Οι Αμερικανοί Φιλέλληνες στον Ελληνικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας το 1821

17-3-2024

Συγγραφέας: Στέφανος Σκαρμίντζος, M.A. Military History

O Ελληνικός Εθνικός Ύμνος λέει στην 22^η στροφή του:

«Γκαρδιακά χαροποιήθει και του Βάσιγκτον η γη,
και τα σίδερα ενθυμήθει που την έδεναν κι αυτή».

Όταν το 1821, οι Έλληνες επαναστάτησαν ενάντια στη βίαιη κυριαρχία των Οθωμανών, κύματα συμπάθειας εξαπλώθηκαν σε όλη την Ευρώπη. Τα κύματα όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Με την ταχύτητα του φωτός διέσχισαν τον Ατλαντικό και έφτασαν στις ακτές της Αμερικής. Πριν από εννέα χρόνια ο λαός των Ηνωμένων Πολιτειών είχε πολεμήσει για να υπερασπιστεί τη γη του από την πανίσχυρη Βρετανική Αυτοκρατορία και υπήρχαν μερικοί πολύ ηλικιωμένοι πολίτες με αναμνήσεις από την Αμερικανική Επανάσταση. Ενώ στην Ευρώπη υπήρχαν άνθρωποι που μιλούσαν ανοιχτά για παρέμβαση της «Ιερής Συμμαχίας» υπέρ του Οθωμανού Σουλτάνου, οι Αμερικανοί μιλούσαν ανοιχτά υπέρ ενός νέου έθνους που πολεμούσε για τους ίδιους λόγους που οι ίδιοι είχαν  αψηφήσει τις ομοβροντίες των Βρετανικών μουσκέτων. Λέγεται ότι η ιδέα πως «χριστιανικά στρατεύματα δεν πρέπει να επιβάλλουν έναν μουσουλμάνο δεσπότη σε Χριστιανούς» πρωτοεμφανίστηκε στις Η.Π.Α.

Οι απελπισμένα απομονωμένοι Έλληνες κατάλαβαν ότι το μόνο πολιτισμένο έθνος που πιθανότατα θα πρόσφερε οποιοδήποτε είδος βοήθειας στον αγώνα τους ενάντια στην τυραννία ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Εξήντα μέρες μετά την επίσημη κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης, ένας από τους ηγέτες της, ο Πέτρος Μαυρομιχάλης έστειλε επιστολή στον τότε Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζον Κουίνσι Άνταμς, στην  οποία μεταξύ άλλων έγραψε: «Οι αρετές σας, Αμερικανοί, είναι κοντά στις δικές μας, αν και μια μεγάλη θάλασσα μας χωρίζει». Η επιστολή δημοσιεύτηκε στον Τύπο, προκαλώντας κύμα φιλελληνισμού.

Οι άνδρες που είχαν κλασική μόρφωση και αγαπούσαν την αξία της ελευθερίας δεν περιόρισαν την υποστήριξή τους μόνο στα λόγια. Πήραν τα όπλα τους και πήγαν σε μια χώρα μισό κόσμο μακριά, γιατί ένιωθαν ότι αυτή η γη που είχε γεννήσει τους  πρωταθλητές της ελευθερίας και οι αρχαίοι της λόγιοι είχαν βοηθήσει την εκπαίδευσή τους θα έπρεπε επίσης να είναι ελεύθερη.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Σαμουήλ Γκρίντλεϋ Χάου. Βοστωνέζος από καλή οικογένεια και απόφοιτος της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ το 1824 εγκατέλειψε μια λαμπρή καριέρα στις ΗΠΑ για να συνδράμει την της Ελληνική Επανάσταση Έφτασε το 1825, αρχικά ως απλός εθελοντής αλλά μετά η ελληνική κυβέρνηση τον διόρισε γιατρό-χειρουργό του στρατεύματος. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες. Οι Ελληνες τον θεωρούσαν αξιοσέβαστο όχι μόνο ως γιατρό αλλά και ως άνθρωπο που κατεύναζε έριδες.  Το 1827 ταξίδεψε πίσω στις ΗΠΑ και συγκέντρωσε εντυπωσιακούς πόρους για τον Αγώνα. Επέστρεψε το 1828 και διένειμε τους πόρους βάζοντας τους ανθρώπους να δουλεύουν επισκευάζοντας τις κατεστραμμένες υποδομές. Θα ήταν δίκαιο να χαρακτηριστεί Πατέρας της Ελληνικής Ανασυγκρότησης.  Στα γραπτά μας άφησε εξαιρετικές πληροφορίες για την Επανάσταση. Όταν η ελληνική κυβέρνηση τον τίμησε με παράσημο σχολίασε «Δεν έκανα τίποτα».  Δεν σταμάτησε εκεί αλλά προσπάθησε να συμβάλει στον αγώνα της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.

Μία άλλη εντυπωσιακή περίπτωση είναι του Τζορτζ Τζάρβις. Οι Ελληνες τον έλεγαν «Ζέρβη» ή «Ζέρβα». Ο Τζάρβις έμαθε να μιλά και να διαβάζει ελληνικά και υπηρέτησε στην κορβέτα «Θεμιστοκλής» του Τομπάζη. Ελαβε μέρος σε 13  πολεμικές επιχειρήσεις. Υπήρξε ακόμη επιτελάρχης του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι μέχρι τον θάνατο του τελευταίου. Ειχε προσαρμοστεί πληρως στην ζωή στην μαχόμενη Ελλάδα. Ο αμερικανός φιλέλληνας  Τζόναθαν Πέκαμ  μάλιστα  γράφει γι’ αυτόν «ότι είχε πολλούς Ελληνες φίλους αλλά λίγους… φιλέλληνες.»  Και ο προαναφερθής Χάου σε ένα γράμμα στον πατέρα του έγραψε πως «..Έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των Ελλήνων, έχει προσφέρει σπουδαίες υπηρεσίες στο σκοπό τους και τώρα έγινε αντιστράτηγος». Ο Τζάρβις πέθανε στο Άργος το 1828 και ενταφιάστηκε στο προαύλιο του Αγίου Ιωάννη. Έμεινε γνωστός με το προσωνύμιο «Καπετάν Γιώργης ο Αμερικάνος».

Η καλύτερη αναγνώριση για τις προσπάθειες αυτών των μεγάλων Αμερικανών είναι ίσως τα λόγια του πιο εξέχοντος ηγέτη της Ελληνικής Επανάστασης, στρατηγού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη:

«Το ελληνικό έθνος δεν είναι αχάριστο στους ευεργέτες του. Είναι ευγνώμων σε όσους κηρύσσουν τον επικό αγώνα της και τα ονόματά τους θα καταγραφούν με ανεξίτηλα γράμματα στα χρονικά της αναγεννημένης Ελλάδας, σε διαχρονική προβολή, για τον σεβασμό των επερχόμενων γενεών…»

Πηγές

http://www.helleniccomserve.com/greek_war_for_independence.html

http://www.americanphilhellenessociety.com

http://www.globalsecurity.org/military/world/war/greek-independence-1.htm

https://www.amphso.com

Edward Mead Earle “American Interest in the Greek Cause, 1821-1827” The American Historical Review Vol. 33, No. 1 (Oct., 1927), pp. 44-63

Robert Elwood “The Arms of Greece and her Balkan neighbors in the Ottoman period” ISBN: 978-960-6829-12-3

Δημοσιεύεται στο methormisakathektou.blog