27-6-2023
Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Σχεδόν 80 και πλέον χρόνια από την ημέρα που ξεκίνησε η εισβολή του Χίτλερ στην πρώην Σοβιετική Ένωση, αυτό που η Ρωσία αποκαλεί «Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο», μια πιο “μετριοπαθής” εισβολή, προ λίγων ημερών ενορχηστρώθηκε από έναν από τους πιο στενούς διαχρονικά συνεργάτες του Πούτιν, τον Πριγκόζιν που υποστήριξε τον «πατριωτισμό» ως κίνητρο αλλά και ως αιτιολόγηση. Και οι δύο περιπτώσεις έληξαν με ήττα. Οι συνέπειες της βραχύβιας ανταρσίας του επικεφαλής της παραστρατιωτικής οργάνωσης Βάγκνερ -ρητά κατά της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας αλλά, σιωπηρά, με στόχο τον Πούτιν- δεν έχουν ακόμη αποκρυσταλλωθεί. Παρά τους κινδύνους των πολιτικών προβλέψεων σε σχέση με τη Ρωσία, ορισμένα αρχικά διδάγματα είναι εμφανή.
Πρώτο. Το πολιτικό τοπίο της Ρωσίας έχει αλλάξει ριζικά, με την αδιαμφισβήτητη βασιλεία του Πούτιν να τελειώνει. Η μέχρι τώρα αυταρχική εξουσία του διακυβεύεται, ίσως μοιραία. Αντιμετωπίζοντας τη συνταγματική απαίτηση να δηλώσει τον Νοέμβριο αν θα είναι υποψήφιος για επανεκλογή (ως πρόεδρος τον Μάρτιο του 2024), τώρα έχει υποστεί πολλή σοβαρή ζημιά. Ως capo di tutti i capi(αφεντικό όλων των αφεντικών) ο Πούτιν κυβερνά για 23 χρόνια χωρίς αμφισβήτηση. Ο απόλυτος “δωρητής της μεγαλοσύνης” ο άνθρωπος που δίνει και αφαιρεί, έχει τελειοποιήσει ένα άθλιο κληρονομικό σύστημα πατρωνίας και δίωξης, διασφαλίζοντας ότι κανένα μέλος της Ρωσικής ελίτ (το καθένα χρισμένο από αυτόν) δεν θα μπορούσε να αποκτήσει δύναμη και επιρροή σε περισσότερους από έναν τομείς.
Οι siloviki -αυτοί που προήλθαν από τον διαβόητο χώρο των μυστικών υπηρεσιών , πληροφοριών και ασφάλειας του ίδιου του Πούτιν- χρησιμοποιήθηκαν ενάντια στους πλουσιότερους ολιγάρχες της επιχειρηματικής ελίτ,γα να εξισορροπήσουν τις καταστάσεις και αντιθέσεις που διαμορφώνονται μέσα στο Πουτινικό σύστημα.Ο Πούτιν ήταν και είναι ο τελικός διαιτητής όλων των αποφάσεων οποιασδήποτε μορφής σε ένα σύστημα που έχει γίνει εντελώς εξατομικευμένο γύρω του. Τώρα, ένας δικός του -αν και ένας ‘ξένος” που έφερε στο ιερό του- στράφηκε εναντίον του, εκθέτοντας την ευθραυστότητα του “Βυζαντινού συστήματος του Κρεμλίνου”. Αυτό ήδη ενισχύσει τις αμφιβολίες που νιώθουν ξεκάθαρα οι άλλοι για την ικανότητα του Πούτιν να κατευθύνει τη Ρωσία στο μέλλον επιδιώκοντας να αναδημιουργήσει το μακροχρόνιο χαμένο, και μη επιστρεπτέο , αυτοκρατορικό παρελθόν της. Η αδιαμφισβήτητη αποτυχία του προσωπικού πολέμου του Πούτιν στην Ουκρανία υπογραμμίζει αυτές τις αμφιβολίες.
Δεύτερο. Η υποκρισία του Κρεμλίνου που κόβει την ανάσα είναι σε πλήρη εμφάνιση. Ο Πούτιν και η πειθήνια Δούμα (κοινοβούλιο) του κυριαρχούν σε ένα σύστημα που διώκει ακόμη και την εφαπτομενική αμφισβήτηση του πολέμου στην Ουκρανία. Συλλαμβάνει τους συνταξιούχους επειδή εμφανίστηκαν στους δρόμους κρατώντας ένα λευκό φύλλο χαρτί, για να μην μιλήσουμε για τη φυλάκιση όσων έχουν εκφράσει την έντονη αντίθεσή τους στην εγωμανή αναζήτηση του προέδρου τους για ξεπερασμένη δόξα. Ωστόσο, ο άνθρωπος που οδήγησε μια ένοπλη ανταρσία κατά του κράτους, μια πράξη που αποδοκιμάστηκε ως «προδοσία» και «μαχαίρι στην πλάτη στη χώρα μας και στον λαό μας» από τον Πούτιν στη δημόσια ομιλία του ουσιαστικά απορρίπτεται. Στους ένοπλους υφισταμένους του υπόσχεται επιείκεια και προστασία, αρκεί να υποταχθούν στην αρχή του υπουργείου άμυνας.
Αυτός ο Οργουελικός διπλός λόγος θα πρέπει να συνεχίσει να είναι οι φωνές εκείνων των εκ γενετής αρνητών και των εύπιστων και κρετινωδών ενισχυτών του Πούτιν που διακρίνουν το «μαύρο χέρι» της Δύσης ως τη βασική αιτία όλων των “ταλαιπωριών της Ρωσίας”. Αλλά φοβάμαι ότι δεν θα εξελιχθεί έτσι…
Τρίτο, Ο Πούτιν έχει ταπεινωθεί προσωπικά. Για αυτόν, η περίπτωση της Βάγκνερ είναι το πιο πικρό χάπι. Είναι κακό και για τον Πριγκόζιν. Κάποιοι μπορεί να αναρωτιούνται αν η όλη υπόθεση δεν είχε ολοκληρωθεί(όπως ολοκληρώθηκε) – θα ήταν ένα τέχνασμα των δύο «Π»- για να αποκρύψουν “κάποια στοιχεία” στο αποκορύφωμα μιας υπαρξιακά σημαντικής σύγκρουσης, όχι μόνο με την Ουκρανία, αλλά, όπως θα ισχυριζόταν ο Πούτιν, με ολόκληρη “τη Δύση ‘. Έμαθα πάνω από 35 χρόνια μελετώντας τη Ρωσία, την πολιτική, τους ανθρώπους, τις ένοπλες δυνάμεις, τις μειονότητες και τον πολιτισμό της ότι ακόμη και το πιο απίθανο είναι δυνατό στη Ρωσία.
Τέταρτο Το μέλλον του Πούτιν δεν θα διευθετηθεί σε μέρες ή εβδομάδες. Προεδρεύει σε ένα άρρωστο “οικοσύστημα” στο οποίο κυριαρχεί η δυσπιστία και η εξαπάτηση ενώ επικρατεί το προσωπικό συμφέρον. Η αποτυχία βασικών πολιτικών προσωπικοτήτων στη Δούμα, ή ελίτ οντοτήτων όπως η Rosgvardiya – το πραιτοριανό σώμα περίπου 400.000 καλά οπλισμένων στρατευμάτων που υπάγονται προσωπικά στον Πούτιν (παρεμπιπτόντως, όπως οι υπηρεσίες πληροφοριών και τα βασικά όργανα της κρατικής εξουσίας) τον στηρίζουν , αλλά κοιτάνε κρυφά και την επόμενη ημέρα χωρίς τον καρδινάλιο του Κρεμλίνου.
Αυτή η θέση μου θυμίζει ένα παλιό Ρωσικό ρητό: «Το να είσαι κοντά στον τσάρο σημαίνει να είσαι κοντά στον θάνατο.» Το να προσπαθείς να μαντέψεις το αφεντικό έχει πολύ προσωπικό ρίσκο. Οι επόμενες ημέρες και εβδομάδες θα αποκαλύψουν αν ο Πούτιν θα χρησιμοποιήσει αυτόν τον τρόμο για να πραγματοποιήσει μια εκκαθάριση των ελίτ. Πριν από εβδομήντα χρόνια, ο Στάλιν θα είχε απλώς εκτελέσει 15.000 ανθρώπους, βέβαιος ότι όλοι οι άλλοι θα έβγαζαν το κατάλληλο συμπέρασμα. Αυτό που έχουμε μέχρι στιγμής είναι μια ενδιάμεση λύση που είναι πιθανό να αποδειχθεί τόσο ασφαλής όσο ένα παλιός επίδεσμος. Οι δημόσιες εμφανείς αδυναμίες του Πούτιν και η αρχική υπόσχεσή του ότι οι στασιαστές θα τιμωρούνταν αυστηρά παρά ταύτα,δεν είναι βέβαιο πως θα αξιολογηθούν τελικά… Ο Πριγκόζιν φέρεται να του έχει επιτραπεί να εγκατασταθεί στη γειτονική Λευκορωσία (ένα μέρος του «Ενωτικού Κράτους Ρωσίας και Λευκορωσίας») και στους πολεμιστές του υποσχέθηκε προστασία και αμνηστία αν ρυθμίσουν και τακτοποίησαν υπάκουα το μελλοντικό καθεστώς τους στις τάξεις του υπουργείου άμυνας.
Σε αυτό το σημείο, είναι δύσκολο να μην θυμηθούμε τις άθλιες,ύπουλες και υποκριτικές διαβεβαιώσεις που έδωσε η Ρωσία στην Ουκρανία στο Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994 ότι «θα σεβαστεί την ανεξαρτησία και την κυριαρχία και τα υπάρχοντα σύνορα της Ουκρανίας».Ο Πούτιν δεν ξεχνά και, το πιο σημαντικό, δεν συγχωρεί, την προδοσία. Είδαμε ότι στις περιπτώσεις των αποστατών της KGB/FSB , Αλεξάντερ Λιτβινένκο και Σεργκέι Σκριπάλ, οι οποίοι ήταν και οι δύο στόχοι δηλητηρίασης που είχε εγκρίνει το Κρεμλίνο κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Πούτιν (με θανατηφόρα Πολώνιο και νόβιτσοκ) . Όταν η προδοσία συνδυάζεται με ταπείνωση, το αποτέλεσμα είναι τοξικό. Αν ο Πριγκόζιν πίνει τσάι, ίσως θα πρέπει να αλλάξει το ρόφημα της επιλογής του.Ποτέ δεν ξέρεις…
Πέμπτο Η Κίνα θα στηρίξει τον Πούτιν αν παραμείνει επικεφαλής στη Μόσχα. Αν πέσει ο Πούτιν, το Πεκίνο θα περιμένει να καταλαγιάσει η σκόνη και θα καλλιεργήσει επαφές με τη νέα δομή εξουσίας, ίσως με μια νέα ευκαιρία να “συμβουλεύσει ‘τη Ρωσία να απομακρυνθεί από την Ουκρανία και να επικεντρωθεί εκ νέου στον μακροπρόθεσμο ανταγωνισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες/Δυτική συμμαχία. Για τον Σι Τζινπίνγκ και την Κίνα, η εσωτερική αναταραχή της Ρωσίας και τα παραπατήματα της μπροστά στην επιτυχημένη Ουκρανική στρατιωτική επιχείρηση και τις κυρώσεις που υποστηρίζονται από τη Δύση θα απειλήσουν περαιτέρω με μεγαλύτερη απομόνωση. Μια ρεαλιστική επιλογή θα ήταν η μείωση των εντάσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, αλλά ο Σι έχει αποδειχθεί πιο ιδεολόγος από τους πρόσφατους προκατόχους του. Η απώλεια του κύριου στρατηγικού εταίρου της Κίνας είναι πιο πιθανό να εμβαθύνει τη στρατηγική δυσπιστία προς τις Ηνωμένες Πολιτείες παρά να οδηγήσει σε μια μεγαλύτερη διπλωματική ή οικονομική συμφωνία.
Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο
*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη
DIPLOMATIC POINT 