20-5-2025

Γράφει ο Στέλιος Φενέκος, Υποναύαρχος ε.α.

«Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ ΣΤΟ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ – ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΑΠΟ ΕΚΕΙ»

Είχα χρόνια να πάω στο Καστελόριζο, από τότε που το επισκεπτόμασταν με τα πλοία του Π.Ν. και τότε δεν εμφανιζόταν στους χάρτες είτε ήταν απόκομμα σε μία μικρή γωνία. Κι ευτυχώς που ήταν το Π.Ν. και οι μικρές δυνάμεις του Στρατού που συνέβαλλαν στην ενότητα του νησιωτικού μας χώρου.

Βλέποντας όμως τις συνεντεύξεις και τις φωτογραφίες πολιτικών κάθε κόμματος (και αρχηγών), που επισκέπτονταν το Καστελόριζο, αναθάρρησα και είπα: «επιτέλους το βάζουμε στον Χάρτη».

Το περασμένο ΠΣΚ αποφάσισα να πάω οικογενειακά και να γνωρίσουν τα παιδιά μου το πανέμορφο αυτό νησί στο απώτατο άκρο της χώρας μας και της ΕΕ.

Και άρχισαν οι απογοητεύσεις:

Συνεχείς ακυρώσεις πτήσεων λόγω ανέμων.

Στην ουσία δεν ήταν οι άνεμοι το πρόβλημα μόνο αλλά συνδυαστικά με το κάκιστο αεροδρόμιο του νησιού. Διάδρομος μικρός και στενός, κτίρια παλιά και υποτυπώδη, καρέκλες υπό κατάρρευση και το μοναδικό έργο εκσυγχρονισμού ήταν μία τέντα για σκιά για αυτούς που περιμένουν έξω να φύγουν, αφού για αίθουσα αναμονής ούτε λόγος.

Ούτε καν ένα μηχάνημα για νερό και αναψυκτικά.

Και άρχισαν οι ατέλειωτες ώρες αναμονής για το εάν θα πετάξει ή όχι το αεροπλάνο, εάν θα έλθει η δεν θα έλθει (ενώ ο αέρας ήταν μόλις 4-5 μποφώρ).

Το προσωπικό του αεροδρομίου έκανε φιλότιμες προσπάθειες για να διαχειριστεί την κατάσταση, αλλά δεν επαρκούσαν μπροστά στο χάλι που παρουσιάζει το αεροδρόμιο και οι υποδομές του.

Αλλά και στο λιμάνι έβλεπες προβλήματα υποδομών (υποτίθεται ότι το 2024 έγιναν επισκευές ύψους 900.000 ευρώ από το ΕΣΠΑ – αλλά δεν ήταν φανερές) οι δέστρες εξακολουθούν να είναι τσιμεντένιες, παμπάλαιες και ετοιμόρροπες (το άσπρισμα δεν μπορεί να καλύψει την λειτουργική ανεπάρκεια), δεν υπάρχουν μπαλόνια στους προβλήτες, ούτε υποδοχές ρεύματος και νερού και εάν κρίνουμε από τα συνεχή blackout του ηλεκτρικού δικτύου, τότε είναι καταφανής η έλλειψη υποδομών και επενδύσεων σε κρίσιμες υποδομές στο νησί.

Τα σπίτια στο λιμάνι και πέριξ αυτού έχουν συντηρηθεί και αναβαθμισθεί όμορφα, αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στην ιδιωτική πρωτοβουλία (τα περισσότερα ήταν κλειστά αφού ανήκουν σε Έλληνες του Εξωτερικού και σε μη μόνιμους κατοίκους του νησιού).

Οι μικρές πανσιόν και τα ξενοδοχεία καλύπτουν κυρίως τον αυξημένο οικογενειακό τουρισμό από την Τουρκία.

Ερευνώντας το ΕΣΠΑ διαπίστωσα τα ανεπαρκή κεφάλαια που διατίθενται για υποδομές σε ένα σύνολο 30 περίπου μικρών νησιών (50 εκατομμύρια για μικρομεσαίες επιχειρηματικές δράσεις), τόσο από πλευράς ύψους κεφαλαίων όσο και πληρότητας έργων υποδομών.

Το τελευταίο μεγάλο έργο ήταν η αφαλάτωση, που έλυσε μεν το πρόβλημα νερού του νησιού (το 2015), πλην όμως σε περιπτώσεις τουριστικής αιχμής εκτιμάται ότι πάλι θα υπάρχει μειωμένη διαθεσιμότητα.

ΚΑΤΑΛΗΓΟΝΤΑΣ

Μέμφομαι τις κυβερνήσεις της χώρας μας (πολλές εδώ και δεκαετίες) που έχουν κάνει ελάχιστα για το Καστελόριζο. Όχι μόνο λένε ότι είναι μακριά αλλά και θεωρούν ότι οι επενδύσεις σε υποδομές και μεταφορές εκεί (σε ένα νησί με 600 κατοίκους) δεν έχουν μεγάλο πολιτικό όφελος.

Μεγαλύτερο όφελος βρίσκουν στο να το επισκεφθούν για να φωτογραφηθούν και να φάνε ψάρια στις μία δύο κοσμικές ταβέρνες του νησιού, κάνοντας και μερικές βαρύγδουπες πατριωτικές δηλώσεις για την «εσχατιά της Ελλάδος» και το πόσο περήφανοι νοιώθουν που βρίσκονται εκεί και μετά εξαφανίζονται μέχρι την επόμενη εκλογική περίοδο.

ΠΡΟΤΑΣΗ «ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΞΙΩΝ» ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ

Επειγόντως το Καστελόριζο χρειάζεται ένα γενναίο πρόγραμμα βελτίωσης και ανάπτυξης των υποδομών, αεροδρομίου, λιμανιών, ενέργειας, μεταφορών (αεροπορικών και ναυτιλιακών), και τηλεπικοινωνιών (πολύ μικρές οι ταχύτητες του Ίντερνετ) και κινήτρων (υψηλού τουρισμού, συνεδριακού, ακαδημαϊκού και πολιτισμικού χαρακτήρα) για την επίσκεψη Ελλήνων και αλλοδαπών όλο το χρόνο (πέραν των Τούρκων).

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Ενίσχυση Υποδομών (Hard Infrastructure)

α) Ανακατασκευή και επέκταση του αεροδρομίου με σύγχρονα πρότυπα ασφάλειας και λειτουργίας.

β) Αναβάθμιση του λιμανιού με ασφαλείς δέστρες, παροχές ρεύματος/νερού και υποδομές για τουριστικά σκάφη.

γ) Επένδυση σε ενεργειακά αυτόνομα συστήματα (ΑΠΕ, μπαταρίες αποθήκευσης).

δ) Δημιουργία υποδομής για ταχεία σύνδεση Ίντερνετ (οπτική ίνα ή δορυφορική τεχνολογία).

2. Ενσωμάτωση με την Ηπειρωτική και Νησιωτική Ελλάδα

α) Ενίσχυση αεροπορικών και ακτοπλοϊκών γραμμών με κρατικές επιδοτήσεις.

β) Βέλτιστη Ψηφιακή Διασύνδεση: εξ αποστάσεως εκπαίδευση, υγειονομικές υπηρεσίες, διοικητική υποστήριξη.

γ) Συμμετοχή σε δίκτυα νησιωτικής επιχειρηματικότητας και καινοτομίας.

3. Πολιτισμός, Εκπαίδευση και Πνευματική Διπλωματία

α) Δημιουργία Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, Ιστορίας & Πολιτισμού Ανατολικής Μεσογείου. Ανάδειξη της Ιστορικότητα και του Πολιτισμού των Δωδεκανήσων

β) Προσέλκυση συνεδρίων, ακαδημαϊκών προγραμμάτων και residencies για καλλιτέχνες.

γ) Προβολή του νησιού ως σύγχρονου πολιτισμικού και πνευματικού φάρου της Ελλάδας.

4. Βιώσιμος Τουρισμός και κίνητρα για ετήσια επισκεψιμότητα

α) Ανάπτυξη ήπιου, θεματικού τουρισμού (θαλάσσιος, πολιτιστικός, ιστορικός, γαστρονομικός, πεζοπορικός).

β) Δημιουργία/βελτίωση μικρών και λειτουργικών μαρίνων και μικρών, ποιοτικών, πράσινων υποδομών φιλοξενίας.

γ) Κίνητρα για επίσκεψη Ελλήνων και αλλοδαπών τουριστών εκτός θερινής περιόδου.

5. Κοινωνική Ανάκαμψη και Καταπολέμηση Ερήμωσης

α) Κίνητρα για μόνιμη κατοίκηση (φορολογικά, στεγαστικά, επαγγελματικά).

β) Ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων και κοινωνικής οικονομίας.

γ) Προώθηση τοπικών προϊόντων και πρωτογενούς παραγωγής.

δ) Ανάπτυξη θαλάσσιας έρευνας και αλιείας και κίνητρα δημιουργίας αλιευτικού στόλου

6. Γεωστρατηγική Σύνδεση με την Εθνική Πολιτική

α) Κατοχύρωση του ρόλου του νησιού ως θεσμικής προτεραιότητας στον χωροταξικό, αμυντικό και διπλωματικό σχεδιασμό, με ενιαία περιφερειακή μορφή με Δωδεκάνησα , Κρήτη.

β) Δημιουργία Μονάδας Παρακολούθησης και Συντονισμού Πολιτικής για το Καστελόριζο με συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας.

7. Τελικός Στόχος

Να γίνει το Καστελόριζο παράδειγμα ισόρροπης ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής, και στρατηγικής αξιοποίησης του νησιωτικού μας χώρου, αποτελώντας πρότυπο εφαρμογής του εθνικού σχεδιασμού για τη νησιωτικότητα.

Ας κάνουμε το Καστελόριζο κέντρο της πνευματικής και πολιτισμικής ζωής των νησιών και της χώρας μας.

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη