19-7-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Η Ρωσία δήλωσε χθες ότι η απόφασή της να μην παρατείνει τη συμφωνία για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα είναι οριστική και ότι δεν έχουν προγραμματιστεί άλλες συνομιλίες. Η δήλωση ακολούθησε τα σχόλια του Τούρκου προέδρου Ερντογάν, σύμφωνα με τα οποία ήλπιζε για πρόοδο στις συνομιλίες στα Ηνωμένα Έθνη για την χρονική επέκτασή της. Η συμφωνία, με τη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας πέρυσι, είχε σκοπό να μετριάσει την επισιτιστική κρίση που προκλήθηκε από τον Ρωσικό αποκλεισμό των Ουκρανικών λιμανιών στη Μαύρη Θάλασσα, που πάγωσε εκατομμύρια τόνους σιτηρών για όλο τον κόσμο, μεγάλο μέρος τους με προορισμό τις αναπτυσσόμενες χώρες του παγκόσμιου Νότου.(Κίνα, Αφρικανικά κράτη, αλλά και Τουρκία)

Η Ρωσία ανέστειλε τη συμμετοχή της προχθές καθώς η συμφωνία επρόκειτο χρονικά να λήξει, λέγοντας ότι οι όροι της για παράταση δεν είχαν εκπληρωθεί, προκαλώντας έντονες λεκτικές αντιδράσεις από την ΕΕ , το Βερολίνο, τη Χάγη, τη Βιέννη , το Λονδίνο, το Παρίσι κα .Ο Ρώσος υπεξ, Σεργκέι Λαβρόφ, και ο νέος υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν συζήτησαν χθες τηλεφωνικά τρόπους εξαγωγής Ρωσικών σιτηρών μέσω οδών «που δεν θα ήταν ευάλωτοι στο Κίεβο και τη δολιοφθορά της Δύσης», ανέφερε το Ρωσικό υπουργείο εξωτερικών.Σημειώνεται ότι η προ έτους συμφωνία των 4 είχε χωριστεί σε δυο επιμέρους. Η μία μεταξύ ΟΗΕ-Ουκρανίας-Τουρκίας και η άλλη μεταξύ ΟΗΕ-Ρωσίας και Τουρκίας.Από την πλευρά του ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι συζήτησε το θέμα της ενεργοποίησης της πρώτης επιμέρους συμφωνίας με τον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ενώ αναμένει την επιστροφή του Ερντογάν από την περιοδεία στα κράτη του Κόλπου για να συνεννοηθεί με την Άγκυρα. Πάντως πρακτικά οι δυο επιμέρους συμφωνίες ενέχουν πολλούς κίνδυνους ειδικά σε ζητήματα ναυτικής ασφάλειας στην Μαύρη Θάλασσα.Επίσης η Μόσχα κατηγόρησε χθες το Κίεβο, ότι επί ένα χρόνο εκμεταλλεύτηκε την τετραμερή συμφωνία για στρατιωτικούς σκοπούς, χωρίς όμως να παρουσιάσει αποδείξεις.
Ο Πορτογάλος ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε ότι λυπάται βαθύτατα για τη Ρωσική απόφαση. «Η απόφαση της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα επιφέρει πλήγμα στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη παντού», είπε από τη Νέα Υόρκη. Όλες οι πλευρές αποδέχονται ότι εάν η αναστολή διαρκέσει περισσότερο από μερικές ημέρες, τότε θα είναι αδύνατο να αναβιώσει η συμφωνία, που σημαίνει ότι οι τιμές των σιτηρών θα αυξηθούν ή η Ουκρανία να προσπαθήσει να επιχειρήσει να εξάγει τα σιτηρά της με πλοία από την Οδησσό, το Τσερνομόρσκ και το Γιούζνι/Πιβντένιε ,αψηφώντας τον Ρωσικό ναυτικό αποκλεισμό. Η Μόσχα είχε διατυπώσει μια σειρά από αιτήματα για παράταση της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένης της εκπλήρωσης των όρων της για την εφαρμογή μιας παράλληλης συμφωνίας που χαλαρώνει τους κανόνες για τις δικές της εξαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων/αμμωνίας.(που θα σήμαινε άρση κυρώσεων της ΕΕ)

Ο Ερντογάν υποστήριξε ότι μια σύγκλιση για την παράταση της συμφωνίας της Κωνσταντινούπολης «χωρίς διακοπές» θα μπορούσε ακόμη να είναι δυνατή πριν από την επίσκεψη του Πούτιν στην Τουρκία τον άλλο μήνα. Ο Ερντογάν προσπαθεί να συγκεντρώσει υποστήριξη από την Αφρική για να ασκήσει πίεση στον Πούτιν να υποχωρήσει. Ο Πούτιν πρόκειται να συμμετέχει στην οικονομική σύνοδο κορυφής Αφρικής-Ρωσίας στην Αγία Πετρούπολη αργότερα αυτόν τον μήνα και δεν αποκλείεται να αντιμετωπίσει δημόσια κριτική. Ο αντιπρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Πωλ Mασατίλε έχει ήδη προτείνει στον Πούτιν να μείνει μακριά από τη σύνοδο κορυφής BRICSA στη Νότια Αφρική τον επόμενο μήνα, καθώς θα συλληφθεί εκεί λόγω του εντάλματος σύλληψής του που εκδόθηκε από το διεθνές ποινικό δικαστήριο της Χάγης και το οποίο η Νότια Αφρική υποχρεούται να εφαρμόσει. «Για εμάς, το να μην έρθει είναι η καλύτερη λύση. Ωστόσο, οι Ρώσοι ξέρω δεν είναι ευχαριστημένοι», είπε, ενώ ο πρόεδρος της χώρας Ραμαμπόζα δεν έχει καταδικάσει τη βάναυση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Aναλένα Μπέρμποκ δήλωσε χθες ότι “κάθε πύραυλος που εκτοξεύεται από τη Ρωσία στο Ουκρανικό λιμάνι της Οδησσού ισοδυναμεί με την εκτόξευση ενός πυραύλου σε ανθρώπους που λιμοκτονούν στον πλανήτη”. Το σχόλιο σώρευσε σφοδρές επικρίσεις στη Μόσχα καθώς η Ρωσία έβαλε χθες κατά των Ουκρανικών λιμανιών( μια ημέρα μετά την αποχώρησή της από τη συμφωνία ) .Η Ρωσία περιέγραψε το κύμα επιθέσεων με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στα λιμάνια της νοτιοδυτικής Ουκρανίας ως εκδίκηση για τις επιθέσεις που λένε ότι εξαπέλυσε το Κίεβο στη γέφυρα του Κερτς. Η απόφαση της Μόσχας να αποσυρθεί από τη συμφωνία για τα σιτηρά ώθησε τον ΟΗΕ να προειδοποιήσει ότι κινδυνεύει να προκαλέσει πείνα σε όλο τον κόσμο. Αυτός ο πόλεμος αφορά τώρα το μέλλον όχι μόνο της Ουκρανίας – αλλά και της Ρωσίας, καθώς και του ιδίου του Πούτιν.Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Ζελένσκι δήλωσε ότι οι εξαγωγές σιτηρών δια θαλάσσης και η ασφάλεια των λιμανιών ήταν στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης της συνεδρίασης των συμβούλων του χθες το πρωί.

Η διήμερη σύνοδος κορυφής μεταξύ των ηγετών της ΕΕ της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής που έκλεισε τις εργασίες της χθες στις Βρυξέλλες τόνισε τις διαφορές μεταξύ των κρατών ς σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Καθώς οι ηγέτες από την ΕΕ και την Κοινότητα των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC) συναντήθηκαν για δεύτερη μέρα, οι διπλωμάτες δυσκολεύονταν να συμφωνήσουν στη γλώσσα ενός τελικού ανακοινωθέντος. Μια χούφτα χώρες της Λατινικής Αμερικής – διπλωμάτες ανέφεραν τη Νικαράγουα, την Κούβα και τη Βενεζουέλα ως τις πιο ανυποχώρητες ως και σε ένα μεγάλο βαθμό τη Βραζιλία του Λούλα – ότι ήσαν αντίθετες στη συμφωνία ενός κειμένου που να θεωρεί τη Μόσχα υπεύθυνη για τη σύγκρουση και εισβολή. Άλλοι ηγέτες από την περιοχή ήταν έτοιμοι να την υπογράψουν για να υποστηρίξουν την κυριαρχία της Ουκρανίας, αλλά έδωσαν μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη για μια ειρήνη μέσω διαπραγματεύσεων. Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, Μπετέλ , δήλωσε: ” Θα ήταν κρίμα να μην μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει Ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία. Είναι γεγονός και δεν είμαι εδώ για να ξαναγράψω ιστορία.” Ο Ιρλανδός ηγέτης, Λέο Βαράντκαρ, είπε ότι οι συνομιλίες διήρκεσαν αργά το βράδυ της Δευτέρας και η συζήτηση ήταν σημαντική , αν και υπήρξαν κρατεί με διαφορετικές απόψεις.
Πολλές χώρες επεσήμαναν ότι υπάρχουν και άλλες συγκρούσεις στον κόσμο, και δεν έχουν προσελκύσει την ίδια προσοχή με την Ουκρανία. Στην εναρκτήρια συνεδρίαση τη Δευτέρα, ο πρόεδρος της CELAC Ραλφ Γκονσάλβες ο πρωθυπουργός του Αγίου Βικεντίου και των Γρεναδινών(νησί στην Καραϊβική) , ανέφερε την κρίση στην Αϊτή, τον Παλαιστινιακό αγώνα ως και διάφορους πολέμους στην Αφρική ότι πρέπει να τύχουν της Ευρωπαϊκής προσοχής. Και προειδοποίησε ότι «κυρώσεις και αποκλεισμοί» που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία θα χρησιμεύσουν μόνο «για την τιμωρία των πιο ευάλωτων πληθυσμών».
ΧΑΟΤΙΚΗ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΚΕΡΤΣ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΟΥΚΡΑΝΙΑ. ΣΟΒΑΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ
Η επίθεση μέσω θαλασσίων drones της 17ης Ιουλίου στη γέφυρα του στενού του Κερτς που ενώνει την κατεχόμενη Κριμαία μ τη Ρωσική περιφέρεια του Κρασνοντάρ-σύμφωνα μ εκτιμήσεις αναλυτών- θα έχει συνεχείς επιπτώσεις στη Ρωσική επιμελητεία και υποστήριξη των κατοχικών δυνάμεων στη νότια Ουκρανία(ανατολική Χερσόνα και κατεχόμενο τμήμα της επαρχίας Ζαπορίζια) . Οι Ρωσικές αρχές κατηγόρησαν τις Ουκρανικές ειδικές δυνάμεις του ναυτικού ως και την μυστική υπηρεσία του Κιέβου ότι πραγματοποίησαν επίθεση με μη επανδρωμένα οχήματα επιφανείας κατά της γέφυρας του στενού Κερτς. Τα διάφορα πλάνα από την επίθεση δείχνουν ότι ένα τμήμα της γέφυρας του Στενού του Κερτς έχει καταρρεύσει , ενώ ένα άλλο τμήμα της υπέστη ζημιές, αλλά παραμένει σχετικά ανέπαφο και μερικώς χρησιμοποιείται για τη διέλευση οχημάτων.
Το Ρωσικό υπουργείο Μεταφορών ισχυρίστηκε αργά χθες ότι τα χτυπήματα δεν προκάλεσαν ζημιά στη σιδηροδρομική γέφυρα ή σε στηρίγματα/πυλώνες της οδικής γέφυρας, ενώ η σιδηροδρομική κυκλοφορία μέσω της γέφυρας του στενού Κερτς επανήλθε αρκετές ώρες μετά τα ισχυρά χτυπήματα.. Οι Ρωσικές κατοχικές αρχές ανακατεύθυναν τη μεγάλη κυκλοφορία πολιτών και αυτοκινήτων από την κατεχόμενη Κριμαία προς Ρωσία(Κρασνοντάρ,Νοβοροσίσκ και Αρμαβίρ) μέσω της κατεχόμενης νότιας Ουκρανίας ενώ Ρωσικές πηγές ανέφεραν εκτεταμένο και πολύωρο μποτιλιάρισμα στο Dzhankoy Raion της Κριμαίας και στην κατεχόμενη περιφέρεια της ανατολική Χερσόνα προς τη Μελιτόπολη. Οι Ρώσοι τουρίστες που εγκατέλειψαν μαζικά την κατεχόμενη Κριμαία πιθανότατα επιδείνωσαν την κυκλοφορία και εμπόδισαν τη Ρωσική στρατιωτική επιμελητεία να περάσει από την Κριμαία προς τις τις περιφέρειες Zαπορίζια και Χερσόνα.Οι αρχές κατοχής ζήτησαν και ζητούν τους πολίτες να εξετάσουν εναλλακτικές διαδρομές εκκένωσης για να μετριάσουν τα άμεσα κυκλοφοριακά προβλήματα.
Ο εκπρόσωπος της Ουκρανικής Κύριας Διεύθυνσης Στρατιωτικών Πληροφοριών (GUR) Aντρέι Γιούσοφ αρνήθηκε να σχολιάσει την Ουκρανική εμπλοκή στο περιστατικό του Κερτς . Η γέφυρα του στενού του Κερτς(που συνδέει την Αζοφική με την Μαύρη Θάλασσα) ως και οι στρατιωτικές περιοχές στην κατεχόμενη Κριμαία είναι νόμιμοι στρατιωτικοί στόχοι για τις Ουκρανικές δυνάμεις και για την άμυνά τους ενάντια στην πλήρους κλίμακας Ρωσική εισβολή και κατοχή στην Ουκρανία. Η συνεχιζόμενη αποτυχία της Ρωσικής κυβέρνησης να θέσει τη κοινωνία σε βάσεις πολέμου (συμπληρωθήκαν ήδη 511 ημέρες) θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στη Ρωσική επιμελητεία, ενώ η αυξημένη κυκλοφορία του Ρωσικού τουρισμό στην κατεχόμενη Κριμαία εμποδίζει τη Ρωσική στρατιωτική εφοδιαστική επιχείρηση στη νότια Ουκρανία εν μέσω της συνεχιζόμενης Ουκρανικής αντεπίθεσης στο νότο. Η γέφυρα του στενού του Κερτς βρίσκεται κατά μήκος μιας από τις δύο επίγειες γραμμές επικοινωνίας (GLOC) που υποστηρίζουν τη νότια ομάδα δυνάμεων της Ρωσίας, ενώ η μόνη εναλλακτική διαδρομή διέρχεται από τις κατεχόμενες περιφέρειες Ντόνετσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα(που και αυτή αντιμετωπίζει δυσχέρειες)

Αυτή η μοναδική εναπομείνασα οδός υλικοτεχνικής υποστήριξης είναι τώρα το μοναδικό σημείο εφοδιασμού του μεγάλου αριθμού μηχανοκίνητων Ρωσικών δυνάμεων στη νότια Ουκρανία που απαιτούνται για να αντισταθούν στις Ουκρανικές αντεπιθέσεις. Ωστόσο, οι Ρώσοι αξιωματούχοι των κατοχικών δυνάμεων συνεχίζουν να προωθούν την κατεχόμενη Κριμαία ως τουριστικό προορισμό, παροτρύνοντας ωστόσο τους Ρώσους αμάχους να οδηγήσουν μέσα και προς μια εμπόλεμη ζώνη αντί να τους συμβουλεύουν να την αποφύγουν όπως θα έκανε μια υπεύθυνη κυβέρνηση. Ο Πούτιν διέταξε μάλιστα χθες τη χρήση Ρωσικών στρατιωτικών μέσων για τη μεταφορά τουριστών μέσω του στενού του Κερτς. Ορισμένοι Ρώσοι μιλμπλόγκερ πρότειναν επίσης ότι η επίθεση κατά της γέφυρας του στενού του Κερτς δεν πρέπει να μειώσει τις συνεχείς τουριστικές ροές.(η κατεχόμενη Κριμαία θεωρείται περιοχή-κλειδί για την προβολή της Ρωσίας)

Η Ρωσική στρατιωτική επιμελητεία στη νότια Ουκρανία πιθανότατα θα υποφέρει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, επιδεινώνοντας πιθανώς πρόσφατες και σημαντικές καταγγελίες για ανεπαρκή Ρωσικό εφοδιασμό στη νότια Ουκρανία. Οι πρόσφατες καταγγελίες του πρώην διοικητή της 58ης Ρωσικής Συνδυασμένης Στρατιάς (Νότια Στρατιωτική Περιφέρεια) του στρατηγού Ιβάν Ποπόφ για την κακομεταχείριση των δυνάμεων από τη Ρωσική στρατιωτική διοίκηση που αμύνονται κατά της Ουκρανικής αντεπίθεσης στη νότια Ουκρανία προκάλεσαν μεγάλη οργή στο Κρεμλίνο ως και στο Ρωσικό χώρο πληροφοριών. Πολλές από τις καταγγελίες του Ποπόφ έδειξαν ότι η 58η Στρατιά Συνδυασμένων Όπλων, και πιθανώς άλλοι Ρωσικοί σχηματισμοί που έχουν αναπτυχθεί στην περιφέρεια Ζαπορίζια, εμφανίζουν μεγάλες ελλείψεις εφοδιασμού που θα επιδεινωθούν περαιτέρω αν η τουριστική και άλλη κίνηση πολιτών επιβραδύνουν τις διαδρομές υλικοτεχνικής υποστήριξης των εκεί δυνάμεων.Περαιτέρω ανοικτά ζητήματα σχετικά με την υποστήριξη αυτής της ομάδας, ως και νέες καταγγελίες που προκύπτουν από τον Ρωσικό χώρο πληροφοριών, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν επιπλέον κύματα οργή στη Ρωσική υπερεθνικιστική κοινότητα και να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στο Ρωσικό υπουργείο άμυνας , και στην βαλλόμενη ηγεσία των Σοιγκού και Γκεράσιμοφ.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

φωτ.ambassadorsatlarge