25-4-2024

Η παρουσίαση του τρίτομου βιβλίου του διακεκριμένου διεθνολόγου – δημοσιογράφου Δρος Γιάννου Χαραλαμπίδη με τίτλο: “ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ: ΕΟΚΑ Β’, ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΧΟΥΝΤΑ”  που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του κολλεγίου Ledra της Λευκωσίας θα πραγματοποιηθεί αύριο Παρασκευή 26 Απριλίου 2024 στο Σπίτι της Κύπρου στο Σύνταγμα, Ξενοφώντος 2Α (ώρα 19:15).

Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Ιατρός – Συγγραφέας Σπύρος Δημητρίου ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει ο πρώην Πρωθυπουργός της Ελλάδας  Αντώνης Σαμαράς και ο Ιστορικός – δημοσιογράφος και  τ. εκδότης  της εφημερίδας ΕΣΤΙΑ Άδωνης Κύρου.

Το βιβλίο θα παρουσιάσουν:

Παναγιώτης Ήφαιστος, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων

Γιώργος Φίλης, Καθηγητής Γεωπολιτικής

Ιωάννης Μπαλτζώης, Αντιστράτηγος ε.α., Πρόεδρος ΕΛΙΣΜΕ

Με αφορμή την επικείμενη παρουσίαση του ανωτέρω βιβλίου του κ. Γιάννου Χαραλαμπίδη αλλά και με τα όσα δραματικά συμβαίνουν στην γειτονιά μας, ζητήσαμε από τον έμπειρο διεθνολόγο να μας κάνει μια σύνοψη των όσων λαμβάνουν χώρα στο Κυπριακό τους τελευταίους μήνες, και μια σύντομη περιήγηση στις εξελίξεις σε Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Βεβαίως μιας και πλανάται συνεχώς η πυρηνική απειλή πάνω από την ανθρωπότητα του ζητήσαμε να μας κάνει και ένα μικρό σχόλιο για τον τουρκικό πυρηνικό σταθμό του Ακούγιου, ένα «περιθωριοποιημένο» θέμα από την τρέχουσα επικαιρότητα αλλά εξαιρετικά σημαντικό και ιδιαίτερα ενδιαφέρον.

Ο Δρ Γιάννος Χαραλαμπίδης με την ευφράδεια και την αμεσότητα που διακρίνει τον λόγο του αλλά επίσης με ευγένεια και προθυμία μοιράστηκε μαζί μας τις απόψεις του και τον ευχαριστούμε πολύ, ευχόμενοι παράλληλα να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο του, το οποίο αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον.

φωτ. Ο Διεθνολόγος – Δημοσιογράφος Γιάννος Χαραλαμπίδης

-Κύριε Χαραλαμπίδη, που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή με το Κυπριακό;

Υπάρχει η θέση στην Αθήνα και την Λευκωσία διά της οποίας προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι ενδέχεται να ανοίξει παράθυρο ευκαιρίας για την επανέναρξη των συνομιλιών. Όμως, τα ίδια τα γεγονότα μάλλον το αντίθετο προδίδουν. Ενώ η νέα ειδική αντιπρόσωπος επισκέφτηκε την Κύπρο, ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ έθεσε επί τάπητος το θέμα των δύο κρατών χωρίς να υπάρχει κάποιος κόφτης είτε από τον ΟΗΕ είτε από την κυπριακή κυβέρνηση που να του απαγορεύει να προχωρήσει σε μια τέτοια κίνηση.

Ως εκ τούτου και λαμβάνοντας υπόψη την ουδετερότητα του ΟΗΕ και τι είχε δηλώσει προ καιρού ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, μάλλον θα πάμε – εάν συνεχιστεί η διαδικασία – στον τετραγωνισμό του κύκλου. Δηλαδή θα συνθέσει ο Γενικός Γραμματέας ή οι δυο πλευρές μια λύση που θα συγκεράζει δύο τουρκικές διχοτομικές θέσεις. Ήτοι την προηγούμενη τουρκική θέση περί δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα και τη νέα τουρκική θέση, που είναι απόρροια της προηγούμενης, ήτοι των δύο κρατών με ισότιμη κυριαρχία.

Επιπροσθέτως, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι είναι αποδυναμωμένη η θέση της Ειδικής Απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ για το λόγο ότι ο κ. Ερντογάν της έκανε όπως λέμε στην καθομιλουμένη «γυμνάσια».  Αρχικώς, όταν θα επισκεπτόταν η κ. Ολγκίν την Τουρκία, ελέχθη ότι θα είχε επαφές μαζί του. Άλλαξε μάλιστα και το πρόγραμμά της για να μπορεί να συναντηθούν. Εν συνεχεία, ο κ. Ερντογάν την παρέπεμψε στον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας για να της εξηγήσει το αυτονόητο. Ότι δηλαδή προσφέρεται στήριξη στον κ. Τατάρ περί της λύσης των δύο κρατών.

Της συμπεριφέρθηκε απαξιωτικά ο Τούρκος Πρόεδρος στέλνοντας, κατά κάποιο τρόπο, το μήνυμα “ποια είσαι εσύ τώρα που θα ασχοληθώ μαζί σου”. Αυτό είναι και ένα μήνυμα προς τα Ηνωμένα Έθνη ότι η Τουρκία είναι αυτή που πράττει ό,τι τα δικά της συμφέροντα επιβάλλουν στο Κυπριακό.

-Δεν υπάρχει τίποτα το αισιόδοξο στον ορίζοντα;

Δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι; Γιατί; Διότι ποιες είναι οι επιλογές; Όλες οδηγούν στην διχοτόμηση. Εάν γίνει δεκτή η θέση της Τουρκικής πλευράς για δύο κράτη κερδίζει η Τουρκία γιατί είναι διχοτόμηση. Εάν γίνει δεκτή η θέση περί δυο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα είναι προηγούμενη τουρκική θέση. Εάν πάμε στον τετραγωνισμό του κύκλου σημαίνει ότι θα συγκεραστούν τα δύο κράτη με ισότιμη κυριαρχία και τα δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη με πολιτική ισότητα. Και αν πάμε στο αδιέξοδο θα βρει η Τουρκία την ευκαιρία για να εμπεδώσει ακόμα περισσότερο τα διχοτομικά τετελεσμένα της εισβολής.

Δεν υπάρχει εναλλακτική στρατηγική πρόταση από την Αθήνα και την Λευκωσία για την διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή και για την αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων, για την επιστροφή τους και τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας τους και της ελεύθερης εγκατάστασης, καθώς και του δικαιώματος της ψήφου.

-Πως θα εξελιχθούν οι κινήσεις της Τουρκίας ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο;

Η Τουρκία αισθάνεται, εμφανίζεται και δρα ως περιφερειακή δύναμη και υιοθετεί με επιτυχία την πολιτική του εκκρεμούς. Αναλόγως των συμφερόντων της κλείνει άλλοτε με την Μόσχα άλλοτε με τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ προκειμένου να επιτύχουν κατευνασμό της Τουρκίας, γιατί δεν θέλουν κρίση στο Αιγαίο και επειδή θέλουν να την τραβήξουν από τις αγκάλες της Μόσχας, έχουν αρχίσει, αφενός τον Ελλαδο-τουρκικό Διάλογο και αφετέρου τις προσπάθειες επανέναρξης συνομιλιών στο Κυπριακό. Για να βρουν την ευκαιρία εφόσον υπάρχει ηρεμία και διάλογος να της προσφέρουν τα F-16 για να μην στρέφεται πλέον προς την Μόσχα αλλά προς τις ΗΠΑ. Χρησιμοποιούν εμάς για την αποκατάσταση των σχέσεων με την Τουρκία χωρίς εμείς να έχουμε όφελος γιατί ούτε στο Αιγαίο ούτε στο Κυπριακό η Τουρκία εγκαταλείπει τις πάγιες επιθετικές και επεκτατικές της θέσεις.

-Γιατί η Ελλάδα δεν έκανε ΑΟΖ με την Κύπρο έως τώρα;

Είναι πολιτική θέση των Αθηνών που μετουσιώνεται σε έλλειψη  πολιτικής πρόθεσης.  Φοβάται ότι θα υπάρξει αντίδραση της Τουρκίας, ότι θα υπάρξει κρίση και δεν θέλει να εμπλακεί σε οποιαδήποτε αντιπαράθεση.

-Η Κύπρος τι θα κάνει με τους υδρογονάνθρακες;

Δεν είμαι βέβαιος εάν θα γίνει εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων χωρίς την εμπλοκή των ΗΠΑ  ή του Ισραήλ γιατί είναι οι μόνες χώρες που μπορούν να προκαλέσουν αποτροπή στην τουρκική επιθετικότητα εφόσον εξυπηρετούνται τα δικά τους συμφέροντα.

-Πάμε για περιφερειακό πόλεμο στη Μέση Ανατολή;

Ο πόλεμος ξεσπά όταν δεν υπάρχει rational game, ορθολογιστικό, δηλαδή, παιχνίδι. Ή ισοζύγια δυνάμεων. Θα ξεφύγει ο πόλεμος όταν αρχίσει το παιχνίδι να μην είναι ορθολογιστικό. Το Ιράν διενεργεί έναν proxy war, έναν πόλεμο με αντιπροσώπους. Ακόμη και η τελευταία του επίθεση σε βάρος του Ισραήλ ήταν ελεγχόμενη… Χρησιμοποιεί το θρησκευτικό συναίσθημα ως εργαλείο για να ματαιώσει τα σχέδια των Αμερικανών στην περιοχή, τις συμφωνίες του Αβραάμ, δηλαδή τις σχέσεις του Ισραήλ με τους Άραβες και τους Μουσουλμάνους και χρησιμοποιεί την Χαμάς, η οποία αυτή την στιγμή έχει ευθύνες για τη διάλυση του Παλαιστινιακού λαού. Έχει δώσει το πρόσχημα στο Ισραήλ για να προχωρεί και να αντιστρέφει το δόγμα που λένε οι φανατικοί Μουσουλμάνοι ότι “θα εξαφανίσουμε από το χάρτη το Ισραήλ.” Λέει τώρα το Ισραήλ ότι “θα εξαφανίσω από τον χάρτη την Χαμάς γιατί είμαι και σε θέση άμυνας.”

-Η εμπλοκή της Ελλάδος στην Επιχείρηση Ασπίδες ήταν προς την σωστή κατεύθυνση;

Πολύ καλά κάνει η Ελλάδα και εμπλέκεται γιατί στην συγκεκριμένη περιοχή πρέπει να επιβληθεί η τάξη και το Διεθνές Δίκαιο της ελεύθερης ναυσιπλοϊας διότι  οι Χούθι αποτελούν μια εξτρεμιστική οργάνωση η οποία είναι εναντίον των συμφερόντων της πολιτισμένης ανθρωπότητας και η Ελλάδα θεωρώ ότι κερδίζει γεωπολιτικά γιατί μαζί με τους συμμάχους της στρέφεται εναντίον της τρομοκρατίας και εφαρμόζει το Διεθνές Δίκαιο.

-Μιας και έχουμε διαρκώς την πυρηνική απειλή να πλανάται παντού, θα θέλαμε ένα σχόλιο για το Ακούγιου. Πως εξηγείτε ότι για την κατασκευή του τουρκικού πυρηνικού σταθμού θα έπρεπε να έχουν ερωτηθεί πριν ξεκινήσει η δημιουργία του, οι γειτονικές χώρες, Ελλάδα και Κύπρος αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε και εγείρονται ερωτηματικά;  

Αυτό είναι ένα θέμα που όταν υπηρετούσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε γίνει ολόκληρη συζήτηση από ειδικούς επί του θέματος και είχαν υποστηρίξει ότι και στην περίπτωση του Ακούγιου όπως οι διεθνείς κανόνες επιβάλλουν, θα έπρεπε να ερωτηθούν τα γειτονικά κράτη.

Μας είπαν ότι ούτε η Ελλάδα ρωτήθηκε ούτε και η Κύπρος ενώ θα έπρεπε να ακουστούν οι απόψεις των γειτονικών κρατών. Η Ελλάδα και η Κύπρος δεν προκάλεσαν πολιτικά. Εμάς δε, τους Κύπριους δεν μας ρωτά η Τουρκία γιατί δεν μας αναγνωρίζει. Τώρα πια όμως είναι τετελεσμένο γεγονός, για την Ρωσία (σ.σ. κατασκευάστρια εταιρία είναι η ρωσική Rosatom)  και την Τουρκία.

Με τα όσα ενδιαφέροντα μας είπε ο έγκριτος διεθνολόγος κ. Γιάννος Χαραλαμπίδης έχουμε περισσότερο προβληματιστεί παρά καθησυχαστεί για την επόμενη μέρα των εξελίξεων…πάσης φύσεως…

Επιμέλεια: Συντακτική Ομάδα Diplomatic Point