6-9-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Το πρώτο τετ α τετ των υπεξ Ελλάδος-Τουρκίας στην Άγκυρα (τουλάχιστον βάσει των όσων δήλωσαν ) ήταν προπαρασκευαστικό της επικείμενης συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν στη Νέα Υόρκη σε δυο εβδομάδες, και σηματοδοτεί της έναρξη κάποιας μορφής πολιτικού διαλόγου που απαιτεί μεγάλη προσοχή (οι Τούρκοι έχουν βαθύτατους γνώστες της διπλωματίας διαχρονικά και εκτρέπουν συζητήσεις, ενώ είναι και μαξιμαλιστές), της επιστροφής σε στρατιωτικού ενδιαφέροντος Μέτρα Οικοδομήσιμης Εμπιστοσύνης(που μέχρι τώρα ήσαν ανούσια), αλλά και σε άνηγμα επιμέρους θεμάτων της χαλαρής/ήπιας ατζέντας (που ασφαλώς είναι αρκετά πιο ευέλικτη η διαδικασία(συγκριτικά με διεθνο-νομικά ζητήματα). Υπάρχει-αν όλα εξελιχθούν ομαλά- πολύς δρόμος είτε για Χάγη (μιλάμε για χρόνια και αν ) είτε για άλλες πολιτικές ή νομικές προσεγγίσεις.Ας μην λησμονούμε ότι η Χάγη απαιτεί συνυποσχετικό (δύσκολο η Άγκυρα να το αποδεχθεί, αν δεν λάβει εγγυήσεις), και αν πας στο Διεθνές Δικαστήριο (μην είσαι βέβαιος , ότι όλα θα κριθούν επί νομικών θέσεων και θα δικαιωθείς Και άλλοι πήγανε εκεί και υπέστησαν -λόγω πολιτικών επιρροών και “αόρατων χεριών” μεγάλες υποχωρήσεις και ανατροπές).
Πρώτο : H Ελληνική πλευρά δια του υπεξ Γιώργου Γεραπετρίτη ήταν πιο “προσιτή” και μετρημένη (μέχρι εκεί που της επιτρέπεται) ενώ παρά τα ειδικής φύσης λόγια του Χακάν Φιντάν , η Τουρκική στάση ήταν πιο σφιχτή. Ο Φιντάν προέρχεται από θέση “υπερκατάσκοπου” της Τουρκίας για 13 χρόνια, και γνωρίζει πολλά πράγματα που δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας(δεν εισέρχομαι σε λεπτομέρειες). Ασφαλώς κατ εντολή Ερντογάν ακολούθησε τις κατευθυντήριες οδηγίες του προέδρου της χώρας ως και του συμβούλου εθνικής ασφαλείας πρέσβη Άκιφ Τσαγατάι Κίλιτς (δηλαδή της γνωστής γραφειοκρατίας). Έκανε λόγο για επανέναρξη διαλόγου(που είναι θετικό βήμα, παρά τα λεγόμενα των αρνητών και συνωμοσιολόγων στην Αθήνα), αλλά πολλά θα εξαρτηθούν από τις λεπτομέρειες και το που στοχεύει ο Ερντογάν. Είναι άλλη η προσέγγιση της Τουρκίας με τα κράτη που επανήλθαν οι σχέσεις της σε βελτιωμένη κανονικότητα(τη τελευταία διετία) και άλλο η περίπτωση της Ελλάδος. Στην δική μας περίπτωση υπάρχει “πακέτο” αναθεωρητικής πολιτικής και ενεργειών , που δεν υπάρχουν στις περιπτώσεις της Σαουδικής Αραβίας, των ΗΑΕ, του Ισραήλ ή της Αρμενίας. Συνεπώς απαιτείται προσοχή και πολυδιάστατη πληροφόρηση.
Δεύτερο : Στα πλείστα θέματα δεν λέχθηκαν (τουλάχιστον δημόσια” οι απευθείας λέξεις και εκφράσεις γιατί θα πυροδοτούσαν ένταση και εκτροπή) αλλά παρεμφερείς και περιγραφικές,(πχ προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, δίκαιης μοιρασιάς στη ανατολική Μεσόγειο κα). Επίσης αποφευχθήκαν “αιχμηρές” αναφορές στο μεταναστευτικό, αν και ο Φιντάν είπε την γνωστή θέση από εποχές Τσαβούσογλου και Σοϊλού το να “μην υπάρξουν άλλοι νεκροί μετανάστες στο Αιγαίο”. Πάντως και οι δυο έδωσαν έμφαση στο μεταναστευτικό , ενώ ο Φιντάν ήταν σκεφτικός στο θέμα των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ.Σαφέστατα σε ορισμένα θέματα(και λόγω χαρακτήρα ο Γιώργος Γεραπετρίτης είναι πιο “ανοικτό ” άτομο). Αλλά αν παρατηρήσει κανείς τις τελευταίες εμφανίσεις του Φιντάν , με τους ομολόγους του της Ουγγαρίας, της Ρωσίας, της Ουκρανίας και του Ιράν “θα διαπιστώσει ότι αυτό είναι το στυλ του. Μεθοδικός και σε ορισμένα ζητήματα “ψυχρός”.
Τρίτο :Αναφορικά με ο Κυπριακό εξακολουθεί να κυριαρχεί αβεβαιότητα, και απαισιοδοξία. Το σύνολο των κινήσεων και θέσεων των Ερντογάν και Τατάρ δεν δείχνει κάποια σημάδια ευελιξίας ή έστω οριακών “καναλιών” επικοινωνίας. Η Άγκυρα και το Ταταρικό “Μαντσουκούο” εμμένουν στα περί απόσχισης, διαφορετικών δρόμων, αναγνώρισης τετελεσμένων του 11ου κατοχικού σώματος στρατού, και μη-επιστροφής σε διακοινοτικές και Κραν Μοντάνά.Τα πρόσφατα γεγονότα στη Πύλα κατά της UNFICYP πιστοποιούν την σκληροπυρηνική τους θέση. Οι καλές προσπάθειες και πρωτοβουλίες του Καναδού διαμεσολαβητή και διπλωμάτη Κόλιν Στιούαρτ δύσκολα μπορούν να αλλάξουν την στάση της ηγεσίας του ψευδοκράτους. Φθάνοντας του χρόνου τον μισό αιώνα κατοχής μόνο απογοήτευση θα πρέπει να μας διακατέχει. Πέραν του αδιεξόδου , ο υπογράφων βλέπει ως και περαιτέρω στρατιωτικοποίηση των κατεχομένων (αεροναυτικά και παρακλάδια του ναυτικού δόγματος της “Γαλάζιας Πατρίδας”). Κάθε αύριο στο Κυπριακό και χειρότερα…
Τέταρτο :Οι διμερείς επαφές και οι συνομιλίες θα πρέπει να προχωρήσουν (αν και ο διάολος είναι στις λεπτομέρειες). Η θεματολογία της “χαλαρής” ατζέντας προσφέρει ευκαιρίες σε επιμέρους θέματα να προχωρήσουν, Για τη “σκληρή” ατζέντα υπάρχει μακρύς δρόμος, και τυχόν υποχωρήσεις θα προκαλέσουν τεράστια εσωτερική κρίση. Στο Ψυχρό Πόλεμο παρά την εχθρότητα και την απειλή πυρηνικής καταιγίδας οι δυο πλευρές συνομιλούσαν.(MBFR, συμβατικοί εξοπλισμοί CFE, στρατιωτικά δόγματα, Ανοικτοί Ουρανοί κα). Και εδώ διμερώς ο διάλογος (εφόσον δεν θίγει καίρια ζητήματα κυριαρχίας), εκτιμάται ότι πρέπει να συνεχιστεί.Αλλά απαιτεί διευρυμένη σκέψη, ψύχραιμες εκτιμήσεις,εκ βαθέων πληροφορίες(που υστερούμε διαχρονικά) ως και καταγραφή- ανάλυση περιφερειακών και παγκόσμιων παραμέτρων και συγκυριών.Υπάρχει δρόμος, με εμπόδια και δυσκολίες…

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη