2-6-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Έντονη και πολυδιάστατη διπλωματική κινητικότητα, αλλά και “παζαρέματα” κυριαρχούν τις τελευταίες δυο ημέρες  μεταξύ των ΗΠΑ/ ΝΑΤΟ από τη μια πλευρά και του επανεκλεγέντα Τούρκου προέδρου Ερντογάν από την άλλη.Οι επαφές είναι δύσκολες και γίνονται  στο ανώτατο επίπεδο μεταξύ του προέδρου Μπάιντεν και του Τούρκου ομολόγου του,ενώ χθες το πρωί υπήρξε από το Όσλο τηλεφωνική επικοινωνία ανάμεσα στον Ερντογάν και στον ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλντεμπεργκ,που βρίσκεται εκεί για την σημερινή και αυριανή άτυπη σύνοδο των υπουργών εξωτερικών της Ατλαντικής Συμμαχίας με κύριο θέμα τις σχέσεις ΝΑΤΟ-Ουκρανίας.Στο μεταξύ η ανταποκρίτρια της εφημερίδας “Χουριέτ”, στην Αμερικανική πρωτεύουσα Χαντέ Φιράτ, αποκάλυψε(;) χθες  λεπτομέρειες της τηλεφωνικής συνομιλίας Μπάιντεν-Ερντογάν στο συγχαρητήριο τηλεφώνημα το βράδυ της Δευτέρας.

Σύμφωνα με τη Φιράτ, ο Μπάιντεν φέρεται να είπε(;) στον Ερντογάν: «Νομίζω ότι η στάση της Δύσης εναντίον σας είναι άδικη».Η συνομιλία Μπάιντεν – Ερντογάν άφησε άναυδη ακόμη και την αντιπροσωπεία που βρισκόταν στην Άγκυρα ( όσους παρίσταντο κατά τη διάρκεια της συνομιλίας στο πλευρό του Τούρκου προέδρου(Καλίν, Αλτούν,Ακάρ κα) . Ο Μπάιντεν είπε: ”Νομίζω ότι η παρέμβαση της Δύσης εναντίον σας είναι άδικη”. Όταν ο Μπάιντεν  είπε αυτό,τα μέλη της Τουρκικής αντιπροσωπείας σήκωσαν το κεφάλι και αλληλοκοιτάχτηκαν. Στη συνέχεια ο Μπάιντεν είπε: ”Θέλω να προχωρήσουμε στο θέμα των F-16, αλλά υπάρχει ένας Σουηδικός όρος στο Κογκρέσο. Η Τουρκική αντιπροσωπεία δεν έκανε σχόλιο πάνω στο θέμα αυτό”, αναφέρει η Φιράτ, η οποία ισχυρίζεται επίσης ότι ο Πούτιν και ο Ζελένσκι θα επισκεφθούν  προσεχώς την Τουρκία.Τα βασικά θέματα των  τηλεφωνικών και άλλων επαφών  των δυο πλευρών είναι η άρση του αδιεξόδου σε ότι αφορά την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ , την οποία εδώ και μήνες “μπλοκάρει” η Άγκυρα, καθώς και το σχεδόν δυο χρόνων  αίτημα  της Τουρκίας από τους Αμερικανούς ,σχετικά με την αγορά 40 μαχητικών αεροσκαφών F-16 BLOCK 70/72  ως και κιτ εκσυχρονισμού 80 Τουρκικών αεροσκαφών της πολεμικής αεροπορίας της Τουρκίας,που αντιμετωπίζεται με δυσπιστία από κορυφαία στελέχη της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων στην Ουάσιγκτον(Μενέντεζ. Ρις, Μιγκ κα) εξ αιτίας της ιδιόρρυθμης,προβληματικής   συμπεριφοράς ως και προσωπικών σχέσεων του Ερντογάν με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν.

Παρά την αντίθεση ορισμένων μελών του Κογκρέσου των ΗΠΑ, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν συνδέει τα δύο ζητήματα, την πώληση αεροσκαφών F-16 με την Τουρκία και την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, δήλωσε χθες  ο  Άντονι Μπλίνκεν.  Είπε μάλιστα ότι  “Εμείς δεν συνδέουμε τα δύο ζητήματα (όταν λέω εμείς, εννοώ την κυβέρνηση Μπάιντεν )αλλά ορισμένα μέλη του Κογκρέσου συνδέουν την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με την πρόοδο στα F-16”.

Στην επικοινωνία Μπάιντεν-Ερντογάν , ο πρόεδρος των ΗΠΑ έθεσε επιτακτικά το ζήτημα της επίσημης ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ (μέχρι τη σύνοδο κορυφής της Συμμαχίας στο Βίλνιους της Λιθουανίας στις 11-12 Ιουλίου). Από την δική του πλευρά ο Ερντογάν έθεσε  το θέμα της πώλησης των αεροσκαφών , ενώ πληροφορίες του υπογράφοντα  φέρουν τον εγωπαθή Τούρκο πρόεδρο να επιδιώκει πρόσκληση από τον ένοικο του Λευκού Οίκου , για να συζητήσει μαζί του μία ευρύτατη ατζέντα θεμάτων στο Οβάλ Γραφείο.Οι επιμέρους επαφές διευρύνονται  και σε επίπεδο υπουργών εξωτερικών , ως και συμβούλων Εθνικής Ασφαλείας με τον Άντονι Μπλίνκεν από τη Στοκχόλμη χθες να έχει  τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, και τον προεδρικό σύμβουλο Ιμπραήμ Καλίν με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζεικ Σαλιβαν με κύριο θέμα την εντατικοποίηση των ενεργειών για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Σημειώνεται ότι ο Μπλίνκεν σε κοινή συνέντευξη τύπου  από την πόλη Λουλέα(στο Βοθνικό κόλπο)  με τον Σουηδό πρωθυπουργό Ούλφ Κρίστερσον τόνισε ότι έχει έρθει το πλήρωμα του χρόνου για τη Σουηδία να καταστεί μέλος του ΝΑΤΟ, και μάλιστα από σήμερα εφαρμόζεται επίσημα ο νέος αντιτρομοκρατκός νόμος της χώρας,που ικανοποιεί τα γνωστά Τουρκικά αιτήματα από τη Στοκχόλμη σχετικά με Γκιουλενιστές και Κούρδους εξτρεμιστές και τρομοκράτες. Στην διάρκεια της παρουσίας του στη Σουηδία ο Μπλίνκεν επισκέφθηκε  επίσης δυο πολύ σημαντικές στρατιωτικές βάσεις της Σκανδιναβικής χώρας.

Μπλίνκεν-Κρίστερσον-Στόλντεμπεργκ  συνέχεια επαφών για Σουηδία /Τουρκία

Ο Μπλίνκεν όρισε τα δύο ως «διακεκριμένα ζητήματα» και σημείωσε ότι η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και οι πωλήσεις F-16 στην Τουρκία είναι «ζωτικής σημασίας» για την Ευρωπαϊκή ασφάλεια. «Πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό η Τουρκία να έχει τα F-16  ως και τις  αναβαθμίσεις των  F-16, ως πολύ σημαντικό μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ για να διασφαλίσει ότι λειτουργούν με τα υψηλότερα πρότυπα της συμμαχίας, ότι είναι πλήρως διαλειτουργικά με όλα τα άλλα σύμμαχικά κράτη», είπε ο επικεφαλής της Αμερικανικής διπλωματίας.

Επανέλαβε ότι η  Τουρκία έχει διατυπώσει “σημαντικές και εύλογες ανησυχίες”, σχετικά με τις υποψηφιότητες των δύο Σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ,  και η Σουηδία και η Φινλανδία έχουν αντιμετωπίσει αυτές τις ανησυχίες. «Από τη δική μας οπτική, πιστεύουμε ότι και οι δύο πρέπει να προχωρήσουν και να προχωρήσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα», είπε. Ο Σουηδός πρωθυπουργός είπε ότι συζήτησε διάφορα θέματα με τον Μπλίνκεν  όπως τις προκλήσεις και ευκαιρίες στην τεχνολογία καθώς και τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Η πλήρωση του εδαφικού κενού στο βορρά θα είναι μία από τις πολλές συνεισφορές της Σουηδίας στον τομέα της ασφάλειας στο ΝΑΤΟ όταν ενταχθούμε στη συμμαχία».

Ο Kρίστερσον σημείωσε ότι η Σουηδία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ επειδή συνειδητοποίησε ότι «πρέπει να υπερασπιστούμε την ελευθερία και τη δημοκρατία μαζί» και όταν γίνει μέλος της Ευρωατλαντικής οικογένειας  η Σουηδία θα είναι «πάροχος ασφάλειας» σε ολόκληρη τη συμμαχία. Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με συνομιλίες με την Τουρκία, ο  είπε ότι η κυβέρνησή του βρίσκεται σε συνεχή επαφή με την Τουρκία σχετικά με την προσφορά και έχει αρκετές επαφές μετά τις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας την Κυριακή. Είπε ότι η Σουηδία εκπληρώνει τις δεσμεύσεις σύμφωνα με το μνημόνιο του περασμένου έτους και το τελευταίο μέρος θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουνίου, με το νέο νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας. «Πάντα αναγνωρίζαμε το γεγονός ότι κάθε σύμμαχος του ΝΑΤΟ πρέπει να πάρει τη δική του απόφαση και μόνο η Τουρκία μπορεί να λάβει τις αποφάσεις της Τουρκίας και το σεβόμαστε πλήρως, οπότε αυτό είναι βασικά», πρόσθεσε. Αν και η Τουρκία ενέκρινε την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, περιμένει από τη Σουηδία να συμμορφωθεί με ένα τριμερές μνημόνιο που υπογράφηκε τον περασμένο Ιούνιο στη Μαδρίτη για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες της Άγκυρας για την ασφάλεια.Σε κοινή συνέντευξη τύπου με το Νορβηγό πρωθυπουργό ΄Γιόνας Γκαρ Στόρε  χθες στο Όσλο ο Στόλντεμπεργκ , αμφότεροι  επεσήμαναν ότι πρέπει να τελειώνει το θέμα με τη Σουηδία, και οι επόμενες έξι εβδομάδες  είναι αρκετές για την επισημοποίηση της ένταξης της Σουηδίας ως 32ο μέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.Και οι δυο άνδρες τόνισαν ότι η Σουηδική παρουσία είναι απαραίτητη για το ΝΑΤΟ, ενώ όλα τα κράτη της περιοχής (Σκανδιναβικές, Βαλτικές χώρες, Πολωνία) είναι ένθερμοι υποστηριχτές της Σουηδίας, η οποία  γεωπολιτικά, στρατιωτικά,οικονομικά και τεχνογνωσιακά θα  προσφέρει πολλά στην άμυνα και αποτροπή της Ρωσικής επιθετικότητας.

Αύριο ο Άντονι Μπλίνκεν  στο Ελσίνκι θα εκφωνήσει  ιδιαίτερα σημαντικό λόγο , επικεντρωμένο στην Ουκρανία, καθώς και στη Σκανδιναβική-Αρκτική  ασφάλεια, σε  ειδική εκδήλωση που διοργανώνουν από κοινού η δημαρχία της Φινλανδικής πρωτεύουσας και το Ινστιτούτο Διεθνών σχέσεων της χώρας.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

φωτ.ambassadorsatlarge