15-3-2024

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Η Ουκρανία έχει απενεργοποιήσει και θέσει εκτός περίπου το ένα τρίτο του Ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας από την αρχή της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας, βασιζόμενη σε ιδιαίτερα έξυπνα «θαλάσσια drones» και άλλες μη επανδρωμένες δυνατότητες. Τα επιθετικά μέτρα του Κιέβου στη Μαύρη Θάλασσα του επέτρεψαν να παραδώσει και να παραδίδει μεγαλύτερες ποσότητες σιτηρών στις παγκόσμιες αγορές του Νότου από ό,τι στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας(με Τουρκική εμπλοκή) πλησιάζοντας τα προπολεμικά επίπεδα. Οι προσπάθειες της Μόσχας να αλλάξει την ισορροπία στη θάλασσα έχουν ως επί το πλείστον αποτύχει, ωστόσο, έχει τη δυνατότητα (πυραυλική) να απειλήσει τις θαλάσσιες γραμμές και τα λιμάνια της Ουκρανίας, παρά τον κίνδυνο να ανταποκριθεί το Κίεβο με παρόμοιο τρόπο απέναντι στην Κριμαία και στην κατεχόμενη Αζοφική.
Από την αρχή της πλήρους κλίμακας εισβολής της Μόσχας, οι Ουκρανικές δυνάμεις απώθησαν τις ανώτερες ναυτικές δυνάμεις του εχθρού μακριά από τα παράκτια ύδατα της Ουκρανίας και συνέτριψαν με συνέπεια το ναυτικό δυναμικό της Ρωσίας. Ο Ρωσικός στρατός είχε προσπαθήσει να πραγματοποιήσει μια αμφίβια επιχείρηση κοντά στην Οδησσό, αλλά αυτό δεν είναι πλέον δυνατό, καθώς μόνο πέντε από τα αρχικά 13 μεγάλα Ρωσικά αποβατικά πλοία παραμένουν στη Μαύρη Θάλασσα . Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι διαβεβαίωσε ότι «βήμα προς βήμα θα καθαρίσουμε τη Μαύρη Θάλασσα από Ρωσικές τρομοκρατικές τοποθεσίες» . Αυτά τα λόγια έχουν επιβεβαιωθεί από πραγματικά αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί χωρίς την επίδραση πολεμικών πλοίων και άλλων παραδοσιακών ναυτικών μέσων. Η στρατηγική της Ουκρανίας για δεκάδες «μικρές περικοπές», όπως δεκάδες ‘ασύμμετρα τσιμπήματα κουνουπιών’, έχει γίνει μάλλον αποτελεσματική σε αυτόν τον τομέα. Ο ουκρανικός στρατός έχει δώσει έμφαση στις τακτικές «κουνουπιών» για την απελευθέρωση των θαλασσών του από τη Ρωσία .
Η στρατηγική βασίζεται στην ευρεία χρήση διαφόρων μη επανδρωμένων συστημάτων, όπως τα θαλάσσια drones. Οι εμπορικά διαθέσιμες τεχνολογικές εξελίξεις, η οικονομική αποδοτικότητα των σμηνών drone και οι περιορισμένες επιλογές της Μόσχας για την αντιμετώπιση των Ουκρανικών επιθέσεων με παραδοσιακά ναυτικά μέσα καθιστούν δυνατή αυτή την προσέγγιση. Ο πόλεμος είναι η μητέρα της καινοτομίας και μεγάλο μέρος της ιστορίας της δημιουργίας drone αποτελείται από μικρές ομάδες που δεσμεύονται στην ανάπτυξη που εργάζονται με χαμηλού προϋπολογισμού και εμπορική off-the-shelf τεχνολογία .Τα drones, ωστόσο, δεν είναι ένα νέο παράδειγμα στον ναυτικό πόλεμο, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι.
Μια νέα και ξεχωριστή πτυχή της Ουκρανικής προσέγγισης είναι η χρήση μικρών θαλάσσιων μη επανδρωμένων αεροσκαφών που λειτουργούν υπό τηλεχειρισμό από σημαντική απόσταση. Το Κίεβο χρησιμοποιεί αυτά τα μικρά θαλάσσια drones σε σμήνη (που ονομάζονται «αγέλες λύκων») σε συνδυασμό με άλλα όπλα. Τα θαλάσσια μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Ουκρανίας επιδεικνύουν οικονομική αποδοτικότητα στην προστασία των θαλάσσιων γραμμών της και διαταράσσουν τον εχθρό παρεμβαίνοντας στην ικανότητα της Μόσχας να πραγματοποιεί τις απαραίτητες κινήσεις πολεμικών πλοίων, ανθρώπινου δυναμικού, πυρομαχικών και αγαθών δια θαλάσσης. Τα ασύμμετρα μέτρα της Ουκρανίας στα βορειοδυτικά και κεντρικά τμήματα της Μαύρης Θάλασσας έχουν μετατρέψει τον Ρωσικό ναυτικό αποκλεισμό της Ουκρανίας σε θάλασσα αμοιβαίας άρνησης, στην οποία η Ρωσία έχει την τάση να υφίσταται δυσανάλογες απώλειες. Αυτό επέτρεψε στην Ουκρανία να επαναλάβει τη λειτουργία του θαλάσσιου διαδρόμου σιτηρών της τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο του 2023 χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας, η οποία τερμάτισε μονομερώς τη Συμφωνία Σιτάρι της Μαύρης Θάλασσας.
Αρχικά, αυτές οι μεταφορές πραγματοποιούνταν με μεμονωμένα σκάφη και (μετά τη βελτίωση της κατάστασης ασφάλειας στη θάλασσα χάρη στις ασύμμετρες ενέργειες του Κιέβου και την υποστήριξη των εταίρων)από ομάδες σκαφών. Ο θαλάσσιος διάδρομος μονής κατεύθυνσης επέτρεψε στην Ουκρανία να παραδώσει μεγαλύτερους όγκους σιτηρών από ό,τι στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα. Περισσότερα από 660 πλοία έχουν ήδη περάσει από τον νέο διάδρομο σιτηρών, μεταφέροντας περίπου 20 εκατομμύρια τόνους φορτίου σε 32 χώρες. Τον Ιανουάριο, η Ουκρανία έφτασε τον προπολεμικό όγκο των εξαγωγών δια θαλάσσης και, όσον αφορά τον συνολικό όγκο των εξαγωγών, πλησίασε τους δείκτες που είχε πριν από τη Ρωσική εισβολή πλήρους κλίμακας . Αυτή η διαδρομή λειτουργεί επίσης προς το συμφέρον της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τις Αφρικανικές χώρες στο πλαίσιο του προγράμματος Grain from Ukraine και του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος του ΟΗΕ

Η Ουκρανία σκοπεύει να επεκτείνει τον διάδρομο σιτηρών της. Ο Zελένσκι αναμένει ότι η Τουρκία θα βοηθήσει στην απεμπλοκή των θαλάσσιων λιμένων του Mικολάεφ σε διπλωματικό επίπεδο.. Η Μόσχα εξακολουθεί να επιδιώκει να αλλάξει την κατάσταση στη θάλασσα. Η Ρωσία έχει ήδη εμφανίσει νέα θαλάσσια drones(Alfina και Oduvanchik)για να αντιμετωπίσει την Ουκρανική καινοτομία. Αυτά τα νέα Ρωσικά θαλάσσια drones θα επηρεάσουν ελάχιστα στο να επαναφέρουν την ισορροπία στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς η Ουκρανία δεν έχει μεγάλα πολεμικά πλοία σταθμευμένα εκεί.
Με αρκετά ασύμμετρα μέσα, ωστόσο, το Κρεμλίνο μπορεί να δημιουργήσει απειλή για τις θαλάσσιες γραμμές και τα λιμάνια της Ουκρανίας παρά τον κίνδυνο μιας συμμετρικής αντίδρασης από την Ουκρανία με στόχο τη διακοπή της Ρωσικής διέλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα. Υπό αυτές τις συνθήκες, η στρατιωτική-τεχνική βοήθεια των ΗΠΑ είναι ζωτικής σημασίας για την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών μεγάλου βεληνεκούς, δυνατοτήτων anti-drone, κινητικών και μη κινητικών συστημάτων προστασίας συνοδείας και λιμανιού, γρήγορων περιπολικών πλοίων εξοπλισμένων με πυραύλους τύπου Hellfire, ATACMS, πυραύλων κρουζ και φυσικά τα F-16(που έρχονται μέσα στην άνοιξη) . Η αυστηροποίηση του καθεστώτος κυρώσεων θα είναι κρίσιμη για την άρνηση της πρόσβασης της Μόσχας σε δυτικά μέρη και τσιπ που χρησιμοποιούνται σε Ρωσικά drones και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς. Αυτές οι εξελίξεις θα έδιναν στην Ουκρανία ισχυρό μοχλό για να αντιμετωπίσει τη στρατηγική του Κρεμλίνου στη Μαύρη Θάλασσα, να προστατεύσει την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και τελικά να κερδίσει τον πόλεμο στη θάλασσα.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

φωτ.ambassadorsatlarge