18-4-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Ο επικεφαλής των 6 αντιπολιτευόμενων κομμάτων της Τουρκίας Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ( τουλάχιστον  μέχρι σήμερα)  πιστώνεται  τον  σχετικό μετριασμό  ως και της  προσεκτικής “προσέγγισης” του  κόμματός του CHP(Λαϊκό- Ρεπουμπλικανικό) , για τους Κούρδους από τότε που έγινε πρόεδρος  το 2010. Ο  σταδιακός μετασχηματισμός του οποίου ηγήθηκε ο Kιλιτσντάρογλου έτυχε  ενδιαφέροντος  από τους Κούρδους ψηφοφόρους, αλλά μέχρι το 2019 το ενδιαφέρον τους δεν μεταφράστηκε σε υπολογίσιμη εκλογική  υποστήριξη. Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν στις τοπικές/δημοτικές  εκλογές του 2019 με τη πιο ενεργή εμπλοκή και υποστήριξη του  κόμματος HDP ,το οποίο τυγχάνει μιας λίαν υπολογίσιμης εκλογικής υποστήριξης του Κουρδικού πληθυσμού.

Τώρα, με την προεδρική υποψηφιότητα του Κιλιτσντάρογλου για τις εκλογές της 14ης Μάιου-εκτιμάται από ορισμένους δημοσκόπους -ότι  θα μετατραπεί σε πιο ουσιαστική  η υποστήριξη  στο πρόσωπό του.Διάφοροι δημοσκόποι  επικεντρώνονται στις εκλογικές αντιπαραθέσεις με υποψήφιους του Ερντογανικού στρατοπέδου ειδικά  στη δυτική Τουρκία το 2019, όταν δοκιμάστηκε για πρώτη φορά η “σιωπηρή” συνεργασία μεταξύ της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του HDP. Το HDP συμμετείχε στις κρίσιμες εκλογικές μάχες  σε πολλές μεγάλες πόλεις με σημαντικό πληθυσμό Κούρδων μεταναστών, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη, ανοίγοντας  ουσιαστικά το δρόμο στους ψηφοφόρους του να στηρίξουν τους υποψηφίους του CHP ( σε Άγκυρα, Σμύρνη και Κωνσταντινουπολη) και να τους βοηθήσουν να κερδίσουν δημαρχιακούς θώκους  που κατείχε  εδώ και αρκετά χρόνια  το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν.

Η προσέγγιση του Κιλιτσντάρογλου προς το HDP ήταν  προσεκτική  και μάλλον χαμηλών τόνων για να αποφευχθεί η ανατροπή των λεπτών ισορροπιών στην ποικιλόμορφη συμμαχία του.(ειδικά με το Καλό Κόμμα της λύκαινας  Μεράλ Ακσενέρ ,που είναι φανατικά εναντίον των Κούρδων και προέρχεται από τον σκληροπυρηνικό  χώρο των εθνικιστών) .Οι εθνικιστές ψηφοφόροι στο εξακομματικό  μπλοκ της αντιπολίτευσης απεχθάνονται την ευθυγράμμιση με το HDP, το οποίο απειλείται  να τεθεί εκτός νόμου από το Συνταγματικό Δικαστήριο για φερόμενους  ανατρεπτικούς δεσμούς και σχέσεις με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), τη παράνομη  ανταρτική οργάνωση  που χαρακτηρίζεται  ως τρομοκρατική από την Άγκυρα εδώ και 39 χρόνια.

Το ίδιο το HDP θα συμμετέχει  στις εκλογές υπό τη σημαία του Κόμματος της Πράσινης Αριστεράς απέναντι  στον κίνδυνο απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου της τελευταίας  ώρας  ώστε να  του απαγορευτεί η συμμετοχή πριν από τις κάλπες. Όσο για το  κυβερνών  κόμμα ΑΚΡ, η υποστήριξή του μεταξύ του Κουρδικού πληθυσμού  έχει μειωθεί από τότε που κατέρρευσαν οι ειρηνευτικές συνομιλίες για την επίλυση του Κουρδικού ζητήματος το 2015 και ο Ερντογάν συμμάχησε με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης  (MHP) του εθνικιστή ηγέτη Ντεβλέτ Μπαχτσελί (MHP)και την μετέπειτα  συγκρότηση της Λαϊκής Συμμαχίας.

Το AKP είναι ο μοναδικός υπολογίσιμος  αντίπαλος του Κουρδικού κινήματος στα νοτιοανατολικά  της χώρας από τότε που ανήλθε στην εξουσία το 2002, προσελκύοντας αρκετούς  Κούρδους με ένα μήνυμα “μουσουλμανικής αδελφότητας ” ως και άλλους υποσχόμενο  μεταρρυθμίσεις που  θα διεύρυναν αρκετά  τις Κουρδικές ελευθερίες  και ανθρώπινα δικαιώματα στα πρώτα χρόνια της εξουσίας του μέχρι το 2012. Ένας συνδυασμός παραγόντων  και παραμέτρων έχει οδηγήσει την  ισχυρή δημοτικότητά του να πέσει τα τελευταία χρόνια. Ένα σημαντικό τμήμα Κούρδων ψηφοφόρων έχει απομακρυνθεί από το AKP λόγω της αποτυχίας του κόμματος να προσφέρει ελπίδα στα οικονομικά, της κακής οικονομικής του απόδοσης(πληθωρισμός,διαφθορά  κα) , ως και της συμμαχίας του με το MHP που σήμαινε  ουσιαστικά της εγκατάλειψη του  αρχικού ισχυρισμού του να επιλύσει το Κουρδικό ζήτημα με δημοκρατικά, μετριοπαθή ως και εποικοδομητικά μέσα.

Πληροφορίες φέρουν  το AKP να έχει χάσει περίπου το ένα τρίτο των Κούρδων ψηφοφόρων  μεταξύ εκείνων που το υποστήριξαν στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2018. Οι απογοητευμένοι  και προβληματισμένοι Κούρδοι είναι αρκετά  πιθανό να υποστηρίξουν(ως ένα βαθμό)  το CHP  ή  και  τα δύο μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης  των Νταβούτογλου και Μπαμπατζάν (που έχουν  ως  επικεφαλής  τους δυο πρώην συνεργάτες του Ερντογάν).Στο  ισχυρότατο κέντρο της Κουρδικής εκλογικής βάσης  στο  Ντιγιαρμπακίρ, αναμένεται να εκλεγεί τουλάχιστον ένας υποψήφιος του CHP   στο κοινοβούλιο, κάτι που δεν κατάφερε το κόμμα από το 2002. Οι περισσότεροι Κούρδοι που ψηφίζουν για πρώτη φορά,(αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 25% των 6 εκατομμυρίων νέων ψηφοφόρων  σε ολόκληρη τη χώρα, προτιμούν το HDP). Η βελτίωση των ποσοστών  του CHP στα νοτιοανατολικά αντικατοπτρίζεται επίσης σε έναν υπολογίσιμο αριθμό ηγετών Κουρδικών φυλών και τοπικών αξιωματούχων που εντάσσονται στο κόμμα τα τελευταία τρία χρόνια.  Αν και η αστικοποίηση και η ανάπτυξη της μεσαίας τάξης έχουν διαβρώσει τέτοιου είδους εκλογικά πρότυπα, η ικανότητα του CHP να προσελκύει ηγέτες φυλών και άλλους τοπικούς αξιωματούχους θεωρείται ως ένδειξη  σχετικής αλλαγής των αντιλήψεων για την  πολιτική εξουσία στην περιοχή.

Παρά την προσδοκία της  εκλογικά κρίσιμης Κουρδικής υποστήριξης προς τον Κιλιτσντάρογλου, η νίκη για τον ηγέτη του CHP δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, προειδοποιούν  αρκετοί δημοσκόποι αφού παρατηρούν και ένα “κλείσιμο της ψαλίδας”. Δύο μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης έθεσαν τους δικούς τους υποψηφίους στην προεδρικό  αγώνα (κυρίως η υποψηφιότητα του Μουχαρέμ Ιντζέ που αποχώρησε προ τριετίας από το CHP)  , καθιστώντας δυσκολότερο για τον Κιλιτσντάρογλου να κερδίσει στον πρώτο γύρο. Ο Ερντογάν, επίσης, φαίνεται να πιστεύει ότι τα οριακά αποτελέσματα  θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη  τελική έκβαση .Τον περασμένο μήνα, έκλεισε συμμαχία με το “Χούντα Παρ” ένα μικρό ισλαμιστικό Κουρδικό κόμμα, με  δυναμική παρουσία που ασκεί γενναία κριτική , ενώ μέχρι τις εκλογές πιθανότατα θα δούμε πολλά….Δημοσκοπήσεις δείχνουν θρίλερ Σε εκλογικό θρίλερ οδηγείται  η Τουρκία αν λάβουμε υπόψη τα αποτελέσματα των τελευταίων παντουρκικών  δημοσκοπήσεων που φέρνουν τον  Ερντογάν να δίνει  σκληρή μάχη για να κερδίσει τον αντίπαλο του από την ενωμένη  εξακομματική αντιπολίτευση, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.Επιπρόσθετα το κόμμα του Ερντογάν (AKP) καταγράφει σαφές προβάδισμα για τις βουλευτικές εκλογές στην Τουρκία, που θα διεξαχθούν παράλληλα με τις προεδρικές. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις  από την εταιρεία METROPOLL  δείχνουν τον Κιλιτσντάρογλου  να προηγείται με πολλή μικρή διαφορά του Ερντογάν (42.6% έναντι 41,1%).Περί το 5% φέρονται να βρίσκονται  τα ποσοστά του Μουχαρέμ Ιντζέ.(κρίσιμο ποσοστό αν λάβει χώρα δεύτερος γύρος). Σε έρευνα της  εταιρείας ORC  ο Κιλιτσντάρογλου προηγείται με περίπου 7 ποσοστιαίες μονάδες,  ενώ μία τρίτη έρευνα, από την ALF, (που διεξήχθη μεταξύ  8 με 12 Απριλίου,) φέρνει τον Κιλιτσντάρογλου στο 47,4% και τον Ερντογάν στο 43,9% ενώ καθοριστικής σημασίας για την έκβαση του αποτελέσματος είναι ο αριθμός των νέων ψηφοφόρων. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) της Τουρκίας δείχνει  να προηγείται με σημαντική διαφορά στις βουλευτικές εκλογές, σύμφωνα με  τη δημοσκόπηση της εταιρείας METROPOLL .που έγινε από 1 έως 3 Απριλίου.Το ΑΚΡ λαμβάνει το 35% των ψήφων, έναντι του 21,7% του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), του οποίου ηγείται ο αντίπαλος του προέδρου Ερντογάν  ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη