6-3-2025

Άρθρο του Ευθύμιου Πέτρου, Δημοσιογράφου

Η νέα «εσωστρέφεια» των ΗΠΑ

Ασχέτως προς το γεγονός ότι ο Βολόντυμυρ Ζελένσκυ φαίνεται να λογικεύεται και να υπαναχωρεί από τις θέσεις που δημιούργησαν την ένταση κατά την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, το διατλαντικό σχίσμα του δυτικού κόσμου, φαίνεται να διευρύνεται. Μια ψύχραιμη ανάλυσις των δεδομένων υποδεικνύει ότι η άρσις του «Δόγματος Τρούμαν» και η επιστροφή των ΗΠΑ στην εσωστρέφεια των «Δόγματος Μονρόε» μπορεί να είναι επί θύραις. Δεν θα είναι βεβαίως ο απόλυτος εγκλεισμός των ΗΠΑ στα σύνορα των δύο ωκεανών που τις χωρίζουν από τον υπόλοιπο κόσμο. Θα είναι η αποστασιοποίησις από την Ευρώπη προκειμένου να επικεντρωθούν στην περιοχή του Ειρηνικού όπου αντιμετωπίζουν την απειλή της Κίνας. Η στροφή αυτή δεν έγινε στις λίγες εβδομάδες που ο Τραμπ ευρίσκεται και πάλι στην προεδρία των ΗΠΑ. Είναι μια διαδικασία ετών, η οποία επισημοποιήθηκε το 2021 με την συμφωνία AUKUS στην οποία μετέχουν η Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Ευρώπη τείνουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε το κέντρο του κόσμου και ως εκ τούτου δεν δίδουμε την πρέπουσα σημασία στα τεκταινόμενα σε άλλες γεωγραφικές περιοχές. Έτσι δεν έχουμε παρακολουθήσει την μεταφορά πυρηνικής τεχνολογίας που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια από την Αμερική προς την Αυστραλία, την αναβάθμιση των δυνατοτήτων της Ιαπωνίας και την σταθερή στήριξη των ΗΠΑ προς την Ταϊβάν. Αυτές οι κινήσεις αποσκοπούν στην δημιουργία κλοιού γύρω από την Κίνα, η οποία είναι κατά την Ουάσιγκτων η αναδυομένη απειλή του 21ου αιώνος. Για να κλείσει αυτός ο κλοιός είναι επιβεβλημένη η συνεργασία και της Ινδίας, την οποία εξησφάλισαν για χάρη των Αμερικανών (μάλλον χωρίς να αντιλαμβάνονται τι ακριβώς κάνουν) οι Ευρωπαίοι που συζητούν με τον Πρωθυπουργό Μόντι μια συμφωνία ελευθέρου εμπορίου και ένα χερσαίο εμπορικό δρόμο, που κατ’ ουσίαν είναι αντίπαλον δέος στον «νέο δρόμο του μεταξιού» της Κίνας.

Το ζήτημα λοιπόν είναι ευρύτερο της Ουκρανίας και του πολέμου με την Ρωσσία. Έχει όμως και την παράμετρο του ότι οι δύο υπερδυνάμεις έχουν στην συγκεκριμένη περίπτωση συγκλίνοντα συμφέροντα. Θα θυμίσουμε ότι λίγο πριν την εισβολή στην Ουκρανία, ο Πρόεδρος Πούτιν είχε μιλήσει για «αποκλειστικά ευρωπαϊκούς θεσμούς συλλογικής ασφαλείας» χωρίς την ανάγκη συμμετοχής μη ευρωπαϊκών δυνάμεων, εννοώντας βεβαίως τις ΗΠΑ, οι οποίες ούτως ή άλλως τα τελευταία χρόνια στρέφονται προς την Άπω Ανατολή. Μάλλον οι ηγέτες της Ευρώπης απέτυχαν να αντιληφθούν ότι και η Μόσχα και η Ουάσιγκτων μιλούσαν σοβαρά και διατηρούσαν την ψευδαίσθηση ότι οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν την παρουσία και την επιρροή τους στην Γηραιά Ήπειρο. Έτσι άφησαν τον χρόνο να περνά χωρίς να λαμβάνουν ουσιαστικές αποφάσεις στρατιωτικής ισχυροποιήσεως. Ακόμη και τώρα που «έχει φθάσει ο κόμπος στο χτένι» οι ευρωπαϊκές σύνοδοι δεν λαμβάνουν υλοποιήσιμες αποφάσεις. Οι ηγέτες της ΕΕ, χαριεντίζονται, απεραντολογούν και εξαγγέλλουν στρατιωτικά προγράμματα που θα είναι πολύ δύσκολο να τεθούν σε εφαρμογή.

Ιδιαίτερη θέση σε αυτήν την εξελισσομένη ανατροπή ισορροπιών έχει η Βρεταννία, η οποία μετέχει στα αμερικανικά σχέδια για την Άπω Ανατολή, αλλά ταυτοχρόνως μπαίνει στην πρωτοπορία ευρωπαϊκών αμυντικών πρωτοβουλιών, έστω και αν αυτές είναι μέχρι στιγμής ατελέσφορες. Ταυτοχρόνως κάνει και τις κινήσεις της ανεξαρτήτως. Τρεις ημέρες πριν την σύγκρουση Ζελένσκυ-Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οι πονηροί Βρεταννοί είχαν κάνει τις δικές τους συμφωνίες με την Ουκρανία. Συμφωνίες που έχουν να κάνουν τόσο με την εκμετάλλευση των ορυκτών της χώρας, όσο και με την ανοικοδόμησή της μετά το τέλος των εχθροπραξιών. Που σημαίνει ότι «βλέπουν» να επίκειται αυτό το τέλος των εχθροπραξιών και ας πρωτοστατούν στις δηλώσεις συμπαραστάσεως προς την Ουκρανία. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οι χθεσινές επιθετικές δηλώσεις του αντιπροέδρου Βανς που θεωρεί και τους Βρεταννούς «απόλεμους» μπορεί να είναι έκφρασις οργής για το γεγονός ότι τους «πρόλαβαν» και κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν μερίδιο από την «πίτα» της Ουκρανίας. Επειδή όμως στην διεθνή πολιτική ποτέ τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται, καλόν είναι να μην επιδείξουμε την ίδια αφέλεια με τους ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ και να περιμένουμε τις επόμενες κινήσεις των Ρώσσων και των Αμερικανών πριν καταλήξουμε σε συμπεράσματα.

Δημοσιεύεται στην ΕΣΤΙΑ

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη