7-4-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος – Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ  Μπιλ Κλίντον τόνισε ότι αισθάνεται “ένοχος” και λυπάται πολύ  που προώθησε μια συμφωνία το 1994 με τη Ρωσία (γνωστή ως Μνημόνιο της Βουδαπέστης)  και  είχε ως αποτέλεσμα να εγκαταλείψει η Ουκρανία τα πυρηνικά της όπλα.(που βρίσκονταν στο έδαφος της από το τότε Σοβιετικό πυρηνικό οπλοστάσιο) . Ο Μπιλ Κλίντον εξέφρασε τη λύπη του για τον ρόλο του στη συμφωνία του 1994 μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και ΗΠΑ προσθέτοντας  ότι αν η Ουκρανία είχε ακόμα τα  πυρηνικά όπλα, η Ρωσία δεν θα είχε  ποτέ εισβάλει.

Ο Μπιλ Κλίντον δήλωσε ότι λυπάται που πίεσε την Ουκρανία να εγκαταλείψει τις πυρηνικές της κεφαλές σε μια διαπραγμάτευση υψηλού διακυβεύματος το 1994. Σε  προχθεσινή συνέντευξή του στην Ιρλανδική υπηρεσία ειδήσεων RTÉ ο Κλίντον είπε ότι αισθάνεται υπεύθυνος  για την εύθραυστη εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και  πίστευε ότι η Ρωσία δεν θα είχε εισβάλει στην Ουκρανία το 2014 και το 2022, αν τα όπλα εξακολουθούσαν να βρίσκονταν στο έδαφός της. «Αισθάνομαι προσωπικά πάρα πολύ άσχημα γιατί τους έβαλα [την Ουκρανία] να συμφωνήσουν  στο να εγκαταλείψουν τα υπολογίσιμα  πυρηνικά τους όπλα και  κανένας από αυτούς δεν πίστευε ότι η Ρωσία προχωρούσε σε  αυτή  την επιθετική ενέργεια  αν η Ουκρανία είχε ακόμα τις πυρηνικές βόμβες».

 Το 1994, οι ΗΠΑ συνέδραμαν  στη διαμεσολάβηση και υπογραφή  του Μνημονίου της Βουδαπέστης, με τον πρώην πρόεδρο της Ρωσίας Μπόρις Γέλτσιν , τον πρώην πρόεδρο της Ουκρανίας Λεονίντ Κράβτσουκ και παρόντος του τότε Βρετανού πρωθυπουργού Τζων Μέιτζορ, με σκοπό να απαλλαγεί το Κίεβο  από τα πυρηνικά όπλα  Οι ΗΠΑ διαπραγματεύτηκαν επίσης συμφωνίες ώστε η Ρωσία να σέβεται την εδαφική κυριαρχία και τα σύνορα της Ουκρανίας, κάτι που ο Κλίντον είπε ότι ήταν επίσης κοντόφθαλμο.

Ειδικότερα  το 2014, η Ρωσία παραβίασε τις  υποσχέσεις της ότι δεν θα αμφισβητήσει τα σύνορα της Ουκρανίας με την εισβολή στην Κριμαία. Σύμφωνα με την Wall Street Journal (WSJ), το 1994, ο Κλίντον πρόσφερε στον Κραβτσούκ 700 εκατομμύρια δολάρια και «ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας» για τον αφοπλισμό των  Ουκρανικών πυρηνικών όπλων και τη μεταφορά τους σε Ρωσικό έδαφος. «Γνώριζα ότι ο  Πούτιν δεν  θα υποστήριζε τη συμφωνία που έκανε ο  Γέλτσιν δηλαδή να μην παρεμβαίνει ποτέ στα εδαφικά σύνορα της Ουκρανίας” .Επίσης ο Κλίντον τόνισε ότι  «Φοβόντουσαν οι Ουκρανοί  να τα παραδώσουν γιατί πίστευαν  ότι αυτό ήταν το μόνο πράγμα που τους προστάτευε από μια επεκτατική Ρωσία».

Ο Σάιμον  Μάιλς  επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής  του Πανεπιστημίου Duke και ιστορικός της  πρώην Σοβιετικής Ένωσης και των σχέσεων ΗΠΑ-Σοβιετικής Ένωσης, έχει επισημάνει  ότι με τη  μη-συμφωνία   η Ρωσία θα είχε σκεφτεί δύο φορές να εισβάλει στην Ουκρανία το 2014 και το 2022. «Μια πυρηνικά οπλισμένη Ουκρανία θα απολάμβανε μεγάλη εμπιστοσύνη  και βαρύτητα στην εδαφική ακεραιότητα και ότι δεν θα βλέπαμε αυτή την εισβολή, κατά πάσα πιθανότητα».

Πρόσθεσε ότι η σκέψη για μια  πιθανή/επικείμενη Ρωσική εισβολή δεν ήταν το μόνο κίνητρο των ΗΠΑ, καθώς η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ  τότε επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην αποπυρηνικοποίηση( ευρύτερα).Πολλά είχαν να κάνουν με τους κινδύνους διάδοσης και τις προκλήσεις της διατήρησης ασφαλών πυρηνικών όπλων.Αυτό ήταν ένα μεγάλο μέρος της προσπάθειας των ΗΠΑ για αποπυρηνικοποίηση: Κράτη  όπως η Ουκρανία και το Καζακστάν είχαν πολλά  πυρηνικά όπλα και αυτά απέτρεπαν άλλους να κινηθούν εναντίον τους . Σύμφωνα με τη WSJ, μετά την υπογραφή της συμφωνίας του 1994, ο Kράφτσουκ  είπε ότι, «αν αύριο η Ρωσία καταλάβει την Κριμαία, κανείς δεν θα σηκώσει  τα φρύδια του ». Ο Κλίντον αναγνώρισε ότι ο Πούτιν όταν του ήρθε βολικό, ο προχώρησε και κατέλαβε πρώτα την Κριμαία» αναφερόμενος στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014. Και κατέληξε λέγοντας  ότι “νιώθω απαίσια για αυτό γιατί η Ουκρανία είναι μια πολύ σημαντική και αξιοπρεπής χώρα”

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη