18-5-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Την επόμενη ημέρα της Ερντογανικής Τουρκίας (αφού λογικά αναμένεται από τον προσεχή γύρο των επαναληπτικών εκλογών) η εκ νέου επικράτηση του Ερντογάν συζητούν, μελετούν και αναλύουν  ήδη σε όλες τις πρωτεύουσες των δυτικών και όχι μόνο κρατών διπλωμάτες, στρατιωτικοί και πολιτικοί .Οι δημοσκοπήσεις  στη Τουρκία απέτυχαν, ενώ οι εκτιμήσεις των διαφόρων κύκλων και “δεξαμeνών σκέψης”  έδειχναν να  επικρατεί  ο Κιλιντσντάρογλου πράγμα που φυσικά δεν συνέβη.Σε πρώτη φάση οι αναλυτές εξετάζουν και θεωρούν ως υπόθεση-κλειδί την αποδοχή εκ μέρους της Άγκυρας(αμέσως μετά τις εκλογές της 28ης Μαΐου)  της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.Για αυτό και Αμερικανοί, Γερμανοί, Βρετανοί και Γάλλοι έχουν πλέον έτοιμες κάποιες επιλογές για να συνταχθεί η Τουρκία, με την αποδοχή του Σουηδικού αιτήματος για είσοδο στο ΝΑΤΟ, στο φως μάλιστα του νέου αντιτρομοκρατικού νόμου που πρόσφατα πέρασε με  συντριπτικό ποσοστό από το Σουηδικό κοινοβούλιο,και ο οποίος θα ισχύσει από την 1η Ιουνίου.Αυτό λογικά θα πρέπει να λάβει χώρα μέχρι τις αρχές Ιουλίου, αφού στις 11-12 Ιουλίου θα πραγματοποιηθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας και στην οποία  θα ληφθούν καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον της Ευρωπαϊκής ασφάλειας, τον Ευρωατλαντισμό και την παγκόσμια ασφάλεια (ήδη έχουν προετοιμαστεί  18 κείμενα με προτάσεις κα)

Από την άποψη της εξωτερικής πολιτικής, ο  γνωστός ισχυρισμός της  Ερντογανικής Τουρκίας ότι είναι περιφερειακή δύναμη και παγκόσμιος παίκτης θα συνεχίσει να ενισχύεται μετά την 28η Μαΐου. Η Tουρκία  έχει επιδείξει την ικανότητά της να κάνει κινήσεις που αλλάζουν το παιχνίδι, ειδικά στη Συρία, στη Λιβύη και στον Νότιο Καύκασο (Ναγκόρνο Καραμπάχ), μετά την απόπειρα  του Γκιουλενικού πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η Άγκυρα  συνέβαλε  στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και εμφανίστηκε ως κινητικός  παράγοντας στην αντιμετώπιση  της κλιματικής αλλαγής. Τα τελευταία δυο χρόνια  η Τουρκία,που είχε τεταμένες σχέσεις με τις χώρες του Κόλπου(ΗΑΕ, Μπαχρέιν , Σαουδική Αραβία ) αλλά και Αίγυπτο, (ειδικά  λόγω  του αποκλεισμού στο Κατάρ) αποκατέστησε αυτές τις σχέσεις, ενώ το ίδιο έχει γίνει με  το Ισραήλ και την  Αρμενία.

Ενώ στεκόταν στο πλευρό της Ουκρανίας κατά τη διάρκεια της  συνεχιζόμενης κατοχής ,δεν ήθελε να διακόψει τους δεσμούς της με τη Ρωσία, και  ανύψωσε τις σχέσεις της με την Κεντρική Ασία(Καζακστάν,Κιργιζία, Ουζμπεκιστάν,Τουρκμενιστάν)  στο υψηλότερο επίπεδο. Η Τουρκία συνεχίζει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε διεθνείς πλατφόρμες όπως το ΝΑΤΟ (διασυμμαχικές ασκήσεις) και στον ΟΗΕ(θέματα  διέλευσης των Ουκρανικών σιτηρών) ενώ έχει ενδυναμώσει πολύ  τις εμπορικές  και στρατιωτικές της σχέσεις με την Αφρική και την Ασία.

Είναι προφανές ότι μετά την περίπτωση της αποδοχής της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ,η Τουρκία θα έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία, το Ιράν και το Συριακό/Μπααθικό  καθεστώς της Δαμασκού , σε ότι αφορά   την ασφάλεια στη βόρεια Συρία. Οι προτεραιότητες της Τουρκίας  λογικά θα περιλαμβάνουν τον περαιτέρω περιορισμό της περιοχής του PKK/YPG στη Συρία  ως και τη διευκόλυνση της ασφαλούς επιστροφής των πρόθυμων προσφύγων στις χώρες τους. Η επίτευξη αυτών των στόχων θα διευκολύνει επίσης τη συμβολή της Τουρκίας σε μια συνολική πολιτική λύση στο Συριακό ζήτημα.

Μπορούμε να πούμε ότι τα αποτελέσματα των  τελευταίων εκλογών θα παρέχουν ευρύτερο χώρο ελιγμών στις σχέσεις με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να ακολουθεί μια ισορροπημένη/”αδέσμευτη”  πολιτική, δίνοντας προτεραιότητα στα εθνικά της συμφέροντα, απέναντι στην  κλιμακούμενη αντιπαράθεση της Δύσης με τη Ρωσία και την Κίνα. Μέσα  στους επόμενους μήνες, θα  γίνουμε(βάσει εκτιμήσεων και αναλύσεων του υπογράφοντα)  μάρτυρες εντονότατων  συγκρούσεων στο Ουκρανικό μέτωπο, καθώς και  των Ρωσικών  προσπαθειών  να υποχωρήσουν ή να διατηρήσουν τα εδαφικά κέρδη  της εισβολής τους. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία μπορεί να μην οδηγήσει σε καθολική ήττα της Ρωσίας (η οποία θα χάσει αριθμό εδαφών) ενώ υπάρχει πιθανότητα ο πόλεμος να διαρκέσει χρόνια .(ίσως και πέραν του 2024).

Σε περίπτωση ξεκάθαρης Ρωσικής ήττας, η Τουρκία μπορεί να συνεισφέρει αποφασιστικά στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και σε περίπτωση παρατεταμένου πολέμου μπορεί να αναζητήσει διπλωματικές λύσεις(αν και είναι δύσκολη η κατάσταση) . Και στα δύο σενάρια, η πολιτική “ισορροπίας “της Tουρκίας  στο Ουκρανικό μέτωπο  θα απαιτήσει  πιο συντονισμένη δράση με τη Δύση. Αν στο Συριακό μέτωπο  η Τουρκία επιτύχει κάποια αποτελέσματα  απέναντι  στο PKK/YPG στη Συρία τότε είναι πιθανό  να υπάρξει σχετική μείωση της έντασης στις Τουρκοαμερικανικές σχέσεις .

Η μερική σύγκλιση με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες στο θέμα της Ουκρανίας μπορεί επίσης να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Αυτή η δυναμική στην εξωτερική πολιτική μπορεί να συμβάλει στην οικονομία της Τουρκίας αυξάνοντας τις άμεσες ξένες επενδύσεις από τη Δύση.Λαμβάνοντας υπόψη τη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας και τα περιφερειακά ζητήματα, δεν είναι ούτε απαραίτητο ούτε δυνατό η Τουρκία να είναι στην ίδια σελίδα με τη Δύση σε όλα τα θέματα. Ωστόσο, η  αναγκαία αύξηση των τομέων συνεργασίας με τη Δύση  θα συμβάλει στην οικονομία της Τουρκίας, στην περιφερειακή επιρροή(ειδικά σε Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία)  ως  και στον ευρύτερο ρόλο της (πχ G20 ) .

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη