Παθογένειες, αδιέξοδα, αίτια, πολιτικός στοχασμός. Μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός versus έθνος και πολιτισμός

21-8-2023

Γράφει ο Σπύρος Δημητρίου, Ιατρός-Συγγραφέας

Ο ομότιμος καθηγητής Διεθνών και Στρατηγικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς Παναγιώτης Ήφαιστος δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Ξεκίνησε ως εραστής της θάλασσας, των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων, όπως λέει το ποίημα του Καββαδία και τελικά το καράβι της ζωής τον οδήγησε να ταξιδεύει με τις ιδέες αλλά και τις ιδέες. Ίσως η Κύπρος να ήταν αφορμή κι αιτία για πολλά για τον καθηγητή Ήφαιστο από την κατεχόμενη πιά Λάπηθο που την ατένιζε κάποτε ελεύθερη, πράσινη, γαλάζια κι ελληνική. Κι ακόμα αυτή μπορεί να είναι η γενεσιουργός αιτία για όλα αυτά που καταγίνεται ως επιστήμων και άνθρωπος. Το τελευταίο του πόνημα επεξεργάζεται εν τω βάθει όλες τις λέξεις που βρίσκονται στο τίτλο του βιβλίου. Στην κυριολεξία, όπως φαίνεται στα γραφόμενα του στο πρόλογο του βιβλίου:

«Το κείμενο που ακολουθεί εντάσσεται σε μια σειρά δημοσιεύσεων με σκοπό μια αναγκαία και η εξαιρετέα διαρκώς κλιμακούμενη αντισυμβατική θεώρηση των τριών επιπέδων ανάλυσης, δηλαδή του ανθρώπου, τους κράτους και της διεθνούς πολιτικής. Του τρόπου που αυτά τα τρία επίπεδα σχετίζονται, συμπλέκονται και συνδυάζονται. Κεντρική και από καιρό κατασταλαγμένη θέση είναι, πρώτον, ότι μετά από μια μακρά περίοδο κυριαρχίας των εσχατολογικών ιδεολογιών δογμάτων είναι πλέον αναγκαίο να γίνεται ρηξικέλευθη και αταλάντευτη περιγραφή της καταμαρτυρούμενης πραγματικότητας και, δεύτερον, ότι είναι εξίσου αναγκαίο να αναδεικνύεται, φωτίζεται και υπογραμμίζεται το γεγονός πως οι εσχατολογικές ιδεολογίες και τα παράγωγα ιδεολογήματα και θεωρήματα όπως ο μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός πλήττουν τόσο την πολιτική σκέψη όσο και την πολιτική πράξη.

Βλάπτεται η πολιτική σκέψη και η πολιτική πράξη από μελλοντολογίες, από φαντασιοπληξίες και από παρακρούσεις για τη δημιουργία ενός μεγάλου «πλανητικού καζανιού» μέσα στο οποίο όλοι και όλα θα κοχλάσουν υλιστικά, ωφελιμιστικά, ατομικιστικά και χρησιμοθηρικά, εξομοιώνοντας και εξισώνοντας ανθρώπους, έθνη και εθνικούς πολιτισμούς για να τους αποδυναμώσουν και τελικά να τους εξαφανίσουν. Έτσι θα προκύψει, δήθεν, κάποιου είδους ενιαίος ανθρωπολογικά εξομοιωμένος και πολιτικά εξισωμένος πλανήτης. Κατά βάση και ουσιαστικά αυτό συνεπάγεται υποβάθμιση ή και εκμηδένιση του πολιτικού γίγνεσθαι και αποδυνάμωση των κρατών που πλήττονται προς όφελος των εκάστοτε ηγεμονικών δυνάμεων και της διεθνικής ιδιωτείας.

Η καταμαρτυρούμενη πασίδηλη πραγματικότητα είναι άλλη».

Πράγματι αυτό συμβαίνει και μην απορείτε γι’ αυτό. Τίποτα απ’ όλα αυτά που περιγράφει πιο πάνω ο καθηγητής Ήφαιστος δεν είναι άμοιρα ευθυνών για όλα αυτά που μας συμβαίνουν, για όλα αυτά που γίνονται για μας χωρίς εμάς; ή με μας; Θα δείξει απ’ τις αντοχές μας εθνικές, ιστορικές και πολιτιστικές.

Ως καλός ταξιδευτής των ιδεών ο καθηγητής Ήφαιστος κάνει το χρέος του. Μπαίνει στα βαθιά και μπάζει κι εμάς που θα τον ακολουθήσουμε με προσοχή στην ανάγνωση του βιβλίου γιατί ο καλός καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται. Και πράγματι με φουρτούνα μοιάζει όλο αυτό. Φουρτούνα απ’ την οποία πρέπει να βγούμε γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η γνώση, η διευκρίνιση και η διαλεύκανση όλων αυτών που μας παρουσιάζονται στις μέρες μας ως πολιτική ορθότητα. Το βιβλίο του καθηγητή Ήφαιστου πράγματι αποκαθιστά την πραγματικότητα, με επιστημοσύνη και εγκυρότητα, ένα εργαλείο σκέψης για να σχίζουμε την θολή γραμμή των οριζόντων.

Έγραψα πιο πάνω ότι η Κύπρος μπορεί να είναι η γενεσιουργός αιτία για όλα αυτά που καταπιάνεται ο καθηγητής Ήφαιστος, και πράγματι μπορεί να είναι, όμως η θάλασσα, απ’ την οποία ποτέ δεν ξεκόπηκε γιατί είναι ο συναισθηματικός του κόσμος, παραμένει πάντα η Ιθάκη του και ίσως να’ χει μια κρυφή ελπίδα να καπετανέψει κάποια μέρα ένα πλοίο που θα τον γυρίσει, θα μας γυρίσει όλους στην Κερύνεια.

Άλλα δεν το βλέπω έτσι που πάμε.

Καλοτάξιδο

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις καλαίσθητες εκδόσεις ΠΟΙΟΤΗΤΑ.

φωτ.Σπύρος Δημητρίου-F/B