Ασυμβίβαστη η ύπαρξη Πούτιν και ειρήνη – Νέα ευρωπαϊκά στρατιωτικά και οικονομικά πακέτα στην Ουκρανία

17-3-2024

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Η Ρωσία διεξήγαγε προεδρικές εκλογές αυτή την εβδομάδα σε μια προσπάθεια να επιδείξει τη διαρκή πίστη του πληθυσμού στον Βλαντιμίρ Πούτιν και την υποστήριξη στον πόλεμό του. Στο πεδίο της μάχης, η κύρια τακτική της Μόσχας για κινητοποίηση τεράστιων ποσοτήτων όπλων και ανθρώπινου δυναμικού γίνεται πιο προβληματική, ενώ η στρατιωτική βιομηχανία της Ευρώπης σταδιακά επεκτείνεται. Ο ισχυρισμός του Πούτιν ότι η Ρωσία θα δεχτεί μόνο την παράδοση του Κιέβου έχει ελάχιστη παγκόσμια υποστήριξη, ακόμη και από την Κίνα – ένα μήνυμα ότι το διεθνές προφίλ του ηγέτη του Κρεμλίνου έχει πληγεί ανεπανόρθωτα.

Από τις 15 έως τις 17 Μαρτίου, η Ρωσία διεξήγαγε προεδρικές εκλογές. Η ακύρωση των εκλογών θα ήταν απολύτως φυσικό για το κατασταλτικό αυταρχικό καθεστώς που έχει ωριμάσει στη Μόσχα. Η κυβέρνηση είχε όλες τις δομές επιβολής που χρειάζεται για να καταστείλει τις διαμαρτυρίες. Ο Πούτιν θα μπορούσε εύκολα να δικαιολογήσει την κίνηση υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία είναι ένας μοναδικός «κρατικός πολιτισμός» που δεν χρειάζεται δυτικά πολιτικά μοντέλα .Ωστόσο, εκατομμύρια Ρώσοι πήγανε στις κάλπες – εθελοντικά ή υπό πίεση – για να συμμετάσχουν σε αυτή τη συμβολική τελετή, ενώ εκατομμύρια άλλοι ψηφίσαν διαδικτυακά . Το αποτέλεσμα ήταν ουσιαστικά προκαθορισμένο και οι εκκλήσεις από ορισμένες ομάδες της αντιπολίτευσης να χρησιμοποιήσουν τις εκλογές για να εκφράσουν τη διαφωνία τους για τη δικτατορία του Πούτιν θα ισοδυναμούσαν με κάτι περισσότερο από ένα στατιστικό σφάλμα .
Ο Αλεξέι Ναβάλνι ήταν ο μόνος πολιτικός που μπορούσε να χρησιμοποιήσει τις εκλογές για να κινητοποιήσει τον λαό, αλλά η δολοφονία του άφησε ένα μεγάλο κενό στην αντιπολίτευση. Για όσους στη Ρωσία θαύμασαν το θάρρος του Ναβάλνι, η μόνη ευκαιρία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους ήταν να φέρουν λουλούδια στον τάφο του ή στους εκατοντάδες αυτοσχέδιους χώρους μνημείων που έχουν εμφανιστεί σε ολόκληρη τη χώρα.Ο Πούτιν δεν είναι ασφαλής από τη σκιά του Ναβάλνι, καθώς η εξόριστη αντιπολίτευση βρίσκει νέα ώθηση για να ενώσει τις προσπάθειές της και να συνδεθεί με έναν όλο και πιο δυσαρεστημένο, ανήσυχο Ρωσικό πληθυσμό

Ο Πούτιν μπορεί να δει τον Μάρτιο ως τον τυχερό του μήνα, καθώς δεν έχει χάσει ποτέ εκλογές, που χρονολογείται από το 2000, όταν ο Μπόρις Γέλτσιν τον επέλεξε ως την ασφαλέστερη επιλογή μεταξύ των πιθανών διαδόχων . Η κατανόηση της ιστορίας από τον Πούτιν, ωστόσο, είναι κάπως διαστρεβλωμένη. Ωστόσο, μπορεί να θυμάται ότι ο Μάρτιος είναι, στην πραγματικότητα, ένας ενοχλητικός μήνας για τους Ρώσους απολυταρχικούς: ο αυτοκράτορας Παύλος Α’ ανατράπηκε από πραξικόπημα στο παλάτι, μια επανάσταση καθαίρεσε τον αυτοκράτορα Νικόλαο Β’ και ο Ιωσήφ Στάλιν γνώρισε ένα αναξιοπρεπές τέλος.
Ο ηγέτης του Κρεμλίνου χρειάζονταν τις εκλογές για να αποδείξει ότι έχει ευρεία υποστήριξη στον πόλεμο παρά την έλλειψη ενδιαφέροντος για τη διατήρηση της πρόσοψης της δημοκρατίας .Αυτή η εκλογική διαδήλωση είναι απαραίτητη για να πειστεί μια μπερδεμένη κοινωνία ότι οι περισσότεροι Ρώσοι θέλουν να διατηρήσουν την «ηρωική» προσπάθεια, ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μια σημαντική πλειοψηφία θα προτιμούσε να τερματιστεί ο πόλεμος με ειρηνευτικές συνομιλίες . Για πολλά χρόνια, οι αυλικοί του Κρεμλίνου ακολούθησαν ευσυνείδητα το δόγμα «Όχι Ρωσία χωρίς Πούτιν». Ενώ το αφεντικό τους προσπαθεί τώρα να το μετατοπίσει στο «Όχι Ρωσία χωρίς πόλεμο», το πραγματικό νόημα του μηνύματος μοιάζει περισσότερο με «Όχι Πούτιν χωρίς πόλεμο»

Στο μεταξύ, η παραδοσιακή έμφαση της Ρωσίας στη μαζική χρήση ανθρώπινου δυναμικού και δύναμης πυρός χάνει το πλεονέκτημά της Μια προφανής διάσταση αυτής της εξέλιξης είναι η ταχέως εξελισσόμενη καταστροφή του Ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας από την Ουκρανία μέσω ναυτικών drones και πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς . Μια άλλη αλλαγή συμβαίνει στον αέρα. Η Ρωσία χάνει ολοένα και περισσότερο σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη Su-34 και η αναμενόμενη ανάπτυξη πολλών μοιρών μαχητικών F-16 θα μπορούσε να αλλάξει την ισορροπία προς όφελος της Ουκρανίας .
Η κύρια τάση, ωστόσο, έχει οδηγηθεί από τη σταδιακή επέκταση του στρατιωτικού-βιομηχανικού συγκροτήματος της Ευρώπης, ενώ η πολεμική βιομηχανία της Ρωσίας έχει φτάσει στο απόγειό της και αγωνίζεται να επαναφέρει τις αλυσίδες εφοδιασμού που διασπώνται συνεχώς από κυρώσεις Ο Πούτιν υποθέτει ότι ο «μακροχρόνιος πόλεμος» θα διατηρήσει το καθεστώς του. Επιμένει ότι οι μόνες αποδεκτές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις θα ήταν υπό τους όρους της πλήρους παράδοσης της Ουκρανίας .
Ακόμη και για την Κίνα, αυτός ο μαξιμαλισμός είναι παραληρηματικός και επικίνδυνος. Ως αποτέλεσμα, ο Λι Χούι, Ειδικός Αντιπρόσωπος για τις Ευρασιατικές Υποθέσεις, προσπάθησε να μεταφέρει τις προειδοποιήσεις του Πεκίνου στη Μόσχα πριν προχωρήσει στην αποστολή του να διερευνήσει ευκαιρίες για την πώληση του παλιού Κινεζικού «ειρηνευτικού σχεδίου» στις Βρυξέλλες, τη Βαρσοβία και το Κίεβο .Αυτές οι προσεκτικές έρευνες θα ενημερώσουν το επίπεδο συμμετοχής της Ρωσίας στη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη που σκοπεύει να πραγματοποιήσει η Ελβετία στα τέλη της άνοιξης Οι προετοιμασίες για αυτήν την εκδήλωση, με επίκεντρο την προώθηση του σχεδίου ειρήνης του Ουκρανού προέδρου Zελένσκι διεξάγονται από πολλές διεθνείς ομάδες εργασίας και η Μόσχα είναι νευρική για τον αποκλεισμό.
Η Ουκρανία καταβάλλει συντονισμένη προσπάθεια για να συμπεριλάβει την Τουρκία στην ειρηνευτική της διπλωματία. Την περασμένη εβδομάδα, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην Κωνσταντινούπολη, ο Ζελένσκι εξήγησε στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν γιατί η Ουκρανία δεν μπορεί να συνεργαστεί με τη Ρωσία σε αυτό το στάδιο . Ο Ερντογάν τρέφει τις δικές του φιλοδοξίες για τη διοργάνωση ειρηνευτικών συνομιλιών, διατηρώντας παράλληλα την κοινή στάση του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) για τη στήριξη της Ουκρανίας «όσο χρειαστεί» και την προώθηση της στρατιωτικής-τεχνικής συνεργασίας με το Κίεβο

Αυτή η πράξη εξισορρόπησης συνεχίζει να αλλάζει καθώς η Άγκυρα λαμβάνει μέτρα για μεγαλύτερη συμμόρφωση με το καθεστώς των διεθνών κυρώσεων. Για παράδειγμα, οι Τουρκικές εξαγωγές στη Ρωσία τον Φεβρουάριο του 2024 ήταν κατά ένα τρίτο λιγότερες από το προηγούμενο έτος . Η περικοπή των επιχειρηματικών δεσμών έχει επηρεάσει τις προσωπικές σχέσεις μεταξύ των δύο αυταρχικών ηγετών..Ενώ ο Πούτιν τηλεφώνησε στον Ερντογάν για να τον συγχαρεί για τα 70ά του γενέθλια, δεν έχει ακόμη προγραμματίσει εκ νέου την αναβληθείσα επίσκεψή του στην Άγκυρα Το διεθνές προφίλ του Πούτιν έχει καταστραφεί ανεπανόρθωτα. Αντί να επιβεβαιώσουν τη νομιμότητά του, οι ελεγχόμενες εκλογές θα τον εκθέσουν περαιτέρω ως ανίκανο και διεφθαρμένο δικτάτορα. Αναλαμβάνοντας τον ρόλο ενός ηγέτη πολέμου, ο Πούτιν μπορεί να βασιστεί μόνο στον ίδιο κύκλο δουλοπρεπών συντρόφων. Η καταστροφική του γκάφα της εισβολής στην Ουκρανία δεν μπορεί να καλυφθεί με παραποιημένη δημόσια υποστήριξη για τη διεξαγωγή ενός μακροχρόνιου πολέμου χωρίς τέλος. Η ειρήνη παραμένει μια ισχυρή ιδέα και οι «εκλογές» μπορεί να τονίσουν το γεγονός ότι ο Πούτιν και η ειρήνη είναι ασυμβίβαστα.
Ευρύτερες προεκτάσεις και αυξημένη Ευρωπαϊκή υποστήριξη στο Κίεβο.Δυναμική παρέμβαση Ευρώπης.Τα νέα πακέτα.

Η επιθετικότητα της Ρωσίας σε ορισμένα υπομέτωπα του Ντονμπάς , υποβοηθούμενη από την μέχρι τώρα αποτυχία του Κογκρέσου των ΗΠΑ να εγκρίνει ένα πακέτο όπλων και βοήθειας 60,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τον περασμένο Οκτώβριο, ενθάρρυνε τις Ρωσικές δυνάμεις, οδηγώντας τους Ουκρανούς αναγκαστικά να δεσμεύουν πυρομαχικά με αποτέλεσμα την απώλεια ορισμένων εδαφών και ειδικά χωριών. Και όμως, παρά τις τρομερές προκλήσεις που έρχονται, η Ουκρανία βλέπει επιτέλους σημάδια ότι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τι διακυβεύεται και να ενεργούν.

Υπάρχει μια αίσθηση σχετικής “ικανοποίησης” στη Ρωσία, καθώς αναδύονται οι από καιρό κάποιες προβλεπόμενες ‘δυτικές διαιρέσεις” ενώ έντονο προβληματισμό προκαλούν οι νέες δηλώσεις του Ντμίτρι Μεντβέντεφ.Ο ανεκδιήγητος πρώην πρόεδρος και ο πρωθυπουργός στάθηκε μπροστά σε έναν χάρτη και διακήρυξε: « ότι η Ουκρανία πρέπει να εξαφανιστεί για πάντα. Η Ουκρανία είναι σίγουρα Ρωσία»(!). Πρόσθεσε αλαζονικά ότι «Τα ιστορικά μέρη της χώρας πρέπει να επιστρέψουν στο σπίτι τους». Η Ευρώπη καταλαβαίνει τουλάχιστον τι σημαίνει αυτό, τόσο για την Ουκρανία (τη διαγραφή της) όσο και για την ήπειρο δηλαδή περαιτέρω Ρωσική επιθετικότητα.

Όπως και άλλα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, η Τσεχική Δημοκρατία έχει μια ζωντανή συλλογική μνήμη της Ρωσικής εισβολής και κατοχής. Η κυβέρνησή της και ο πρόεδρος Πετρ Πάβελ,( ηγέτης στο καλούπι του αείμνηστου Βάτσλαβ Χάβελ,) πρωτοστατούν με επιτυχία με μια πρωτοβουλία στρατιωτικής βοήθειας στην οποία οι αξιωματούχοι της έψαχναν και ψάχνουν τον κόσμο για τα απελπιστικά απαραίτητα πυρομαχικά πυροβολικού 155 mm και 122 mm. Στη συνέχεια βοήθησε να συνενωθούν 18 δυτικά έθνη για να πληρώσουν για τα 800.000 οβίδες (η κατανάλωση της Ουκρανίας τον περασμένο χειμώνα ήταν περίπου 90.000 οβίδες μηνιαίως.) Επιπλέον, η πρόσφατη ανακοίνωση του Ηνωμένου Βασιλείου ότι διέθεσε 325 εκατομμύρια £ (416 εκατομμύρια δολάρια) για την αγορά περισσότερων από 10.000 drones αιχμής για την Ουκρανία σηματοδοτεί μια σημαντική ώθηση.
Εκτός από τη στρατιωτική βοήθεια, η Ουκρανία έχει σφυρηλατήσει διμερείς συμφωνίες ασφαλείας με το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, τον Καναδά, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Σουηδία, και πολλές άλλες χώρες, σηματοδοτώντας την ενίσχυση των διπλωματικών δεσμών και την αμοιβαία δέσμευση για συνεργασία στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας. Πολλές περιλαμβάνουν σημαντική οικονομική υποστήριξη. Οι επιτυχίες της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα είναι πλέον καλά τεκμηριωμένες (το ρωσικό ναυτικό έχει διασκορπιστεί και βυθιστεί (όπως έδειξε ξανά η βύθιση της πυραυλικής κορβέτας Sergey Kotov στις 5 Μαρτίου).
Υπάρχουν επίσης θετικά νέα καθώς τα δυτικά κράτη κινούνται αργά (όπως πάντα) προς την κατάσχεση παγωμένων Ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Η Ελβετία ενέκρινε μέτρα που επιτρέπουν την ανακατεύθυνση τέτοιων κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), ενέκρινε ένα τετραετές πακέτο βοήθειας 54 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κυβέρνηση Ζελένσκι. Υπάρχει επίσης πρόοδος στο νομικό μέτωπο, όταν στις 5 Μαρτίου το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για δύο υψηλόβαθμους Ρώσους αξιωματικούς, τον επικεφαλής της στρατηγικής αεροπορίας αεροπορίας, υποπτέραρχο Σεργκέι Ιβάνοβιτς Κόμπιλας και το ναύαρχο Viktor Nikolayevich Sokolov, πρώην διοικητής του στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Τα εντάλματα για τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τη διαμεσολαβήτρια των παιδιών Μαρία Λβόβα-Μπέλοβα παραμένουν. Κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου που σχετίζονται με τη μαζική απαγωγή παιδιών από την Ουκρανία.

Ωστόσο, το βασικό ζήτημα παραμένει το πακέτο στρατιωτικής βοήθειας 60,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία, το οποίο παραμένει κλειστό στη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς ο Τραμπικός πρόεδρος της Βουλής συνεχίζει να καθυστερεί την ψηφοφορία. Ενώ η Ευρώπη ξοδεύει πολλά για να υποστηρίξει τις ανάγκες των πολιτών ως και να αυξήσει τη στρατιωτική παραγωγή, παραμένει εξαιρετικά εξαρτημένη από την αμυντική παραγωγή των ΗΠΑ. Ο Γουίλιαμ Μπερνς, Διευθυντής της CIA, μόλις επέστρεψε από την Ουκρανία είπε στο Κογκρέσο στις 11 Μαρτίου ότι το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. «Χωρίς συμπληρωματική βοήθεια το 2024, θα δείτε περισσότερα Avdiivkas», είπε για τη χαμένη μάχη για την Ουκρανική πόλη. «Και αυτό, μου φαίνεται, θα ήταν ένα τεράστιο και ιστορικό λάθος για τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο