18-6-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Μετά τη νέα εκλογική του επικράτηση  απτόητος ο Ερντογάν συνεχίζει την εμπρηστική ρητορική , ως και το να εγείρει εμπόδια και αντιρρήσεις  σε διάφορα ζητήματα, με επικυρίαρχο (προς το παρόν) την αρνητική του θέση για την περίπτωση της Σουηδίας στο να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Αν μέσα στις επόμενες δυο εβδομάδες, δεν λάβει χώρα κάποια  κάθετη αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς του (παρά τις πιέσεις Αμερικανών , Βρετανών , Γερμανών και ΝΑΤΟ ), μειώνονται πάρα πολύ οι ελπίδες της Στοκχόλμης να καταστεί το 32ο μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας. Μέσα στην εβδομάδα που κλείσαμε η στάση της Τουρκικής αντιπροσωπείας στις συζητήσεις της Άγκυρας με Σουηδούς, Φινλανδούς και ΝΑΤΟ ήταν αν ευέλικτη, ενώ ο Γενς Στόλντμπεργκ διπλωματικά έκανε λόγο για “πολύ μικρή πρόοδο”. Πάντως μέσα στο επόμενο 15ημερο αναμένονται νέες επαφές, ενώ στις 20-21 του μήνα(προερχόμενος από την Κίνα) θα βρίσκεται στο Λονδίνο ο Αμερικανός υπεξ Άντονι Μπλίνκεν για συζητήσεις με τους Βρετανούς, με ένα από τα πρώτα θέματα να είναι η περίπτωση της Σουηδίας , και τα ανεπίτρεπτα εμπόδια που  θέτει ο Ερντογάν.

Όταν ο Ερντογάν δήλωσε πέρυσι ότι δεν θα εγκρίνει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ(αν οι Σκανδιναβοί δεν αλλάξουν στάση απέναντι σε Γκιουλενιστές και Κούρδους εξτρεμιστές που βρίσκονται στις χώρες  τους)  η Ευρώπη έσπευσε να ασκήσει κριτική στην Άγκυρα. Όμως μια χώρα δεν αντέδρασε: η Ουγγαρία. Κάθε άλλο μέλος του ΝΑΤΟ επικύρωσε την ένταξη των δύο Σκανδιναβικών χωρών, εκτός από την Τουρκία και την Ουγγαρία. Μόλις ο Ερντογάν αποφάσισε αυτόν τον μήνα να εγκρίνει το αίτημα  της Φινλανδίας, η Ουγγαρία ακολούθησε το παράδειγμά του, περνώντας το από το κοινοβούλιο  των Μαγυάρων ακόμη και πριν το κάνουν οι Τούρκοι. Αυτό φυσικά έχει προκαλέσει ερωτήματα. Υπήρχε συντονισμός μεταξύ Άγκυρας και Βουδαπέστης για την επέκταση του ΝΑΤΟ; Ένας Ευρωπαίος πρέσβης είπε  ότι ορισμένοι Ευρωπαίοι σύμμαχοι υποψιάζονται την άμεση συνεργασία μεταξύ των δύο κρατών.

Στο  μεταξύ, Τούρκος  κορυφαίος αξιωματούχος που γνωρίζει το θέμα είπε ότι δεν υπάρχει κάτι επίσημο.  «Φυσικά, από καιρό σε καιρό  ρωτούσαν για το χρονοδιάγραμμα μας σχετικά με τη διαδικασία»,αλλά φαίνεται ότι υπάρχει  κάποιος συντονισμός, όμως  στην πραγματικότητα τίποτα δεν είναι επίσημο Η Φινλανδία και η Σουηδία  υπέβαλαν αίτηση να ενταχθούν στην αμυντική συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η κύρια αντίρρηση του Ερντογάν σε αυτό είναι  ότι η Σουηδία αρνήθηκε να εκδώσει δεκάδες υπόπτους στην  Άγκυρα που αφορούν  παράνομους Κούρδους   καθώς  και ορισμένους εμπλεκόμενους στην  αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του  2016 Ωστόσο,  εκ των ένδον  γνώστες της πολιτικής της Άγκυρας λένε ότι το πραγματικό ζήτημα(ειδικά για την Φινλανδία)  ήταν το άτυπο Φινλανδικό εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας, το οποίο ήρθη  πέρυσι. Το Ελσίνκι και η Στοκχόλμη υπέγραψαν επίσης τριμερές μνημόνιο με την Άγκυρα τον Ιούνιο του 2022, στο οποίο υποσχέθηκαν να αμβλύνουν τις ανησυχίες της τελευταίας σχετικά με τις ομάδες που θεωρεί τρομοκράτες που εδρεύουν στις δύο χώρες.

Δεν είναι μυστικό ότι ο  αυταρχικός Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν έχει στενή σχέση με τον Ερντογάν. Πολλές πηγές που γνωρίζουν την προσωπική τους σχέση λένε ότι τα πάνε πολύ  καλά. Συνεργάζονται μεταξύ τους και δεν υπάρχουν διμερείς διαφωνίες. Ο Όρμπαν είναι συχνά σε επαφή με τον Ερντογάν, ειδικά στο περιθώριο των συνόδων κορυφής του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών, του οποίου η Ουγγαρία είναι μέλος- παρατηρητής  λόγω της Τουρκικής κληρονομιάς της. «Υπό την ηγεσία του προέδρου Ερντογάν, μεγάλες και υπέροχες εξελίξεις έχουν σημειωθεί στην Τουρκία τα τελευταία 10 χρόνια», δήλωσε ο Όρμπαν νωρίτερα αυτό το μήνα στην Κωνσταντινούπολη. “Είναι το μόνο άτομο που έχει διαπραγματευτεί με επιτυχία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Είμαστε ευγνώμονες στον πρόεδρο Ερντογάν”.(!)

Ένας Ούγγρος αναλυτής  που γνωρίζει  τις διαπραγματεύσεις του ΝΑΤΟ ανέφερε στον υπογράφοντα ότι η Βουδαπέστη ανέστειλε την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας επειδή σέβονταν τις ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια και εκτιμά  ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να λάβουν την υποστήριξη που τους αξίζει στο πλαίσιο μιας στρατιωτικής συμμαχίας. «Είπαμε σε όλους ότι δεν θα ήμασταν η τελευταία χώρα από τα 30 κράτη μέλη που θα επικυρώσει την ένταξη τους», είπε ο αξιωματούχος. «Και τηρήσαμε την υπόσχεσή μας και επικυρώσαμε τη συμμετοχή της Φινλανδίας». Ο ίδιος ο Όρμπαν είπε τον περασμένο Νοέμβριο ότι η Ουγγαρία υποστηρίζει τις υποψηφιότητες της Φινλανδίας και της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ και ότι δεν έχασαν «ούτε ένα λεπτό ένταξης» λόγω της Βουδαπέστης.

Το παιχνίδι του ίδιου του Όρμπαν

Οι συνεχιζόμενες εντάσεις μεταξύ Ουγγαρίας και Σουηδίας μπαίνουν επίσης στο παιχνίδι. Ο εκπρόσωπος της Ουγγρικής κυβέρνησης Ζόλταν Κόβατς δήλωσε προχθές ότι η Ουγγαρία καθυστερεί την ένταξη της Στοκχόλμης στο ΝΑΤΟ λόγω παραπόνων του παρελθόντος. Οι Σουηδοί εκπρόσωποι ήσαν επανειλημμένα πρόθυμοι να πλήξουν  την Ουγγαρία με διπλωματικά μέσα, χρησιμοποιώντας την πολιτική τους επιρροή  στην ΕΕ για να βλάψουν τα Ουγγρικά συμφέροντα» αναφερόμενος στην κριτική της Στοκχόλμης για τη διάβρωση του κράτους δικαίου υπό την κυβέρνηση του Όρμπαν τα τελευταία 13 χρόνια. Ο Όρμπαν αρνείται αυτούς τους ισχυρισμούς.

Ο Τούρκος αξιωματούχος είπε ότι εκτιμούν την Ουγγρική αλληλεγγύη, αλλά υποψιάζονται επίσης ότι η Βουδαπέστη έχει τη δική της στρατηγική σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ και τις δικές της εμπλοκές εντός της ΕΕ. “Είναι υπερβολικό να λέμε ότι ο Όρμπαν ακολουθεί απλώς τον Ερντογάν. Παίζει το δικό του παιχνίδι, αναπτύσσει τη δική του τεχνική επί  της συμφωνίας και κρύβεται πίσω από την Τουρκία”,. Ο Ούγγρος αξιωματούχος, από την άλλη πλευρά, είπε ότι εξακολουθούν να είναι προσηλωμένοι στην ένταξη της Στοκχόλμης και ότι θα επικυρώσουν την ένταξή τους μόλις συμμετάσχει και η Τουρκία. «Θα συνεχίσουμε επίσης να εμβαθύνουμε τη σχέση μας με την Άγκυρα, περνώντας από τη στρατηγική εταιρική σχέση στην ενισχυμένη εταιρική σχέση», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. Κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης της ομολόγου του Καταλίν Νόβακ, ο Ερντογάν ευχαρίστησε ην Ουγγαρία για τη βοήθειά της κατά τους σεισμούς του Φεβρουαρίου που στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους στην Τουρκία .

Ο Ερντογάν  προς το παρόν έκλεισε την πόρτα για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ στη σύνοδο κορυφής του επόμενου μήνα στο Βίλνιους, λέγοντας ότι η Στοκχόλμη δεν έκανε αρκετά για να τηρήσει τις υποσχέσεις της, καθώς επέτρεψε πρόσφατα στους υποστηρικτές του PKK στο  να διαδηλώσουν. Ο Ερντογάν είπε στους δημοσιογράφους που τον συνόδευαν στο Αζερμπαϊτζάν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι «τρομοκράτες» διαδήλωναν στους δρόμους της Στοκχόλμης ενώ ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ προσπαθούσε να τον πείσει να αποδεχθεί την προσφορά της Σουηδίας για ένταξη στη πολιτικο-στρατιωτική συμμαχία.. (υποστηρικτές της ένοπλης ομάδας του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) κυμάτισαν σημαίες και διαδήλωσαν κατά της Τουρκίας νωρίτερα αυτό το μήνα, εξοργίζοντας την Άγκυρα)

Η παρουσία ανθρώπων που συνδέονται με το  εξτρεμιστικό PKK στη Σουηδία είναι  το πιο  σημαντικό εμπόδιο για τις προσπάθειες της χώρας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Τουρκία έχει δικαίωμα βέτο σε οποιαδήποτε χώρα προσχωρεί στη συμμαχία και έχει υποσχεθεί να το χρησιμοποιήσει ως  ότου ικανοποιηθούν τα αιτήματά της σχετικά με την υποτιθέμενη παρουσία του PKK στη Σουηδία. Το PKK έχει διεξάγει έναν πόλεμο δεκαετιών ενάντια στο Τουρκικό κράτος. Σε απάντηση, η Σουηδία ψήφισε μια συνταγματική τροποποίηση και αναθεώρησε τους νόμους για να επιτρέψει τη δράση κατά τρομοκρατικών ομάδων στη χώρα. Νωρίτερα αυτό το μήνα, το ανώτατο δικαστήριο της Σουηδίας ενέκρινε επίσης την έκδοση στην Τουρκία ενός αυτοαποκαλούμενου υποστηρικτή του PKK για αδικήματα για ναρκωτικά. Προχτές  ένας Σουηδός εισαγγελέας κατηγόρησε έναν Σουηδό πολίτη για συγκέντρωση κεφαλαίων για το PKK.( Το PKK έχει καταχωρηθεί ως τρομοκρατική οργάνωση από πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων  των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Καναδά της Αυστραλίας  και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Πληροφορίες του υπογράφοντα αναφέρουν ότι ο Ερντογάν πέραν της στάσης του στο θέμα της Σουηδίας-, θα σκληρύνει πολύ τη στάση του προσεχώς ( από τα μέσα του  καλοκαιριού ) στα Ελληνοτουρκικά, στο Κυπριακό ως και στα ζητήματα της ανατολικής Μεσογείου

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

φωτ.ambassadorsatlarge