11-5-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Βαρόμετρο στις μετεκλογικές εξελίξεις στην Τουρκία(με ή χωρίς τον Ερντογάν)- στην πιο αμφίρροπη, σφιχτή  και κρίσιμη αντιπαράθεση των τελευταίων δεκαετιών  -πέραν των επιμέρους  καυτών , προβληματικών, ασφυκτικών  οικονομικών ζητημάτων-αναφορικά με την όποια  μλλοντική σταθερότητα(υπάρξει ή δεν υπάρξει) θα ειναι οι σχέσεις της Άγκυρας με τους Αμερικανούς.Ασφαλώς τις εξελίξεις  των τελευταίων  μηνών παρακολουθούν με  όλα τα μέσα η Μόσχα, το Πεκίνο , το αρχηγείο του ΝΑΤΟ και φυσικά οι Ευρωπαϊκές  πρωτεύουσες,οι οποίες λόγω της ρευστότητας που επικρατεί στην χώρα,επιδιώκουν να έχουν τουλάχιστον μια  οριακή εικόνα και εκ των ένδον πληροφόρηση.. Πολλά θα εξαρτηθούν από το προεδρικό αποτέλεσμα,από τις  κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες στην εθνοσυνέλευση, την κατάσταση στη βόρεια Συρία, τον ρόλο του υπουργού άμυνας στρατηγού εα Ακάρ, το Ισλαμικό παρακράτος,τα μεταναστευτικά θέματα,το Κουρδικό , κα. Όμως για πολλούς και διαφόρους λόγους Ερντογάν  ή Κιλιτσντάρογλου  είναι απαραίτητο να δούνε τις  καθοριστικής σημασίας σχέσεις με την Ουάσινγκτον , δεδομένου ότι αυτές έχουν επιπτώσεις πολιτικές,οικονομικές,στρατιωτικές, περιφερειακές και πρωτίστως επιβίωσης..

Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ  Άντονι Μπλίνκεν ανακοίνωσε πρόσφατα μια κοινή Αμερικανοτουρκική προσπάθεια για την επιβολή κυρώσεων σε δύο άτομα που έχουν δεσμούς με ριζοσπαστικές/ακραίες  οντότητες στη βόρεια Συρία. Συγκεκριμένα, το υπουργείο οικονομικών των ΗΠΑ και το αντίστοιχο Τουρκικό  όρισαν  τους Omar Alsheak και Kubilay Sari ως υποστηρικτές της τρομοκρατίας για το ρόλο τους ως «οικονομικοί διευκολυντές για τις γνωστές και βίαιες  τρομοκρατικές ομάδες Hay’at Tahrir al-Sham και Katibat al-Tawhid wal-Jihad». Αυτή η συλλογική κίνηση εκλήφθηκε ως  μια φαινομενικά ανανεωμένη προσπάθεια  διμερούς συνεργασίας μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, λίγο πριν από τις επικείμενες εθνικές εκλογές της Τουρκίας στις 14 Μαΐου. Αν και η προσπάθεια  είναι και θα πρέπει να χαιρετιστεί από την κυβέρνηση Μπάιντεν, λογικά  εκλαμβάνεται  ως μια συμβολική κίνηση , δηλαδή  μια κίνηση που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της επαναφοράς της δύσκολης  διμερούς σχέσης μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ σε πιο συνεργασιακά πλαίσια.

Λίγες μέρες πριν από αυτή την εξέλιξη , ο  Ερντογάν, ανακοίνωσε ότι οι πράκτορες της υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας(ΜΙΤ) εξουδετέρωσαν επιτυχώς τον σημερινό ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), Αμπού Χουσεΐν αλ-Κουραϊσί στη βόρεια Συρία. Η νέα απόφαση για την επιβολή κυρώσεων σε δύο άτομα που συνδέονται με ριζοσπαστικές οντότητες στη Συρία βασίζεται σε μια προηγούμενη συλλογική προσπάθεια μεταξύ των αρχών των ΗΠΑ και της Τουρκίας που κατάφερε  να διαταράξει τα οικονομικά δίκτυα του ISIS στις αρχές Ιανουαρίου. Επιφανειακά, φαίνεται ότι η Τουρκία έχει αρχίσει να συνεργάζεται ουσιαστικά με τους δυτικούς εταίρους της στις προσπάθειες καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Ωστόσο, αυτό θα ήταν ένα  πολύ βιαστικό συμπέρασμα.

Πρώτο ο χαρακτηρισμός ενός σχετικά μικρού αριθμού τρομοκρατικών οντοτήτων το 2023 παραβλέπει το γεγονός ότι οι ριζοσπαστικές οντότητες και οι δράστες τους στη Συρία είναι μεγάλοι σε αριθμό. Το πιο σημαντικό είναι ότι εδώ και χρόνια, η Τουρκία παρέχει υποστήριξη σε οντότητες που περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται μόνο στις  δυο παραπάνω. Η προσπάθεια του Ερντογάν να ανατρέψει το καθεστώς Άσαντ είχε ως αποτέλεσμα την Τουρκία να κάνει μια σειρά από απίστευτες επιλογές. Η Άγκυρα παρείχε μισθούς, όπλα, εξοπλισμό,καταφύγια ως  και υλικοτεχνικές πληροφορίες σε μια πληθώρα Ισλαμιστικών  οργανώσεων.

Επιπλέον, από το 2015, ο Ερντογάν χώρισε τους δρόμους του με τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς η Ουάσιγκτον επικεντρώθηκε κυρίως στην εξάλειψη της απειλής του ISIS,  με τη  χερσαία συνεργασία με τους Κούρδους της Συρίας υπό τη σημαία των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων(SDF) και την αεροπορική επιχείρηση INHERENT RESOLVE. Η Τουρκία επέλεξε να χαρακτηρίσει τους SDF   ως τρομοκρατική ομάδα λόγω της σχέσης της με τη μητρική της οργάνωση εντός της Τουρκίας δηλαδή το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν(PKK). Με αυτόν τον τρόπο, ο Ερντογάν επέλεξε να αγνοήσει την πραγματική τρομοκρατική απειλή που  ήταν και είναι  το ISIS και επέλεξε να στηρίξει τις  Ισλαμιστικές οντότητες για να πολεμήσουν και ανατρέψουν το καθεστώς Άσαντ. Ωστόσο, η επαμφοτερίζουσα στάση  του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική δεν μπορεί πλέον να συνεχιστεί και ο Ερντογάν το γνωρίζει αυτό.Πρέπει  να εγκαταλείψει την εμμονή του για να ανατρέψει τον  δικτάτορα Άσαντ, καθώς είναι πλέον πιθανό να παραμείνει στην εξουσία.(με τη συνδρομή της Μόσχας και της Τεχεράνης) .

Δεύτερο Αν ο Ερντογάν κερδίσει τις εκλογές στην Τουρκία τις επόμενες ημέρες, θα χρειαστεί να επαναφέρει  σε μία ομαλότητα τους δεσμούς του με την Ουάσιγκτον και τη Δύση γενικότερα. Αυτό πιθανότατα  θα οφείλεται κυρίως στην  οικονομική στήριξη που θα απαιτήσει η οικονομία της Τουρκίας από τα δυτικά πιστωτικά ιδρύματα. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας ξόδεψε πάνω από 14,3 δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει το εθνικό της νόμισμα τον περασμένο μήνα. Μετά τις εκλογές, η δυνατότητα διατήρησης του σημερινού επιπέδου συναλλαγματικής ισοτιμίας θα είναι αδύνατη.

Εν κατακλείδι  ο Ερντογάν (ή ο Κιλιντσντάρογλου  αν είναι επικεφαλής της Τουρκίας) θα χρειαστεί μια δυτική “σανίδα σωτηρίας’ και μέχρι στιγμής , έχει δείξει λίγα πράγματα που θα έπειθαν  τους γερουσιαστές στην Ουάσιγκτον να συμμερισθούν τα οικονομικά δεινά της Τουρκίας. Ο Ερντογάν έχει ξεκινήσει εδώ και σχεδόν 18 μήνες  μια σειρά περιφερειακών “επαναρυθμίσεων” στις σχέσεις του  με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Αυτό που λείπει  είναι οι θετικές πρωτοβουλίες προς τη Δύση, και ειδικότερα  με την Ουάσιγκτον. Η Άγκυρα, υπό τη συνεχιζόμενη κηδεμονία του Ερντογάν, προσπαθεί να “αγοράσει” Αμερικανική υποστήριξη, ιδιαίτερα αν  η Τουρκία αποφασίσει να χτυπήσει την πόρτα του ΔΝΤ. Σίγουρα, η επιβολή κυρώσεων σε άτομα που συνδέονται με τζιχαντιστικές οργανώσεις και η διακοπή των οικονομικών τους δικτύων είναι ευπρόσδεκτη.

Ωστόσο, αυτές οι πρωτοβουλίες αντιπροσωπεύουν μόνο ένα κλάσμα των κινήσεων που θα μπορούσε να κάνει η Άγκυρα αν είναι σοβαρή για την καταπολέμηση της  Ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Για να επιδείξει αυτή την πρόθεση, θα μπορούσε οπωσδήποτε να αποσύρει την υποστήριξή της σε ριζοσπαστικές ομάδες στη Συρία και να παρέχει συνεχείς πληροφορίες για τρομοκράτες ( πιο αναβαθμισμένου  προφίλ )προς επιβολή  σκληρών κυρώσεων, κάτι που μέχρι τώρα  οι Αμερικανοί δεν έχουνε δει. Και φυσικά το συντομότερο δυνατό(ή ο νικητής των εκλογών ) να ανοίξει  την πόρτα του ΝΑΤΟ  στη Σουηδία, γιατί έρχονται άσχημες εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή  και παγκόσμια ασφάλεια (λόγω Ρωσίας και Κίνας)

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

φωτ.ambassadorsatlarge