20-11-2024

Γράφει ο Παναγιώτης Γέροντας, Ιστορικός-Συγγραφέας

Η επανεκλογή Τραμπ είναι αναμενόμενο ότι θα αλλάξει τα δεδομένα στις διεθνείς εξελίξεις και ιδιαίτερα στα δύο πολεμικά μέτωπα, αυτό της Ουκρανίας και αυτό της Μέσης Ανατολής. Η επανεκλογή Τραμπ αναμένεται να επηρεάσει και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αυτές τις επιρροές θα προσπαθήσει να ψηλαφίσει το παρόν σημείωμα.

Πόλεμος στην Ουκρανία

Το προφανές είναι ότι με τον Τραμπ στη Προεδρία θα γίνουν εντονότερες οι αμερικανικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου. Όπως ήδη έχουμε επισημάνει σε άλλη μας δημοσίευση από τον Ιούνιο 2023, η ένοπλη σύγκρουση έλαβε ολοκληρωτικά μορφή «ισοζυγίου ανδρών». Αυτός δηλαδή που θα φθάσει αργότερα στο σημείο που δεν θα είναι ικανός να συνεχίσει τις επιχειρήσεις, αυτός θα είναι και ο νικητής. Σε άλλη μας δημοσίευση για την επιχείρηση των Ουκρανών στο Κουρσκ, είχαμε αναφέρει ότι πρόκειται για μια τεράστια από άποψη κόστους εκτέλεσης ψυχολογική ενέργεια (ΨΕΝ) που σκοπό έχει τον κλονισμό της θέλησης των Ρώσων να πολεμούν (will to fight). που σε περίπτωση αποτυχίας όμως, είναι πολύ πιθανό ότι οι δυνάμεις και οι πόροι που έχουν διατεθεί για την επιχείρηση αυτή, να αποβούν κρίσιμοι ή και μοιραίοι στην συνέχεια του πολέμου.

Η ερώτηση της επικαιρότητας είναι το γιατί οι ΗΠΑ αποφάσισαν να παραδώσουν τώρα βαλλιστικούς πυραύλους ATACMS (Army Tactical Missile System) στην Ουκρανία. Κατά τη γνώμη μας υπάρχει στρατιωτική και πολιτική εξήγηση. Οι ATACMS έχουν το μεγαλύτερο βεληνεκές από τους πυραύλους που έχουν ήδη παραδοθεί στους Ουκρανούς, 190 μίλια (300 χλμ) με τους βρετανικούς Storm Shadow και τους γαλλικούς Scalp να ακολουθούν με 155 μίλια. Οι ATACMS επίσης είναι ταχύτατοι (Mach 3) που κάνει δύσκολη την απόκρουσή τους. Επιπρόσθετα, έχουν εσωτερικό σύστημα πλοήγησης βασισμένο σε γυροσκόπια και αυτό διότι η Ρωσία έχει καταφέρει επιτυχώς να επηρεάσει άλλα όπλα που χρησιμοποιούσαν GPS (GPS jamming tactics). Τέλος, οι ATACMS όπου χτυπήσουν, είναι ικανοί να προκαλέσουν πολύ μεγάλη καταστροφή λόγω της ενισχυμένης κεφαλής τους.

Η αφορμή σύμφωνα με τους Αμερικάνους ήταν η εμφάνιση Βορειοκορεατών στο πλευρό των Ρώσων. Σε αυτή τη πρόταση κρύβεται μια αλήθεια, διότι αυτοί οι πύραυλοι θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους διοικητικής μέριμνας και μεταφοράς προσωπικού αναστέλλοντας με τον τρόπο αυτόν τη ροή στρατιωτικού προσωπικού των Ρώσων στο Κουρσκ και στο Ανατολικό μέτωπο. Ωστόσο εκφράζεται η εκτίμηση ότι πολύ δύσκολα θα ανατραπεί η εικόνα του πολέμου.

Η πολιτική εξήγηση ευρίσκεται ακριβώς στην διαδικασία της μετάβασης της εξουσίας στον Τραμπ. Ο Τραμπ εμφανίστηκε μειλίχιος και η συμφωνία ανάμεσα στον Μπάιντεν και τον Τραμπ φαίνεται να είναι της φύσης “τελείωνε ό, τι άρχισες• έχεις μέχρι τον Ιανουάριο”.

Μέση Ανατολή (Ισραήλ – Ιράν – Άραβες)

Ο Νετανιάχου έχει μεγάλο ιστορικό σύγκρουσης με τους Δημοκρατικούς των ΗΠΑ. Αρκεί κάποιος να θυμηθεί ότι στο βιβλίο του “Bibi, my story” αναφέρει ότι η αποκήρυξη της συμφωνίας για τα πυρηνικά με τον λόγο του στο Κογκρέσο το 2015, ο οποίος περιγράφτηκε από αμερικανικές πηγές ως «καταστροφικός» για τις αμερικανοισραηλινές θέσεις, αποτελεί μια στιγμή για την οποία αισθάνεται υπερήφανος. Μετά την αποτρόπαια τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023, ο Μπάιντεν αναγκάστηκε να συνεργαστεί καθώς οι σχέσεις ΗΠΑ – Ισραήλ είναι στρατηγικής σημασίας.

Ωστόσο οι σχέσεις ΗΠΑ – Ισραήλ επί Τραμπ ήταν αγαστές κάτι που αναμένεται να συμβεί και πάλι. Ας μην λησμονούμε ότι οι “συμφωνίες του Αβραάμ” υπεγράφησαν επί Τραμπ ανοίγοντας τον δρόμο για την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων του Ισραήλ με τα αραβικά κράτη. Δεν είναι ίσως τυχαίο ότι ο Νετανιάχου απέπεμψε τον υπουργό Άμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ λίγο πριν τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών.

Όσο αφορά το Ιράν, αν και υπάρχουν άσχημες αναμνήσεις στη Τεχεράνη από τη προηγούμενη προεδρία Τραμπ, υπάρχει κατά την εκτίμησή μας μεγάλη πιθανότητα να εκπλαγούμε και το Ιράν να καταστεί από αντίπαλος συνομιλητής. Στη νέα κατάσταση πραγμάτων, το Ιράν δεν έχει να χάσει κάτι από την αποδοχή της ύπαρξης του Ισραήλ. Έχουμε ήδη αναφέρει σε δημοσίευσή μας ότι φαίνεται ότι το Ιράν φέρεται σε αυτή τη κρίση παρά τη δημιουργεί.

Τα αραβικά κράτη επίσης δεν έχουν κανένα λόγο να μην αναπτύξουν τις διπλωματικές και τις οικονομικές τους σχέσεις με το Ισραήλ. Η ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη που οφείλεται εν πολλοίς σε διπλωματικές ενέργειες των Βρετανών στα χρονια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν φαίνεται να συγκινεί τις ηγεσίες των αραβικών κρατών. Παρ’ όλα αυτά είναι γεγονός ότι κανένα κράτος της περιοχής δεν θα ήθελε Παλαιστίνιους πρόσφυγες στο έδαφός του ως ενδεχόμενος παράγοντας αστάθειας.

Τουρκία

Έχουμε ήδη αναφέρει ότι η Τουρκία με τη πολιτική της κινδυνεύει με παγίδευση. Αν και στη προηγούμενη προεδρία Τραμπ, υπήρξε προσωπική σχέση μεταξύ Ερντογάν και Τραμπ, αυτό δεν κατέστη καθοριστικός παράγοντας στο να προωθήσει η Τουρκία τις θέσεις της. Ας υπενθυμιστεί εδώ ότι επί Τραμπ το 2019 επεβλήθηκαν κυρώσεις στην Τουρκία με την συνακόλουθη αποπομπή της από το πρόγραμμα των F-35. Ο Ερντογάν με το θέμα των πυραύλων S – 400 παγιδεύτηκε καθώς το να τους παραδώσει πίσω στη Ρωσία, ανεξάρτητα του τί θα προκαλούσε αυτό στις τουρκορωσικές σχέσεις, θα διέλυε την εικόνα του “ισχυρού ηγέτη” που πασχίζει να χτίσει τα τελευταία χρόνια.

Άλλα δύο θέματα, σοβαρά και στρατηγικής φύσεως, είναι οι σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ και το θέμα των Κούρδων. Τόσο ο Τραμπ, όσο και οι άνθρωποι που έχει επιλέξει σε σημαντικές θέσεις της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας (Marco Rubio, Peter Hegseth κ.α.), έχουν σαφείς και δεδηλωμένες φιλοϊσραηλινές θέσεις. Δεν είναι ίσως τυχαία δύο τελευταία γεγονότα: οι ανακοινώσεις του νέου Υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ Γιδεόν Σάαρ “…Οι Κούρδοι είναι ένα από τα μεγαλύτερα έθνη χωρίς κράτος. Είναι φυσικοί μας σύμμαχοι” και η σκλήρυνση της στάσης της Ουάσιγκτον που επιθυμεί την παράδοση στελεχών της Χαμάς που φιλοξενούνται στη Τουρκία και τους βαραίνουν αμερικανικές κατηγορίες. Δεν υπάρχει κανένας λόγος τουρκικού πανηγυρισμού από τη νίκη Τραμπ, αρκεί η ελληνική εξωτερική πολιτική να αναλάβει δυναμικό ρόλο και χωρίς να επιδιώκει αναίτιες εντάσεις, να προωθήσει τις ελληνικές θέσεις που θα ανεβάσουν το γεωπολιτικό αποτύπωμα της Χώρας.

Συμπεράσματα

Η Προεδρία Τραμπ αναμένεται να αποκλιμακώσει την ένοπλη σύγκρουση στην Ουκρανία, ενώ αναμένεται ότι η σχέση ΗΠΑ – Ισραήλ θα αναβαθμιστεί, τουλάχιστον αυτό δεικνύει η ιστορική εμπειρία και η επιλογή προσώπων από τον Τραμπ. Η Τουρκία, στα καθ’ ημάς, διατρέχει σοβαρό κίνδυνο παγίδευσης για τους λόγους που ήδη αναφέρθηκαν.

Είναι γεγονός ότι ο Τραμπ έχει απρόβλεπτο χαρακτήρα, εκτιμάται ωστόσο ότι οι βασικές αρχές των στρατηγικών στόχων της Υπερδύναμης δεν θα αλλάξουν.

Πηγή

Δημοσιεύεται στο methormisakathektou.blog

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη