31-12-2023

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Σε σχετικά ήρεμα νερά αναμένεται να κινηθούν μέσα στην επόμενη χρονιά οι διμερείς σχέσεις της Αθήνας με την Άγκυρα, αν και λόγω της έντονης και κατά διαστήματα εκρηκτικής προσωπικότητας του Τούρκου προέδρου δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η περίπτωση κάποιας κρίσης είτε στο Αιγαίο ή στη Θράκη(αν και επί του παρόντος δεν φαίνεται κάτι που θα επισκίαζε δραματικά τις διμερείς σχέσεις και το καλό κλίμα που χει δημιουργηθεί μετά την επίσκεψη Ερντογάν στη χώρα μας. Από την άλλη πλευρά δεν δείχνει να ισχύει το ίδιο και για την κατάσταση στη Κύπρο,όπου κυριαρχεί η προκλητική και απαράδεκτη στάση του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ ,που είναι πολύ σκληρός και αμετακίνητος από τη θέση του περί δυο κρατών στη μεγαλόνησο, και ουσιαστικά ένθερμος υποστηρικτής της διχοτόμησης και νομιμοποίησης των κατεχομένων(ενώ το 2024 συμπληρώνεται μισός αιώνας κατοχής και μη-ουσιαστικής προόδου στις επαφές των δυο πλευρών).Πρώτο : Πέραν των αυστηρά διμερών επαφών Αθήνας- Άγκυρας(δεδομένων των διαφορετικών θεμάτων της ατζέντας), πολλά πράγματα μπορούν να επηρεάσουν την στάση Ερντογάν ,και να συνδέονται με περιφερειακά ζητήματα, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Τούρκος πρόεδρος δραστηριοποιείται σε αρκετές περιφερειακές ζώνες, (Μέση Ανατολή, Αφρική, Βαλκάνια,Μαύρη Θάλασσα κα),όπου συχνά έρχεται σε ρήξη με καθορισμένα δυτικά συμφέροντα.Αρκετές από τις κατά καιρούς εκφρασθείσες θέσεις του είναι αντίθετες δεδομένων Ευρωπαϊκών και Ευρωατλαντικών θέσεων.Συνεπώς θέματα ναυτικής,ενεργειακής περιφερειακής ασφάλειας,ως και πολιτιστικό-θρησκευτικά μπορούν να προκαλέσουν διευρυμένη όξυνση,που να δημιουργήσει προβλήματα και σε διμερή βάση.Ας μην λησμονούμε τη στάση του στα Ουκρανορωσικά ,την περίπτωση της Χαμάς,ενδεχόμενη πολεμική σύρραξη Ισραήλ- Χεζμπολάχ στο Λίβανο,επαφές του με ηγέτες του “Παγκόσμιου Νότου” κα. Η Ελλάδα είναι σταθερή στα μείζονα ζητήματα με τις δυτικές θέσεις,κάτι που δεν συμβαίνει με την Ερντογανική Τουρκία.Αν και Τούρκος ηγέτης διπλωματικά ελίσσεται σε αρκετά θέματα, δεν μπορεί κανένας εκ των προτέρων να υποστηρίξει ότι μια διεθνής ή περιφερειακή κρίση δεν μπορεί να προκαλέσει και διμερή ένταση.Επίσης η προκλητική και αντισυμμαχική συμπεριφορά της Τουρκίας επί 17 μήνες και η κωλυσιεργία απέναντι στο αίτημα της Σουηδίας (και οι σχετικοί εκβιασμοί) για ένταξη στο ΝΑΤΟ για την Αθήνα θα πρέπει να είναι LESSONS LEARNED.
Δεύτερο : Επανερχόμενος στη Κύπρο, τους τελευταίους μήνες,όλες οι δηλώσεις των Ερντογάν, Μπαχτσελί, Φιντάν,Κίλιτς, Γκιουλέρ κα επικεντρώνονται στις πάγιες θέσεις ότι δεν υπάρχει εναλλακτικό της διχοτόμησης. Επίσης με τη γνωστή τακτική των “μικρών και ύπουλων βημάτων” επιδιώκουν να έχουν πρόσβαση ή οικειοποιηθούν αγροτικές και μίνι-οδικές εκτάσεις σε περιοχές της Πράσινης Γραμμής/Νεκρής ζώνης (Πύλα, Άγιος Δομέτιος κα) αμφισβητώντας την ύπαρξη και τον ρόλο της UNFICYP εκεί.Αυτή η περίπτωση απαιτεί προσοχή γιατί εύκολα ένα τοπικό επεισόδιο δύναται να πυροδοτήσει ένταση στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον οι πρόσφατες λεκτικές και γεωγραφικές προκλήσεις αναφορικά με ζητήματα του θαλασσίου χώρου (συντεταγμένες ειδικά βλέποντας από την επαρχία Πάφου προς τη δική μας πλευρά (ανατολική Μεσόγειο) απαιτούν προσοχή και ετοιμότητα.Στα πρόσφατα θέματα η Αθήνα θα πρέπει να δηλώσει συντεταγμένες (κάτι που έχει κάνει η Άγκυρα). Στα θετικά αναφορικά με το Κυπριακό είναι οι δηλώσεις του υπουργού άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ,ότι δεν θα κατασκευαστεί (τελικά΄) ναύσταθμος βορειοανατολικά της κατεχόμενης Αμμόχωστου για ελλιμενισμό πλοίων,ενώ το πλοίο ειδικών αποστολών με ελικόπτερα και drones (το ANADOLU) χρειάζεται να παρακολουθούμε τις ευρύτερες κινήσεις του.
Τρίτο : Το περιβόητο Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο ως και οι σχέσεις Άγκυρας-Τιράνων χρειάζονται προσοχή. Επειδή και λόγω Γάζας η Αίγυπτος και η Τουρκία σε ανώτατο επίπεδο εμφανίζονται με αναβαθμισμένες σχέσεις η Άγκυρα μπορεί με την επιρροή της στην Αφρική, να επηρεάσει υπέρ του Καΐρου διάφορα θέματα(φράγματα στο Νείλο με Αιθιοπία, σχέσεις με την στρατιωτική χούντα στο Σουδάν κα). Δεν μπορώ να αποκλείσω την περίπτωση να συνεργαστούν στο θέμα της εσωτερικής κατάστασης στη Λιβύη,και να προχωρήσουν διμερώς σε επιμέρους θέματα, διευκολύνοντας πχ τον ενδο-Λιβυκό διάλογο. Μια τέτοια εξέλιξη θα έχει προεκτάσεις στις σχέσεις μας με τη Λιβύη,με την Αίγυπτο,αλλά και για ανατολικά του 28ου μεσημβρινού ΑΟΖ /Καστελόριζο ΑΟΖ κλπ.Οι πρόσφατες επαφές στην Αθήνα αλλά και οι συναντήσεις Γεραπετρίτη -Φιντάν δεν έδωσαν προς τα έξω κάποια στοιχεία…. Η νέα συμμετοχική θέση της Αιγύπτου σε διάφορα επιμέρους ζητήματα απαιτεί προσοχή,ενώ παρά την “επανεκλογή’ του δικτάτορα Αλ Σίσι στη προεδρία είναι άγνωστο πως πιθανότατα θα κινηθεί…Άλλωστε η Αίγυπτος είναι πολύ ασταθής χώρα, φτωχή και προβληματική και όλα είναι ανοικτά για το μέλλον της…
Τέλος ένα θέμα που πρέπει να προσέξουμε και ειναι στρατιωτικο-τεχνικής φύσης είναι τα λεγόμενα ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης) ,όπου είναι σημαντικό να γίνονται συζητήσεις μεταξύ των σρτατιωτικών επιτροπών επί της ουσίας και όχι σαν τις περιπτώσεις ΗΠΑ- πρώην ΕΣΣΔ που ήταν διαρκείς,ανούσιες και ‘συζητήσεις επί συζητήσεων…”.(χωρίς αύριο) .Συμπερασματικά προς το παρόν οι διμερείς σχέσεις μας με την Άγκυρα δείχνουν ενθαρρυντικές(και με θετικό πρόσημο) αλλά εύκολα μπορεί να παρουσιαστεί υποτροπή αφού οι διεθνείς σχέσεις είναι πολύ ρευστές και ασφαλείς προβλέψεις δεν μπορούν να γίνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

φωτ.ambassadorsatlarge