20-3-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Η εξαναγκαστική απέλαση πληθυσμών αναγνωρίζεται ως έγκλημα βάσει του καταστατικού  της Ρώμης που ίδρυσε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο(ΔΠΔ) Η Ρωσία υπέγραψε το καταστατικό της Ρώμης, αλλά αποσύρθηκε το 2016, λέγοντας ότι δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου. Αν και η ίδια η Ουκρανία δεν έχει υπογράψει το δικαστήριο της Χάγης, παραχώρησε τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ για τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου που διαπράχθηκαν  και διαπράττονται στο έδαφός της. Τέσσερις επισκέψεις του γενικού εισαγγελέα του ΔΠΔ, Καρίμ Χαν, τον περασμένο χρόνο οδήγησαν στην απόφαση ότι “υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι ο Πούτιν φέρει ατομική ποινική ευθύνη για τις απαγωγές παιδιών”.

Το ΔΠΔ των 123  κρατών-μελών δεν διαθέτει επίσης δική του αστυνομική δύναμη για να εκτελεί εντάλματα, αντίθετα χρειάζεται τα κράτη μέλη να κάνουν τη δουλειά της κράτησης υπόπτων στη Χάγη για δίκη. Ενώ το ένταλμα είναι πιθανό να μειώσει το ανάστημα του Πούτιν στους διεθνείς κύκλους, δεν είναι σαφές πώς θα εκτελεστεί το ένταλμα εναντίον του, καθώς θα μπορούσε να εκτελεστεί μόνο αν  ταξιδεύει σε χώρα μέλος του ΔΠΔ, κάτι που είναι απίθανο να κάνει. “Αυτή είναι μια σημαντική στιγμή στη διαδικασία της δικαιοσύνης ενώπιον του ΔΠΔ… Καθώς οι δικαστές εξέδωσαν εντάλματα σύλληψης, η εκτέλεση εξαρτάται από τη διεθνή συνεργασία”, δήλωσε ο πρόεδρος του ΔΠΔ, δικαστής Πιότρ Χοφμάνσκι. .

Τι σημαίνει αυτό στην πραγματικότητα;

Επειδή η Ρωσία δεν αναγνωρίζει το δικαστήριο και δεν εκδίδει τους πολίτες της, είναι  απίθανο ο Πούτιν ή η Λβόβα-Μπέλοβα να παραδοθούν  στη δικαιοδοσία του δικαστηρίου. Αλλά η έκδοση του εντάλματος παραμένει μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή για διάφορους λόγους. Στέλνει ένα μήνυμα σε ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους –στρατιωτικούς και πολιτικούς– που  είναι ευάλωτοι στη δίωξη είτε τώρα είτε στο μέλλον και περιορίζει περαιτέρω την ικανότητά τους να ταξιδεύουν διεθνώς, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής σε διεθνή φόρουμ.

 Δεν απολαμβάνουν ασυλίας οι εν ενεργεία αρχηγοί κυβερνήσεων;

 Ενώ το ΔΠΔ δεν αναγνωρίζει ασυλία στους αρχηγούς κρατών σε υποθέσεις που αφορούν εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ή γενοκτονία, σε ένα σημαντικό προηγούμενο, η Νότια Αφρική αρνήθηκε να επιβάλει ένταλμα του ΔΠΔ για τη σύλληψη του  τότε Σουδανού δικτάτορα στρατηγού Ομάρ αλ Μπασίρ κατά τη διάρκεια επίσκεψης  στη Πραιτόρια το 2015. Η Πρετόρια υποστήριξε ότι δεν είδε «καμία υποχρέωση βάσει του διεθνούς δικαίου και του καταστατικού της Ρώμης να συλλάβει έναν εν ενεργεία αρχηγό κράτους από το συγκεκριμένο  δικαστήριο. Η σύλληψη του πρώην δικτάτορα της Χιλής Aουγκούστο  Πινοσέτ στο Λονδίνο το 1998 με διεθνές ένταλμα που εκδόθηκε από τον Ισπανό δικαστή Μπαλταζάρ  Γκαρζόν καταδεικνύει τις δυσκολίες που συνεπάγονται σε  τέτοια ζητήματα ασυλίας. Ο Πινοσέτ διεκδίκησε την ασυλία ως πρώην αρχηγός κράτους – ισχυρισμός που απορρίφθηκε από τα Βρετανικά δικαστήρια – αλλά τελικά ο  τότε Βρετανός υπουργός εσωτερικών, Τζακ Στρο, επέτρεψε στον Πινοσέτ να επιστρέψει στο Σαντιάγκο/Χιλή ( λόγω κακής υγείας.)

Ποιο είναι λοιπόν το νόημα του εντάλματος σύλληψης ;

 Ενώ ο Πούτιν φαίνεται ασφαλής στην εξουσία του τώρα και ασφαλής από τυχόν έκδοση τώρα ένας μελλοντικός ηγέτης του Κρεμλίνου μπορεί να αποφασίσει ότι είναι πιο πολιτικό να τον στείλει στη Χάγη παρά να τον προστατεύσει. Ένα καλό παράδειγμα ήταν ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, πρώην πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας, ο οποίος κατηγορήθηκε για μια σειρά εγκλημάτων πολέμου από το διεθνές ποινικό δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία εν μέσω του πολέμου στο Κόσοβο το 1999.

Το 2001, εν μέσω διαμάχης μεταξύ βασικών αντιπάλων στη Σερβία μετά την πτώση του Μιλόσεβιτς από την εξουσία, ο  τότε πρωθυπουργός, Ζόραν Τζίντζιτς, αγνόησε μια δικαστική απόφαση που απαγόρευε την έκδοση και διέταξε τη μεταφορά του Μιλόσεβιτς στη Χάγη, λέγοντας: «Οποιαδήποτε άλλη λύση εκτός από τη συνεργασία [με τη Χάγη] θα οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή». Η σύλληψη του Μιλόσεβιτς – πριν από τη μεταφορά του – ακολούθησε πίεση στη τότε γιουγκοσλαβική κυβέρνηση να συλλάβει τον πρώην πρόεδρο διαφορετικά κινδυνεύει να χάσει σημαντική οικονομική βοήθεια και δάνεια των ΗΠΑ από τη Διεθνή  Τράπεζα.

 Ο  ανώτατος  δικαστής πρόσθεσε ότι ο εισαγγελέας θα μπορούσε να σχηματίσει υποθέσεις για νέες κατηγορίες εναντίον του Πούτιν, διευρύνοντας έτσι τα εντάλματα. σύλληψης  Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περιέγραψε την απόφαση να εκδοθεί ένταλμα σύλληψης για τον Πούτιν ως «πρόκληση αφύπνισης σε άλλους που διαπράττουν καταχρήσεις ή τις συγκαλύπτουν».Με άλλα λόγια  «Αυτά  τα εντάλματα σύλληψης, το ΔΠΔ έκανε τον Πούτιν καταζητούμενο και έκανε το πρώτο του βήμα για να τερματίσει την ατιμωρησία  του ενώ  ενθάρρυνε τους δράστες στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας για πάρα πολύ καιρό.να διαπράττουν αφειδώς εγκλήματα πολέμου. .»

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο, ambassadorsatlarge

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

φωτ.ambassadorsatlarge