19-4-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Υπό την  έντονη πίεση των Αμερικανών(μετά από τηλεφωνική επικοινωνία του επικεφαλής της Αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν) από την  ορεινή Καρουιζάβα της Ιαπωνίας (συνάντηση των υπουργών εξωτερικών της G7  )είναι  σε εξέλιξη από χθες μία εύθραυστη ανακωχή 24 ωρών (μέχρι σήμερα στις 19.00μμ, και υπό λογικές συνθήκες αν δεν υπάρξει παραβίαση ) μεταξύ  των δυνάμεων του επικεφαλής του στρατιωτικού καθεστώτος  και των ενόπλων δυνάμεων του Σουδάν (SAF)  στρατηγού  Αμπντέλ  Φατάχ αλ Μπουρχάν (που υποστηρίζεται από την Αίγυπτο αλλά και τη Ρωσία)  και  εκείνων του αρχηγού των πανίσχυρων παραστρατιωτικών δυνάμεων RSF(Ταχείας Υποστήριξης στρατηγού  Μωχάμετ Χαμντάν Ντάγκαλο (γνωστού ως Χεμέτι που έχει τύχει υποστήριξης από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα  αλλά και κατά καιρούς από την ίδια τη  Ρωσία και την διαβόητη μισθοφορική οργάνωση WAGNER  του Πριγκόζιν) , με σκοπό να απεγκλωβιστούν άμαχοι στο Χαρτούμ (σε πανεπιστήμια, νοσοκομεία, σχολεία )  ως και να υπάρξει ανθρωπιστική , επισιτιστική και νοσοκομειακή βοήθεια σε νοσοκομεία ,και αποκλεισμένες λόγω των μαχών περιοχές(ειδικά της πρωτεύουσας.Η έντονη Αμερικανική πίεση  για οριακότατη χρονικά επήλθε μετά από την επίθεση που δέχτηκε κομβόι/αυτοκινητοπομπή  της Αμερικανικής πρεσβείας από ελεύθερους σκοπευτές, καθώς και η κατοικία του Ιρλανδού πρέσβη της ΕΕ στο Σουδάν.Πληροφορίες του υπογράφοντα από την έδρα της Αμερικανικής Διοίκησης Αφρικής(AFRICOM) στη Στουτγάρδη  φέρουν να πραγματοποιούνται συνεχείς στρατιωτικό-διπλωματικές συσκέψεις για την τραγική και έκρυθμη κατάσταση στην Αφρικανική χώρα (υπό την προεδρία του διοικητή  στρατηγού Μάικ Λάγκλει).

Η πρόταση για την  24ωρη εκεχειρία υποβλήθηκε  επίσημα από την αποστολή του ΟΗΕ στο Σουδάν, την Αφρικανική Ένωση(OAU) και τη Διακυβερνητική Αρχή για την Ανάπτυξη (IGAD).

Για τέσσερις ημέρες  φοιτητές στο πανεπιστήμιο του Χαρτούμ έχουν εγκλωβιστεί μέσα σε κτίρια της πανεπιστημιούπολης(μόνο 89  βρίσκονται στη βιβλιοθήκη) , καθώς  μαζικοί πυροβολισμοί πέφτουν βροχή γύρω τους στο Χαρτούμ ενώ  η περιοχή του πανεπιστημίου είναι ένα ιδιαίτερο hotspot λόγω της εγγύτητας της  με το αρχηγείο των Ενόπλων Δυνάμεων. Τουλάχιστον μισή ντουζίνα νοσοκομεία έχουν πληγεί και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, σύμφωνα με το Συνδικάτο Γιατρών του Σουδάν. Το Συνδικάτο ανέφερε  ότι  6 νοσοκομεία έχουν  παγιδευτεί στα διασταυρούμενα πυρά. «Νοσοκομεία και ιδρύματα υγείας στο Χαρτούμ και πόλεις σε όλο το Σουδάν χτυπιούνται με βαρύ πυροβολικό και πυροβόλα όπλα. Έχουν επιβεβαιωθεί σοβαρές ζημιές στο εκπαιδευτικό νοσοκομείο Al-Shaab, στο Ειδικό Νοσοκομείο Ibn Sina και στο νοσοκομείο Bashayer, ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων .

Βαθύτατη  η κρίση στο Σουδάν. Οι λόγοι της σφοδρής πολεμικής σύγκρουσης

Μόλις πριν από 18 μήνες, ο Χεμέτι παρείχε την υποστήριξή του στον Μπουρχάν, που  πραγματοποίησε στρατιωτικό πραξικόπημα κατά της τότε μεταβατικής στρατιωτικής-πολιτικής κυβέρνησης. Αλλά η δύσκολη  “συμμαχία” έληξε όταν  ο Χεμέτι βγήκε ζωντανά στην τηλεόραση το περασμένο Σάββατο και δήλωσε  ότι ο Μπουρχάν θα οδηγηθεί στη δικαιοσύνη ή θα «πεθάνει σαν σκύλος».(!)

Ποιος είναι ο Χεμέτι;

Ο Χεμέτι γεννήθηκε σε μια Αραβική φυλή του γειτονικού Τσαντ στα μέσα της δεκαετίας του 1970, φεύγοντας από τον  εκεί  εμφύλιο πόλεμο ως παιδί  εγκαταστάθηκε στην περιοχή του Νταρφούρ του δυτικού Σουδάν την επόμενη δεκαετία. Δεν έχει  επίσημη  στρατιωτική εκπαίδευση, αλλά έγινε αρχηγός μιας από τις μεγαλύτερες πολιτοφυλακές  των Janjaweed (μια δύναμη παραστρατιωτικών ομάδων που συμμετείχαν σε μια κυβερνητική εκστρατεία(του τότε δικτάτορα Ομάρ ελ Μπασίρ)  στο Νταρφούρ και σκότωσαν  τουλάχιστον 200.000 ανθρώπους, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Οι  Janjaweed, είναι γνωστοί  ως  οι «διάβολοι με άλογο»,  και εστάλησαν από το Χαρτούμ το 2003 για να πολεμήσουν ενάντια στους αντάρτες στην περιοχή. Αυτοί, μαζί με το τακτικό στρατό  κατηγορήθηκαν για ένα ευρύ φάσμα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Νταρφούρ, συμπεριλαμβανομένων εκτελέσεων, βασανιστηρίων και  ομαδικών βιασμών. Εκτός από εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους, τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν.

Μεγάλη διαχρονική και βαθιά εμπλοκή στο Σουδάν έχει το διεφθαρμένο καθεστώς της  Ρωσίας του Πούτιν ,η οποία μέσω της μισθοφορικής εταιρίας WAGNER  κλέβει τον χρυσό της χώρας (όπως έχει κάνει στο Μάλι και στη Κεντροαφρικανική Δημοκρατία)

Ποιοι είναι οι RSF, η ισχυρή παραστρατιωτική δύναμη του Σουδάν;

Tο 2013, οι πολιτοφυλακές Janjaweed επισημοποιήθηκαν  και μετατράπηκαν σε RSF, και την διοίκηση τους  ανέλαβε ο Χεμέτι  ως ανταμοιβή για την πίστη του στο Χαρτούμ. Υπό τις διαταγές του Χεμέτι  οι RSF αναπτύχθηκαν ενάντια σε άλλες εξεγέρσεις στο Σουδάν, συμπεριλαμβανομένου του Νότιου Kordofan και της πολιτείας του Γαλάζιου Νείλου. Οι  RSF του Χεμέτι ενήργησαν  ως ντε φάκτο σωματοφύλακες του πρώην προέδρου Ομάρ αλ-Μπασίρ και ηγετικών  προσωπικότητων  του Εθνικού Κόμματος του Κογκρέσου (NCP) κατά τη διάρκεια της 30χρονης διακυβέρνησης του αυταρχικού ελ Μπασίρ. Όταν ξέσπασε η σουδανική επανάσταση το 2018 και έγινε σαφές ότι δεν υπήρχε άλλη επιλογή από την απομάκρυνση του Μπασίρ, ο Χεμέτι -κάποιοι λένε ευκαιριακά- εμφανίστηκε για να υποστηρίξει τις διαμαρτυρίες και την εκδίωξη του πρώην ευεργέτη του. Ωστόσο, παρά αυτή την υποστήριξη, οι RSF  ήταν ο κύριος ένοχος κατά τη σφαγή κατά τη διάρκεια της 3ης Ιουνίου 2019, όταν σφοδρά πυρά και δακρυγόνα που εκτόξευσαν οι αρχές σκότωσαν περισσότερους από 100 διαδηλωτές.

Προβληματική σχέση  με τον Μπουρχάν

Στα χρόνια που ακολούθησαν, προέκυψε μια υβριδική στρατιωτική-πολιτική κυβέρνηση, με προθεσμία που τέθηκε  σε ισχύ με στόχο τη μετάβαση σε μια πολιτική κυβέρνηση. Ως μέρος της μετάβασης, η τότε κυβέρνηση του Σουδάν επεδίωξε να στείλει τον  άθλιο Μπασίρ στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) και να αποδώσει δικαιοσύνη για παλαιότερες φρικαλεότητες, συμπεριλαμβανομένου  της γενοκτονίας του Νταρφούρ και για τη σφαγή του Ιουνίου 2019. Ο Μπουρχάν, ο οποίος, όπως και ο Χεμέτι, εμπλέκονται σε τέτοιες φρικαλεότητες, πραγματοποίησε στρατιωτικό πραξικόπημα τον Οκτώβριο του 2021 και έγινε de facto κυρίαρχος. Ο Χεμέτι υποστήριξε αυτό που περιέγραψε ως «διόρθωση της πορείας της λαϊκής επανάστασης και διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας της χώρας». Αν και οι δυο τους δεν τα πήγαιναν  ποτέ καλά προσωπικά και έχουν διαφορετικούς διεθνείς χορηγούς και πηγές δύναμης και πλούτου,  εν τούτοις θεωρήθηκε ως ένας γάμος ευκαιρίας.

Ο Μπουρχάν ευνοείται από την  χούντα του Αλ Σίσι  στην Αίγυπτο  ως και από πρόσωπα που κατείχαν την εξουσία υπό τον Μπασίρ. Ελέγχει επίσης ένα εκτεταμένο στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα, τη Military Industry Corporation, μια από τις μεγαλύτερες κρατικές εταιρείες της χώρας, η οποία παράγει μια σειρά αμυντικού εξοπλισμού. Εν τω μεταξύ, ο Χεμέτι και τα αδέρφια του έχουν  επιρροή, ελέγχουν ορυχεία χρυσού στο Νταρφούρ και έχουν υποστηρικτές στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Όταν ο συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας χρειαζόταν μισθοφόρους για τον βρώμικο  πόλεμό του στην Υεμένη, στράφηκε στο Σουδάν -και συγκεκριμένα στον Χεμέτι- που τους  τα προμήθευε. Καθώς οι σύμμαχοι του κρατούμενου πρώην ηγέτη Μπασίρ άρχισαν να ανακτούν πολιτική βάση στη χώρα, ο Χεμέτι είπε τον Φεβρουάριο ότι το πραξικόπημα ήταν ένα “λάθος” και ότι “είχε γίνει μια απόδραση για την επιστροφή του πρώην καθεστώτος”. Στη συνέχεια, έγινε ένθερμος υποστηρικτής μιας συμφωνίας-πλαισίου του Δεκεμβρίου 2022 που υποστήριξαν οι ΗΠΑ για μια καθαρά πολιτική μεταβατική κυβέρνηση. Ένας από τους όρους της συμφωνίας, ένα προσχέδιο την οποία έχει δει ο υπογράφων απαιτεί να συμφωνηθεί η ενοποίηση των SAF και RSF εντός 10 ετών. Ο Χεμέτι υποστηρίζει αυτό το χρονοδιάγραμμα, ενώ ο Μπουρχάν και το SAF θέλουν αυτό να ρυθμιστεί σε δυο χρόνια. Η διαφωνία πήρε τις διαστάσεις που τώρα βλέπουμε στην πράξη.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει αποκλειστικά προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

φωτ.ambassadorsatlarge