22-11-2025

Γράφει ο Στέλιος Φενέκος, Υποναύαρχος ε.α.

ΤΟ ΥΠΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΤΩΝ ΗΠΑ-ΡΩΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Η διαρροή του αμερικανικού προσχεδίου των 28 σημείων για την ειρήνευση στην Ουκρανία είναι μια πρόταση που αναμένεται να προκαλέσει βαθιές πολιτικές αναταράξεις στο εσωτερικό της χώρας. Ίσως τις μεγαλύτερες από την έναρξη της ρωσικής εισβολής.

Αν και η Ουάσιγκτον το παρουσιάζει ως μια «ρεαλιστική επιλογή τερματισμού του πολέμου», πολλά από τα σημεία του προσχεδίου συγκρούονται με τις «κόκκινες γραμμές» που έχει θέσει ο Ζελένσκι μέχρι τώρα.

Εάν τα αποδεχθεί έτσι όπως γράφονται στο προσχέδιο, μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή υπονόμευση της θέσης του .

Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι το ότι το προσχέδιο έχει διαμορφωθεί κυρίως από τις ΗΠΑ και την Ρωσία, με απουσία της ΕΕ και της ίδιας της Ουκρανίας. Αυτό από μόνο του πυροδοτεί σοβαρές αντιδράσεις τόσο εντός της Ουκρανία ς όσο και στην ΕΕ (παρά το γεγονός ότι αρκετές χώρες της ΕΕ θεωρούν ότι οιαδήποτε ειρήνη στην Ουκρανία είναι καλύτερη από ένα διαρκή πόλεμο).

Αν τελικά γίνει αποδεκτή από τον Ζελένσκι μια συμφωνία που υιοθετεί πλήρως τις προβλέψεις του προσχεδίου αυτού, τότε θα κατηγορηθεί ότι είναι ενδοτικός (πέραν της διαφθοράς που ερευνάται για σύμβουλους και στελέχη της κυβέρνησής του) και χωρίς να έχει δημοκρατική νομιμοποίηση.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι εδαφικές παραχωρήσεις. Το σχέδιο ζητά από την Ουκρανία να αποδεχθεί την de facto απώλεια της Κριμαίας, του Λουγκάνσκ και του Ντονέτσκ, να παραχωρήσει εδάφη που δεν κατέχονται από την Ρωσία (ως περιοχές ουδετερότητας που θα ελέγχονται όμως από την Ρωσία) και να παγώσει το μέτωπο στις γραμμές στην Ζαπορίζια και στην Χερσώνα.

Η ουκρανική κοινωνία (και ο σκληρός πυρήνας της αντίστασης), που έχει υποστεί δεκάδες χιλιάδες απώλειες, δύσκολα μπορεί να αποδεχθεί μια συμφωνία που μοιάζει να ανταμείβει την ρωσική επιθετικότητα.

Εξίσου προβληματικό είναι το σημείο που απαιτεί από την Ουκρανία να αποκηρύξει συνταγματικά οποιαδήποτε προοπτική ένταξης της στο ΝΑΤΟ (της δίνει βέβαια την δυνατότητα ένταξης στην ΕΕ).

Η εγκατάλειψη αυτής της προοπτικής (που ήταν κι ένας από τους λόγους του πολέμου) θα εκληφθεί ως αποδοχή ότι η Ρωσία έχει «βέτο» στις πολιτικές επιλογές της χώρας και στην ουσία θέτει την Ουκρανία σε διαρκή εξάρτηση.

Σε αυτό συνηγορεί και η τυχόν αποδοχή του περιορισμού του ουκρανικού στρατού σε συγκεκριμένο μέγεθος. Στην ουσία η Ουκρανία χάνει την ικανότητα ισχυρής αποτροπής πιθανών μελλοντικών επιθέσεων.

Τέλος, η προτεινόμενη «επανένταξη» της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία και η χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας (υπό την δυτική εποπτεία) δημιουργούν ένα ακόμη «καυτό» ζήτημα.

Οι εγγυήσεις που παρέχονται στο προσχέδιο από πλευράς ΗΠΑ αν και φαίνονται σημαντικές ρητορικά, είναι προβληματικές ως προς τον τρόπο εφαρμογής και τήρησή τους με επάρκεια (επαναφορά κυρώσεων κλπ.)

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ

Συνολικά, το σχέδιο των 28 σημείων, όσο «ρεαλιστικό» κι αν εμφανίζεται, θέτει τον Ζελένσκι μπροστά σε ένα πολιτικό ναρκοπέδιο.

Η επιβίωσή του στην εξουσία θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο θα μπορέσει να παρουσιάσει μια σκληρή συμφωνία ως αναγκαία για τη διάσωση της χώρας — χωρίς να καταρρεύσει η εθνική ενότητα που μέχρι σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο όπλο της Ουκρανίας.

Το προσχέδιο είναι εξόχως προβληματικό και θα χρειασθεί σημαντικές αλλαγές, οπωσδήποτε συμμετοχή και της ΕΕ πέραν της Ουκρανίας, και σημαντικό χρόνο κρίσιμων διαπραγματεύσεων, οι οποίες μπορεί να τιναχτούν ανά πάσα στιγμή στον αέρα για τους λόγους που προαναφέρθηκαν αλλά και από τις εξελίξεις στο πεδίο.

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη