8-12-2023

*Το άρθρο εκφράζει αποκλειστικά προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Νέα σελίδα στις διμερείς Ελληνοτουρκικές σχέσεις άνοιξαν χθες οι Κ. Μητσοτάκης και Ρ.Τ. Ερντογάν στην Αθήνα με την υπογραφή της Συμφωνίας Φιλίας και Καλής Γειτονίας, ενώ στη συνάντησή τους ,καθώς και στις επιμέρους συναντήσεις των Ελλήνων και Τούρκων υπουργών κυριάρχησε η χαλαρή και εποικοδομητική ατμόσφαιρα,σε συνδυασμό με την διπλωματική γλώσσα, που σχεδόν επτά χρόνια μετά το ψυχροπολεμικό σκηνικό της επίσκεψης του 2017 και την κρίση του ωκεανογραφικού σκάφους της περιόδου 2020-2021 προσέδωσε μία διαφορετική καταγραφή και αντιμετώπιση των επιμέρους ζητημάτων.Η επανεκκίνηση των συνεργασιακών και ευέλικτων σχέσεων Αθήνας-Άγκυρας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την περιφερειακή σταθερότητα, δεδομένου ότι τα δυο κράτη βρίσκονται γεωγραφικά στο κέντρο παρατεταμένων πολεμικών επιχειρήσεων από την ανατολική Ουκρανία και τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τη Μέση Ανατολή.Αξίζει να σημειωθεί ότι η ολιγόωρη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα,ήταν καλά προετοιμασμένη, και με επικυρίαρχη την διπλωματική προσέγγιση, χωρίς εξάρσεις,λεκτικές ακρότητες, υπονοούμενα κα. Προφανώς δεν σημαίνει ότι ως από μηχανής θεός επιλύθηκαν τα προβλήματα (ειδικά τής “σκληρής” ατζέντας),αλλά ενισχύθηκαν και διευρυνθήκαν οι “δίαυλοι επικοινωνίας” και δόθηκε χρόνος για νέες επαφές, συναντήσεις,συχνή ανταλλαγή απόψεων και έμφαση στη “μεγάλη εικόνα’. Αξίζει να τονιστεί ότι αποφεύχθηκαν επιμέρους αναφορές σε θέματα αεροναυτικής συμπεριφοράς στο Αιγαίο,ευρύτερα ζητήματα τρομοκρατίας (που στο παρελθόν προκάλεσαν εντάσεις και οξύτατες εκφράσεις). Και οι δυο ηγέτες τόνισαν εμφατικά την ύπαρξη και ρόλο του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας , ενώ αναφέρθηκαν στις επικείμενες δυο διμερείς συναντήσεις τους μέσα στο 2024, δηλαδή στην ανοιξιάτική επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα,καθώς και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον προσεχή Ιούνιο στη Ουάσιγκτον (στο περιθώριο της 75ης και ιστορικής Συνόδου από την υπογραφή του Βορειοατλαντικού Συμφώνου). Που θα σηματοδοτεί 5 συναντήσεις σε ανώτατο επίπεδο μέσα σε δέκα μήνες!!Υπάρχουν ορισμένα ‘σημεία” που αξίζει να επισημανθούν (πέραν της παροχής βίζας σε Τούρκους σε δέκα νησιά μας,ή του εύρους των εμπορικών συναλλαγών , ή των στρατιωτικής φύσης ΜΟΕ ,ή άλλων επιμέρους κεφαλαίων της χαλαρής ατζέντας σε πολιτιστικά,ενεργειακά,οικονομικά,πολιτιστικά και φυσικών καταστροφών θέματα)
Πρώτο : Στο τεράστιο θέμα της Γάζας και των Ισραηλινών επιθετικών επιχειρήσεων (που έχουν υπερκεράσει τα όποια όρια της λεγόμενης ‘αυτοάμυνας’,και ενέχουν στοιχεία σοβαρών παραβιάσεων του ανθρωπιστικού δικαίου και της 4ης Σύμβασης της Γενεύης του 1949) ο συνήθως σκληρός στα λόγια του Ερντογάν (κατά Ισραήλ και προσωπικά του Νετανιέχου) αναφέρθηκε στις Ισραηλινές ενέργειες (σφαγές τις αποκάλεσε)προσεκτικά, γιατί πολύ πρόσφατα από την Άγκυρα, τη Ντόχα,το Ριάντ τη Τασκένδη και το Βερολίνο εστίασε στη συμπεριφορά του πολεμοχαρή Νετανιέχου και της ακροδεξιάς κυβέρνησης ως και σε στρατιωτικές ακρότητες στη βόρεια και νότια Γάζα. Από την πλευρά του ο Κ. Μητσοτάκης απέφυγε να αναφερθεί στη πολυμερή συνεργασία της χώρας μας με το Ισραήλ, επεσήμανε την ανθρωπιστική διάσταση,και την αντιμετώπιση εξτρεμιστικών ενεργειών .Ας μη λησμονούμε ότι το συγκεκριμένο θέμα της Γάζας εθίγη την επομένη της επίκλησης του Άρθρου 99 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ από τον ΓΓ Αντόνιο Γκουτέρες για την επικρατούσα τραγική και καταστροφική κατάσταση στο θύλακα της Γάζας.
Δεύτερο : Ο υπογράφων εκτιμά ότι η επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα κλείνει τον κύκλο της “ανασυγκόλλησης’ και επιστροφής στην κανονικότητα ων επαφών στις σχέσεις της Τουρκίας με τα κράτη με τα οποία την τελευταία τριετία ήταν σε αντιπαράθεση,ψυχρές σχέσεις και λεκτικές “κορόνες”. Αναφέρομαι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα,τη Σαουδική Αραβία,την Αίγυπτο, την Αρμενία και τώρα με την Ελλάδα.Εξαιρώ το Ισραήλ, γιατί η Γάζα επέφερε νέα υποτροπή στις διμερείς σχέσεις,που είχαν σταδιακά βελτιωθεί το τελευταίο εξάμηνο πχ με επιστροφή πρέσβεων σε Άγκυρα και Τελ Αβίβ κα.
Τρίτο :Προσεκτικά ο Έλληνας πρωθυπουργός απέφυγε να αναφερθεί στην εντατικοποίηση της τυπικής περίπτωσης της επικύρωσης της εισόδου της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.(που εκκρεμεί στην Τουρκική εθνοσυνέλευση) Άλλοι ηγέτες κρατών της Δύσης το θίγουν συνέχεια και πιεστικά σε συζητήσεις με τον Ερντογάν(πρόσφατα ο Σολτς) Επειδή το θέμα είναι λεπτό και σχετίζεται και με τις Τουρκο-Αμερικανικές σχέσεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σωστά δεν το ανέφερε. Άλλωστε είναι τυπικό , αφού η Στοκχόλμη συμμετέχει σε όλες τις συσκέψεις, επιτελεία και ασκήσεις του ΝΑΤΟ.
Τέταρτο : O Tούρκος πρόεδρος δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά στον επί χρόνια ενεργό καταυλισμό του Λαυρίου,που προκαλούσε εντάσεις σχετικά με την παρουσία Κούρδων προσφύγων,εξτρεμιστών Γκιουλενιστών κα (που διαρκώς ανέφερε Άγκυρα). Ο καταυλισμός ήταν προβληματικός και δυστυχώς άφηνε αιχμές για προστασία παρανόμων και εξτρεμιστικών στοιχείων.Έκλεισε και έτσι έπρεπε να γίνει.Η Ελλάδα δεν έχει σχέσεις ποτέ με τρομοκρατικές και ακραίες οργανώσεις.
Συμπερασματικά πολλά επιμέρους θέματα θα εξεταστούν και αξιολογηθούν στην πορεία των διμερών σχέσεων.Έγιναν ήδη κάποια σημαντικά βήματα και ο διάλογος είναι απαραίτητος.Ο υπογράφων εκτιμά ότι υπάρχουν”πόρτες και παράθυρα” ευρύτερης και στοχευμένης συνεργασίας των δυο κρατών στα ζητήματα του ΝΑΤΟ, της αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, σε κοινές ειρηνευτικές πρωτοβουλίες, στη κλιματική αλλαγή, στην αντιμετώπιση των κυβερνοαπειλών κα.Και βήμα βήμα προχωράμε ανάλογα.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο