3-1-2024

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

Γράφει ο Παναγιώτης Γέροντας, Ιστορικός-Συγγραφέας

Σε προηγούμενη μας ανάλυση είχαμε υποστηρίξει ότι πολλές δυνάμεις προσπαθούν να κατακτήσουν την ψυχή των μουσουλμάνων, με την Τουρκία και το Ιράν να είναι δύο σημαντικοί παράγοντες. Έχουμε πει επίσης ότι τα αραβικά κράτη ευρίσκονται σε δύσκολη θέση καθώς οι ηγεσίες τους κινδυνεύουν με απονομιμοποίηση στα μάτια των λαών τους (περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).

Η σιιτική οργάνωση Hezbollah ιδρύθηκε το 1982 κατά την διάρκεια του δεκαπενταετούς εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο, όταν το Ισραήλ εισέβαλε στην χώρα για ανταπόδωση για επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν από Παλαιστινίους του Λιβάνου. Η Hezbollah, όπως και η Hamas δεν αποδέχεται την ύπαρξη του Ισραήλ, ενώ πολέμησε για την αποχώρηση του Ισραήλ από τον Λίβανο. Μια άλλη πηγή σύγκρουσης είναι “οι φάρμες της Shebaa”. Η περιοχή έλαβε το όνομά της από τις φάρμες που καλλιεργούσαν οι κάτοικοι της λιβανέζικης πόλης Shebaa. Από εκεί και πέρα αρχίζουν οι διαφορές. Η Hezbollah υποστηρίζεται πολιτικά αλλά και με στρατιωτικό εξοπλισμό από το Ιράν.

Η Χαμάς είναι παρακλάδι των “Αδερφών Μουσουλμάνων” της Αιγύπτου και είναι γνωστό ότι έχει υποστηριχθεί οικονομικά από την Τουρκία και το Κατάρ. Η Τουρκία μάλιστα ανοικτά δηλώνει δια μέσου του ίδιου του Ερντογάν και άλλων κορυφαίων κυβερνητικών, ότι το Ισραήλ είναι δύναμη κατοχής και η Χαμάς απελευθερωτική οργάνωση! Επιπρόσθετα, η Hezbollah στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας είχε ταχθεί με το πλευρό του Άσαντ, ενώ η Χαμάς τάχθηκε με τους σουνίτες εναντίον του Σύρου Προέδρου. Άλλως τε ο ίδιος ο Άσαντ είναι Αλεβίτης που αναγκαστικά “τον φέρνει πιο κοντά” στο Ιράν.

Έχουμε ήδη αναφέρει την συμμετοχή της Τουρκίας στην Αραβική Άνοιξη (μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ). Για να προχωρήσουμε την ανάλυσή μας, ίσως πρέπει να αναζητήσουμε γεγονότα από την ιστορία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το τελευταίο Χαλιφάτο, η ανώτατη θρησκευτική εξουσία στους Μουσουλμάνους, ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Με το τέλος της ιστορικής ύπαρξης του Σουλτάνου στα 1923, έπαψε να υπάρχει και Χαλίφης. Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία ευρισκόταν σε μεγάλο πρόβλημα ο Σουλτάνος δεν δίσταζε να σηκώσει την σημαία της τζιχάντ για να ενώσει όλους τους Μουσουλμάνους στην θέλησή του. Το 1877 , ο Σουλτάνος Abdul Hamid II κήρυξε τζιχάντ εναντίον των Ρώσων που απειλούσαν την ίδια την ύπαρξη του κράτους του.

Ακόμα και ο Ενβέρ, ηγετικό στέλεχος του κοσμικού κόμματος “Ένωση και Πρόοδος” στην Λιβύη το 1911, κινητοποίησε τους σούφι σενουσσίδες με την χρήση του Ισλάμ. Ο ίδιος ο Ενβέρ είχε αναγνωρίσει ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία θα έπρεπε να χρησιμοποιεί συχνά το “ισλαμικό χαρτί”. Το πιο ενδιαφέρον παράδειγμα όμως έρχεται από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την προσέγγιση της Γερμανίας του Κάιζερ Γουλιέλμου με την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Ο Κάιζερ Γουλιέλμος στην Καλλίπολη τον Οκτώβριο του 1917. Από αριστερά προς τα δεξιά: ο Γερμανός Ναύαρχος με οθωμανική στολή Guido von Usedom, ο Κάιζερ Γουλιέλμος και ο Ενβέρ Πασάς.

Με την προσέγγισή τους με την Οθωμανική Αυτοκρατορία οι Γερμανοί προσπαθούσαν να μεγαλώσουν την επιρροή τους στην Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο. Η κατασκευή του σιδηροδρόμου Κωνσταντινούπολης – Βαγδάτης με προοπτική επέκτασης στη Βασόρα δείχνει ακριβώς αυτή την πορεία. Οι ιθύνοντες της Γερμανίας είχαν όμως και κάτι άλλο στο μυαλό τους. Επιθυμούσαν να εντάξουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην συμμαχία τους γιατί ο Σουλτάνος θα μπορούσε να κηρύξει τζιχάντ. Σκέφτονταν ότι με αυτήν την τακτική θα μπορούσαν να ξεσηκώσουν τους συμπαγείς πληθυσμούς Μουσουλμάνων που διέμεναν στις βρετανικές κτήσεις. Ο ίδιος ο Κάιζερ Γουλιέλμος είχε διακηρύξει ότι “τα τρία εκατομμύρια Μουσουλμάνων που ζουν στον κόσμο πρέπει να είναι βέβαια ότι ο Γερμανός Αυτοκράτορας θα είναι πάντα φίλος και προστάτης τους”. Αυτή ήταν αρχή της λεγόμενης Islampolitik.

Αυτή η πανισλαμική προπαγάνδα απέτυχε για πολλούς λόγους. Ένας σημαντικός ήταν η αφύπνιση των Αράβων που σταδιακά επεδίωκαν την πολιτιστική και αργότερα την πολιτική τους ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ένας άλλος λόγος ήταν το ότι η τζιχάντ αυτή στρεφόταν εναντίον κάποιων χριστιανικών δυνάμεων, ενώ κάποιες άλλες αναγνωρίζονταν ως φίλιες και σύμμαχες.

Ερχόμενοι στο σήμερα, έχει γίνει ίσως αντιληπτή η σημασία και η επιρροή που θα είχε εάν κάποιος μουσουλμάνος ηγέτης ήταν σε θέση να επανιδρύσει το Χαλιφάτο. Ας θυμηθούμε και πάλι την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος. Οι απόψεις εγνωσμένης αξίας Ελλήνων διεθνολόγων που τότε διακήρυτταν στα ελληνικά ΜΜΕ ότι τελικά ο Ερντογάν δεν θα τολμήσει να το πράξει, δείχνει ακριβώς το ποσό δεν έχουμε κατανοήσει την Τουρκία και την ιδεολογία της. Η κρίση Ισραήλ- Ιράν είναι αλήθεια ότι βαθαίνει αλλά περισσότερο φαίνεται ότι το Ιράν φέρεται σε αυτήν την κρίση παρά ότι είναι ο δημιουργός της. Το Ιράν δεν μπορεί να μείνει πίσω σε μία διαμάχη για τον έλεγχο της Μέσης Ανατολής για αυτό χρησιμοποιεί “αντιπροσώπους” (proxies) για να κρατήσει την θέση του. Εκτιμάται ότι με αυτό τον τρόπο πρέπει να ιδωθούν οι δράσεις της Hezbollah και των Χούθι.

Έχουμε τονίσει σε προηγούμενες δημοσιεύσεις ότι υπάρχει κίνδυνος γενικευσης της κρίσης στην Μ. Ανατολή. Με αυτό εννοούμε: πολλοί μάχονται αυτή την στιγμή για την ψυχή των Μουσουλμάνων.

Δημοσιεύεται στο methormisakathektou.politics.blog