2-4-2024

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Δεινή ήττα με ευρύτερες προεκτάσεις και επιπτώσεις(ειδικά στο εσωτερικό της χώρας ) υπέστη στις περιφερειακές/δημοτικές εκλογές ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, καθώς και το κυβερνών κόμμα AKP ,που υποχώρησε στα ποσοστά του σε ολόκληρη την επικράτεια των 81 επαρχιών.(από την Αδριανούπολη μέχρι τη Μερσίνα και από το Ντενιζλί μέχρι το Αρνταχάν). Για δεύτερη συνεχή πενταετία το AKP (των 11 εκατ μελών),ηττήθηκε στους μητροπολιτικούς δήμους της Κωνσταντινούπολης,της Σμύρνης και τη Άγκυρας από τους τωρινούς δημάρχους και εκ νέου υποψήφιους του Λαικού-Ρεπουμπλικανικού κόμματος (CHP) ενώ αυτή τη φορά έχασε (συγκριτικά με το 2019) και τους δήμους της Μπούρσα,των Αδάνων και της Αττάλειας.Πιο σημαντική από όλες τις απώλειες ήταν η περίπτωση της Κωνσταντινούπολης (των16 εκατ κατοίκων και πλέον),όπου παρά τα εμπόδια που του έβαζε επί πέντε χρόνια ο Ερντογάν,επανεξελέγη με αυξημένο ποσοστό ο Εκρέμ Ιμάμογλου,(του Μουράτ Κουρούμ) ενώ εντυπωσιακή ήταν η επικράτηση του δημάρχου Μανσούρ Γιαβάς στην Άγκυρα(με ποσοστό διπλάσιο του επιλεγέντα υποψηφίου από τον πρόεδρο της χώρας Τουργκούτ Αλτινόκ).Ιδιαίτερα σημαντική και βαρύγδουπη ήταν η πτώση των ποσοστών του AKP ( με τα 11 κατ μέλη) από το 44%,στο 35.08%, καταλαμβάνοντας μετά από δεκαετίες την δεύτερη θέση,ενώ στην πρώτη βρίσκεται πλέον είναι το CHP που ανέβηκε από το σχεδόν 30% στο 37.76%. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόμμα των Ιμάμογλου και Γιαβάς μαστίζεται από εσωτερικές έριδες και αντιπαραθέσεις(μετά από διαδοχικές ήττες) , ενώ αυτή τη φορά κατήλθε μόνο του, χωρίς να είναι εντεταγμένο στη λεγόμενη “Εθνική Συμμαχία”,μαζί με το “Καλό ‘Κόμμα της Μεράλ Ακσενέρ, και τα μικρότερα κόμματα των πρώην πολυδιαφημισμένων υπερυπουργών Νταβούτογλου και Μπαμπατζάν (που εδώ και χρόνια έχουν υποχωρήσει από Ερντογανικό AKP ). Το CHP πήρε 14 μητροπολιτικούς δήμους,το AKP 12,το Κουρδικό DEM 10, ενώ στη επαρχία Σανλιούρφα (κοντά στα σύνορα με τη Συρία), επικράτησε το κόμμα YENIDEN REFAH (του γιου του πρώην πρωθυπουργού και παλαίμαχου Ισλαμιστή πολιτικού Νετσμεντίν Ερμπακάν)..
Ο υπογράφων παραθέτει μία σειρά εκτιμήσεων επί του αποτελέσματος των προχθεσινών εκλογών.Προφανώς ο Ερντογάν λόγω της περσινής επικράτησης σε προεδρικές και βουλευτικές εκλογές είναι ο επικυρίαρχος,αλλά με βάσει τα αποτελέσματα δεν μπορεί να προχωρήσει επιτυχώς σε συνταγματική αναθεώρηση(που σημαίνει ότι για να προχωρήσει θα πρέπει να υπάρξουν συγκλίσεις και υπερκέραση διαφόρων εμποδίων.Το Καλό Κόμμα της Ακσενέρ παρουσίασε κάθετη μείωση στο 3.8%(επικράτησε μόνο στην επαρχία Νεβσεχίρ) , ενώ το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του ακροδεξιού πολιτικού Μπαχτσελί (το MHP συμμάχου του Ερντογάν στη “Λαϊκή Συμμαχία” ) παρουσίασε και αυτό πτώση ( κυμαίνεται γύρω στο 5% και επικράτησε με υποστήριξη και από Ερντογκανικούς ψήφους σε 8 επαρχίες ήτοι σε Τσανκιρί, Ερζιντσάν, Καρς, Οσμανίγιε, Τοκάτ, Καραμάν, Γκουμουσάν και στη Κιρκλαρελί της ανατολικής Θράκης). Τρίτο ήρθε το Ισλαμικό YENIDEN REFAH (έκπληξη σε αρκετές περιφέρειες με ικανοποιητικά ποσοστά και αντλώντας ψήφους από το AKP ) με 6.19%, ενώ το κουρδικό DEM κυμάνθηκε στο 5,7% (παραμένοντος ισχυρό στις επαρχίες της νοτιοανατολικής Τουρκίας(Άγκρι, Ντιγιαρμπακίρ,Χακάρι, Τουντσελί, Σιρτ,Βαν, Μους κλπ), ενώ στα μεγάλα αστικά κέντρα ψήφισε υπέρ του CHP σε υπολογίσιμο βαθμόΣτην συνολική επικράτεια το CHP κατάλαβε 34 επαρχίες, που είναι σημαντική αύξηση από το 2019 και τα ποσοστά των προεδρικών του 2023 ,και εμφανίζει(πέραν των παραθαλάσσιων περιοχών πχ Μούγλα, Μανίσα, Ντενιζλί , Μεσίνα κα ) να διεισδύει μετά από χρόνια στη Κεντρική Ανατόλια,αλλά και σε παρευξείνιες επαρχίες σε βάρος του AKP.(είναι μεταξύ άλλων πρώτο κόμμα σε Αμάσια, Αρνταχάν Αυντίν,Μπαλικεσίρ, Μπολού, Τσανάκαλε,Εσκισεχίρ ,Κίλιτς, Ουσάκ, Γιάλοβα Σινώπη, Κιουτάχεια ενώ στην ανατολική Θράκη πέραν της Έντιρνε/Αδριανούπολη , επικρατεί με γυναίκα στη Τεκιρντάγκ αλλά και στην Αδριανούπολη ) .Το AKP του Ερντογάν επικράτησε σε 23 επαρχίες μεταξύ των οποίων σε Ερζερούμ,Καισάρεια, Χατάι, Μαλάτεια, Ρίζε, Σαμσούντα, Ικόνιο Γκαζιαντέμπ, κα. Τα μεγαλύτερα ποσοστά του (50-51%) έλαβε σε Τραπεζούντα, Ερζερούμ και Ικόνιο.
Σημαντικό ρόλο στην υποχώρηση των ποσοστών του ΑKP διαδραμάτισαν η σκληρή οικονομική κρίση,η δυσφορία των πολιτών για την τεράστια ακρίβεια των αγαθών, ο αριθμός των νέων ψηφοφόρων, τα πολλά χρόνια του Κόμματος στην εξουσία,οι διφορούμενες επιλογές του Ερντογάν(πχ επικρίνει το Ισραήλ στη Γάζα,αλλά διατηρεί επί χρόνια στενές εμπορικές σχέσεις με το Τελ Αβίβ , η μείωση του αριθμού των γυναικών που ψήφιζαν τον Ερντογάν ) ,η αποσκίρτηση προς το μικρό κόμμα REFAH Ισλαμιστών ψηφοφόρων κα.Επίσης οι επιλογές των υποψηφίων δημάρχων του Ερντογάν στους μεγάλους δήμους ήσαν μη-ελκυστικές .Στην Κωνσταντινούπολη των 16 και πλέον εκατ παρατηρείται μία σημαντική αλλοίωση του πληθυσμού.Τα πράγματα σήμερα είναι πολύ διαφορετικά από εκείνα της τετραετίας 1994-1998 που ο Τούρκος πρόεδρος ήταν δήμαρχος,ή των εποχών μέχρι το 2019,ενώ οι Κούρδοι στα αστικά κέντρα “δεν είναι στο ίδιο τρένο με τον Ερντογάν). Ας μην λησμονούμε ότι η Κωνσταντινούπολη είναι το 1/3 του Τουρκικού ΑΕΠ και έχει πληθυσμό που είναι σχεδόν μιάμιση φορά το σύνολο του Ελληνικού,ενώ πληθυσμιακά υπερτερεί 131 κρατών από τα 193 των κρατών-μελών του ΟΗΕ!
Συμπερασματικά η Τουρκία είναι σε μία ιδιαίτερα λεπτή πλέον φάση, με πολλές μετατοπίσεις ψηφοφόρων . Η επικράτηση του CHP ανοίγει νέα κεφάλαια με προεκτάσεις σε πολιτική,οικονομία,εσωτερικό σκηνικό κα.Ο Ιμάμογλου (υπό κανονικές συνθήκες φλερτάρει έντονα το 2028 για την προεδρία της χώρας, ενώ στο προσεχές χρονικό διάστημα πολλά θα κριθούν από την οικονομική/νομισματική κατάσταση τις Αμερικανοτουρκικές σχέσις,τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και στο πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας,ενώ λογικά ο Ερντογάν θα ετοιμάζει τη διάδοχο κατάσταση για τον ίδιο και το AKP.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη