20-6-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

«Τι θέλει πραγματικά το ΝΑΤΟ;» Ο εκπρόσωπος του Κινεζικού υπουργείου εξωτερικών Ουάνγκ Ουεμπίν  έθεσε αυτή την αιχμηρή ερώτηση προ τριών ημερών.. Ήταν ως απάντηση σε ερώτηση σχετικά με την ανακοίνωση του Ιάπωνα πρωθυπουργού Κισίντα   ότι η κυβέρνησή του επιδιώκει άμεσα το άνοιγμα γραφείου του ΝΑΤΟ στο Τόκιο. Ο Κινέζος αξιωματούχος συνέχισε λέγοντας ότι η δυτική  Συμμαχία «είναι αποφασισμένη να πάει ανατολικά σε αυτήν την περιοχή» και προέτρεψε «υψηλή επαγρύπνηση». Ενώ το άνοιγμα ενός  πολυσχιδούς γραφείου  του ΝΑΤΟ στην Ιαπωνία, (του πρώτου στην Ασία) είναι  σίγουρα μια σημαντική εξέλιξη στη μεταψυχροπολεμική εξέλιξη της Συμμαχίας, μια τέτοια κίνηση τελικά αποκαλύπτει περισσότερα  ειδικά για το πώς η Ιαπωνία βλέπει την κατάσταση της περιφερειακής ασφάλειας να εξελίσσεται τα επόμενα χρόνια ,πέραν του πώς βλέπει το ΝΑΤΟ την Κίνα.

Το γραφείο είναι επί του παρόντος  μια  δυναμική “ιδέα”  σε εκτενή συζήτηση  στις Βρυξέλλες αλλά  με την πρόταση διαφωνεί  η Γαλλία που επιδιώκει πολύ στενές σχέσεις με τη Κίνα.Αν υλοποιηθεί ( προσεχώς) το πρώτο γραφείο  του ΝΑΤΟ στον Ινδο-Ειρηνικό δεν θα είναι μόνο  η περίπτωση της Συμμαχίας να επεκτείνει «τα πλοκάμια της στην Ασία-Ειρηνικό», όπως έχουν κατηγορήσει οι Κινέζοι αξιωματούχοι στο παρελθόν. Αντίθετα, θα αντιπροσωπεύει το φυσικό επιστέγασμα μιας πολυετούς προσπάθειας δυτικών αξιωματούχων να ενισχύσουν τη συνεργασία με τους  δυτικούς εταίρους της Ασίας-Ειρηνικού, ως και  μίας νέας μεγάλης κίνησης περί  “ζεύξης ασφάλειας ” που  να συνδέει τις συμμαχίες του Ειρηνικού και του Ατλαντικού. Άλλωστε, ΝΑΤΟ και Ιαπωνία έχουν επίσημες σχέσεις εδώ και αρκετές δεκαετίες και το άνοιγμα γραφείου συνδέσμου, αν και συμβολικό, είναι κυρίως εργαλείο γραφειοκρατικής αποτελεσματικότητας.

Η δημιουργία γραφείου  του ΝΑΤΟ στο Τόκιο απλώς θα επισημοποιήσει την ανταλλαγή απόψεων και τη διάδοση πληροφοριών που λαμβάνει χώρα ήδη εδώ και χρόνια,  μέσω της Δανικής Πρεσβείας που λειτουργεί ως Πρεσβεία Σημείου Επαφής του ΝΑΤΟ στην Ιαπωνία. Επίσης  αυτή η εξέλιξη έχει να κάνει πολύ (αν όχι περισσότερο) με το πώς βλέπει η Ιαπωνία τη σύγχρονη κατάσταση περιφερειακής ασφάλειας στη γειτονιά της .Όπως είπε πρόσφατα  ο Ιάπωνας υπουργός εξωτερικών Χαγιάσι  η προσφορά της Ιαπωνίας να φιλοξενήσει ένα γραφείο του ΝΑΤΟ συνδέεται  και με τις εξελίξεις στην ασφάλεια στην Ευρώπη. Όπως σημείωσε ο υπουργός εξωτερικών, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 ανάγκασε την κυβέρνησή του  Τόκιο «να επανεξετάσει την περιφερειακή της ασφάλεια». . Άλλωστε το Δεκέμβριο του 2022 η κυβέρνηση του Τόκιο παρουσιάσει  ολόκληρο βιβλίο για τη στρατηγική της σε Ασία-Ειρηνικό και όχι μόνο.(με έμφαση στο Πεκίνο)

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες Ιαπωνικές κυβερνήσεις  που συχνά επικεντρώνονταν κυρίως στην ενίσχυση των δεσμών ασφαλείας  μόνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η προσέγγιση της κυβέρνησης Kισίντα είναι πολυμερής. Αξιωματούχοι της Ιαπωνικής κυβέρνησης εργάζονται υπερωρίες από τα τέλη του περασμένου έτους για να βελτιώσουν τον αμυντικό συντονισμό με ορισμένες χώρες. Τον Οκτώβριο του 2022, η Ιαπωνία και η Αυστραλία υπέγραψαν μια νέα ενισχυμένη συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, με την υπόσχεση να εμβαθύνουν τους αμυντικούς δεσμούς τους και τους δεσμούς ασφάλειας. Μόλις τρεις μήνες αργότερα, τον Ιανουάριο του 2023, το Τόκιο υπέγραψε συμφωνία αμοιβαίας πρόσβασης (RAA) με το Ηνωμένο Βασίλειο. Παρόμοια με τις συμφωνίες για το καθεστώς των δυνάμεων που συνάπτουν οι Ηνωμένες Πολιτείες με άλλες χώρες, η RAA καθορίζει τους όρους και τις διαδικασίες που ισχύουν όταν δυνάμεις από μια χώρα επισκέπτονται μια άλλη. Τέτοιες συμφωνίες είναι εκ των ων ουκ άνευ όταν οι χώρες θέλουν να διεξάγουν κοινή εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις από κοινού.

Η κυβέρνηση Kισίντα έχει εντείνει τις προσπάθειες για τη βελτίωση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας με τη Νότια Κορέα και τις Φιλιππίνες . Μετά από ένα πολυετές “πάγωμα” έχει επικρατήσει μια τήξη στις διμερείς σχέσεις μεταξύ των συμμάχων της Ουάσιγκτον στον Ινδο-Ειρηνικό, όπως αποδεικνύεται από την επανέναρξη των επισκέψεων σε επίπεδο ηγεσίας μεταξύ Σεούλ και Τόκιο νωρίτερα αυτή την άνοιξη. Μετά από αυτές τις επισκέψεις, οι φήμες ότι ένας νέος τριμερής μηχανισμός ασφαλείας ή φόρουμ μεταξύ Τόκιο, Σεούλ και Ουάσιγκτον έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν στον Τύπο και πρόσφατα πραγματοποιήθηκε μια τριμερής συνάντηση μεταξύ των ηγετών των τριών χωρών. στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Ομάδας των Επτά στη Χιροσίμα τον περασμένο μήνα.

Τέλος  ο ρυθμός νέων συμφωνιών ασφαλείας, δηλώσεων, και άλλων ανακοινώσεων που εκδόθηκαν από το Τόκιο και άλλες πρωτεύουσες είναι  φρενήρης. Και σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξεταστούν οι πρόσφατες αναφορές  ότι η κυβέρνηση Kισίντα είναι έτοιμη  να φιλοξενήσει ένα γραφείο του ΝΑΤΟ. Αυτή η εξέλιξη, με άλλα λόγια, είναι αξιοσημείωτη περισσότερο για όσα αποκαλύπτει για το πώς το Τόκιο βλέπει το τοπίο ασφάλειας στον Ινδο-Ειρηνικό να εκτυλίσσεται τα επόμενα χρόνια, παρά για το πώς βλέπει το ΝΑΤΟ τον  όποιο στρατιωτικό του ρόλο  στην περιοχή απέναντι  στην Κίνα. Το άνοιγμα ενός  πολυδιάστατου γραφείου συνδέσμου του ΝΑΤΟ στην Ιαπωνία θα σήμαινε  και το αποκορύφωμα μιας πολυετούς διαδικασίας από αξιωματούχους του ΝΑΤΟ για τη βελτίωση των δεσμών με μακροχρόνιες χώρες εταίρους στην περιοχή.(από τη δεκαετία του 80)

φωτ.ambassadorsatlarge