19-3-2023

*Το άρθρο εκφράζει αποκλειστικά προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Πολλοί απελαθέντες Ρώσοι “διπλωμάτες”  από Δυτικά κράτη  λόγω του πολέμου στην Ουκρανία βρήκαν “καταφύγιο” στη Σερβία που προκαλεί με την υποστήριξη της στη Ρωσική κατασκοπευτική δραστηριότητα στα Βαλκάνια και όχι μόνο

Τους μήνες μετά την απρόκλητη  και βάναυση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 εκατοντάδες Ρώσοι διπλωμάτες απελάθηκαν ή μπήκαν στη μαύρη λίστα από  τα  κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλά από τα οποία ανέφεραν ότι εμπλέκονταν σε  κατασκοπεία και ενεργούσαν για αντιδυτικά συμφέροντα.  Τουλάχιστον τρεις από αυτούς τους διπλωμάτες έχουν πλέον επανεμφανιστεί ως διαπιστευμένοι Ρώσοι “διπλωμάτες” στην εκκεντρική  Σερβία, συμπεριλαμβανομένων δύο με διασυνδέσεις με τις  Ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, βάσει αδιάσειστων στοιχείων εκτεταμένων ερευνών. Ένας τέταρτος” διπλωμάτης” που βρίσκεται επί του παρόντος στη Ρωσική πρεσβεία στο Βελιγράδι εγκατέλειψε  τη θέση του στην πρεσβεία της Ρωσίας  στο Ελσίνκι δύο μήνες αφότου η Φινλανδία ανακοίνωσε ότι απελαύνει Ρώσους “διπλωμάτες” ως απάντηση στην εισβολή στην Ουκρανία.

 Η Ρωσία ενίσχυσε τη διπλωματική της παρουσία στη Σερβία μετά το κύμα απελάσεων από χώρες της ΕΕ πέρυσι, με συνολικά 54(!)  διαπιστευμένους διπλωμάτες και λοιπό προσωπικό και αυτό δείχνει  μία ανάλυση των διπλωματικών καταλόγων που διατηρεί το υπουργείο εξωτερικών της Σερβίας. Σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, η Σερβία δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα( αφότου ο  Πούτιν ξεκίνησε τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας ). Ενώ η Σερβία φιλοδοξεί να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η κυβέρνηση του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς επεδίωξε να διατηρήσει τους παραδοσιακά ισχυρούς δεσμούς της με τη Ρωσία, (με την   οποία μοιράζεται την Ορθόδοξη Χριστιανική της κληρονομιά) ενώ  έχει υποστηρίξει το Βελιγράδι σε πολλές διαμάχες με τη Δύση.

Η Ρωσία είναι μεταξύ των χωρών που δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσόβου(μαζί με την Κίνα,την Ινδία κα)   και έχει υποστηρίξει τις προσπάθειες της Σερβίας να εμποδίσει την ένταξη του στους διεθνείς θεσμούς. Τώρα, τουλάχιστον ένας απελαθείς Ρώσος διπλωμάτης που συνδέεται με μονάδα της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB) και  κατηγορείται για κυβερνοεπιθέσεις με στόχο τον ενεργειακό τομέα των ΗΠΑ είναι στο Βελιγράδι, ενώ  ένας δεύτερος  συνδέεται με την Υπηρεσία Εξωτερικών Πληροφοριών της Ρωσίας. Στις 11 Απριλίου 2022, η Κροατία ανακοίνωσε ότι απελαύνει 18 Ρώσους διπλωμάτες και έξι υπαλλήλους (υποστήριξης) από τη Ρωσική Πρεσβεία στο Ζάγκρεμπ, επικαλούμενη την «την πιο έντονη καταδίκη της βίαιης επίθεσης κατά της Ουκρανίας». Μεταξύ των διπλωματών που απελάθηκαν από την Κροατία ήταν ο Αλεξέι Ιβανένκο, ο οποίος υπηρέτησε ως δεύτερος γραμματέας της Ρωσικής πρεσβείας, σύμφωνα με ένα κατάλογο με τους απελαθέντες αξιωματούχους ( πηγή από  Ευρωπαϊκούς διπλωματικούς κύκλους).

Μέχρι τη στιγμή που απελάθηκε  από την Κροατική πρωτεύουσα ο Ιβανένκο είχε ήδη υπηρετήσει περισσότερα από δύο χρόνια στη Ρωσική διπλωματική αποστολή στο Ζάγκρεμπ, σύμφωνα με αρχεία που διατηρούσε του υπεξ  της Κροατίας. Μέσα σε έξι μήνες, ο Ιβανένκο, ήδη αποσπάστηκε  στο Βελιγράδι,( μόλις τέσσερις ώρες οδικώς από το Ζάγκρεμπ)  με  βάση τα αρχεία του Σερβικού υπεξ. Η μετακόμισή του στη Σερβία,(οικογενειακώς), ήρθε με προαγωγή σε πρώτο γραμματέα στην Ρώσικη πρεσβεία του Βελιγραδίου. Περίπου μια δεκαετία πριν από την απέλασή του από την Κροατία, ο Ιβανένκο εργαζόταν σε άλλο τομέα του Ρωσικού κράτους, σύμφωνα με μια βάση δεδομένων …

Η βάση δεδομένων που διέρρευσε δείχνει ότι ο Ιβανένκο εργαζόταν ως «μηχανικός» για τη Στρατιωτική Μονάδα 71330, ένα άλλο όνομα για το Κέντρο 16 της Ρωσικής μυστικής υπηρεσίας  FSB. Η σύνδεση της Στρατιωτικής Μονάδας 71330 με την FSB επιβεβαιώνεται από ανοιχτές πηγές που περιλαμβάνουν αρχεία Ρωσικών δικαστηρίων. Περίπου δύο εβδομάδες πριν η Κροατία ανακοινώσει την απέλαση των 18 Ρώσων διπλωματών ως απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι αρχές των ΗΠΑ αποσφράγισαν κατηγορητήρια τριών Ρώσων αξιωματικών πληροφοριών που εργάζονταν για το Κέντρο 16 που κατηγορούνται για χακάρισμα Αμερικανικών πυρηνικών εταιρειών και άλλων για σχεδόν έξι χρόνια. Τέσσερις μήνες αφότου ο Ιβανένκο και άλλοι Ρώσοι διπλωμάτες απελάθηκαν  από το Ζάγκρεμπ, η Διοίκηση Κυβερνοχώρου των ΗΠΑ/CYBERCOMMAND  έστειλε ειδικούς  στην Κροατία , για να εντοπίσουν  μια  κακόβουλη διαδικτυακή δραστηριότητα σε δίκτυα συνεργατών..Η σύζυγος του Ιβανένκο  έχει επίσης παρελθόν που έχει εξεταστεί σε βάθος από τις Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών….

Τον Μάρτιο του 2022, η Πολωνία ανακοίνωσε ότι απελαύνει 45 φερόμενους Ρώσους αξιωματικούς των πληροφοριών που παρουσιάζονταν ως “διπλωμάτες” που η Βαρσοβία έκρινε  ως «απειλή για τα συμφέροντα και την ασφάλεια της χώρας » και τους κατηγορούσε ότι εργάζονται για να «υπονομεύσουν  τη σταθερότητα της Πολωνίας και των συμμάχων της». Η Πολωνία δεν ταυτοποίησε δημόσια κανέναν από τους αξιωματούχους που στοχοποιήθηκαν. Αλλά μεταξύ των διπλωματών των οποίων τα ονόματα εξαφανίστηκαν από την  ιστοσελίδα  της Ρωσικής πρεσβείας στη Βαρσοβία λίγο μετά την ανακοίνωση της Πολωνίας ήταν και ο Μιχαήλ Τζενεράλοφ. Την ημέρα της ανακοίνωσης της Πολωνίας, ο  40χρονος Τζνεράλοφ  39 ετών, ήταν ακόμη καταχωρισμένος ως σύμβουλος στην πρεσβεία της Ρωσίας στη Βαρσοβία.

Η Πολωνία έδωσε στους απελαθέντες Ρώσους διπλωμάτες πέντε ημέρες για να φύγουν από την πόλη και μέχρι την 1η Απριλίου του 2022 και το όνομα του Τζενεράλοφ  είχε ήδη αφαιρεθεί μαζί με αυτό των άλλων 43 Ρώσων διπλωματών που σταθμεύουν στη Βαρσοβία, δείχνει μια αρχειοθετημένη έκδοση του ιστότοπου της πρεσβείας.(διώχθηκε άρον άρον από τη Πολωνία). Όμως  βρήκε γρήγορα νέα θέση και παρουσία.΄Μερικούς  μήνες μετά , είχε ήδη καταλάβει θέση  στη Ρωσική πρεσβεία στο Βελιγράδι ως σύμβουλος …επί ειδικών θεμάτων.(από τον Σεπτέμβριο του 2022) .Ο συγκεκριμένος “διπλωμάτης” ΄διατηρεί διαμέρισμα σε αρκετά αναβαθμισμένη περιοχή της Μόσχας.  Ο ιστότοπος  της Ρωσικής πρεσβείας στη Βαρσοβία σημείωσε μια επίσκεψη του συγκεκριμένου ατόμου  στη Βαρσοβία και παλιότερα,  τον Φεβρουάριο του 2017, τον οποίο περιέγραψε ως δεύτερο γραμματέα της πρεσβείας.Το Πολωνικό υπεξ  δεν  έχει σχολιάσει τα προσωπικά στοιχεία των Ρώσων “διπλωματών” που απελάθηκαν  από τη χώρα.

Άλλος ένας  “διπλωμάτης” που υπηρετεί επί του παρόντος στη Ρωσική πρεσβεία στο Βελιγράδι μπήκε στη μαύρη λίστα από την Ολλανδία μαζί με άλλους Ρώσους “διπλωμάτες” που η  κυβέρνηση της Χάγης  αποκάλεσε Ρώσους “αξιωματικούς πληροφοριών”. Είναι ο  Ντμίτρι Μπαράμπιν,  που υπηρετεί ως δεύτερος γραμματέας στη Ρωσική πρεσβεία στο Βελιγράδι από τον  περασμένο Σεπτέμβριο. Ένα μήνα μετά τη Ρωσική εισβολή, η Ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2022 ότι απελαύνει 18 Ρώσους αξιωματικούς πληροφοριών «εξαιτίας της απειλής για την εθνική ασφάλεια που θέτει αυτή η ομάδα». Ο Μπαράμπιν  δεν ήταν μεταξύ εκείνων που εκδιώχθηκαν από την Ολλανδία, αλλά του απαγορεύτηκε η είσοδος στη χώρα προτού αναλάβει τη θέση του στη Ρωσική πρεσβεία στη Χάγη, σύμφωνα με έρευνα του Οκτωβρίου 2022 από το Dossier Center, μια ερευνητική ομάδα που χρηματοδοτείται από τον εξόριστο επικριτή του Κρεμλίνου και γνωστό  Ρώσο αντικαθεστωτικό  και  επιχειρηματία Mιχαήλ Χοντορόφσκι . Ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Γούπκε Χούκστρα δήλωσε  προ ημερών ότι η Ολλανδία αποφάσισε να περιορίσει τον αριθμό των Ρώσων διπλωματών, επικαλούμενη τις «συνεχείς προσπάθειες της Μόσχας να θέσει  αξιωματικούς των πληροφοριών  και με κατασκοπευτικές δραστηριότητες στην Ολλανδία υπό διπλωματική κάλυψη».Ο πατέρας του Μπαράμπιν υπηρέτησε στο παρελθόν ως επικεφαλής ινστιτούτου του Ρωσικού υπουργείου άμυνας που ειδικεύεται στη χαρτογραφία.

Ένας τέταρτος Ρώσος “διπλωμάτης” που βρίσκεται επί του παρόντος στο Βελιγράδι άφησε τη θέση του σε χώρα της ΕΕ μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο ‘διπλωμάτης”, Πιότρ Ντολγκοσίν  αναφέρεται ως σύμβουλος στην πρεσβεία της Μόσχας στη Σερβική πρωτεύουσα. Μέχρι το καλοκαίρι του 2022, ο Ντολγκοσίν είχε υπηρετήσει ως δεύτερος γραμματέας στη Ρωσική πρεσβεία στο Ελσίνκι. Η Φινλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Απρίλιο του 2022 ότι απελαύνει  δύο Ρώσους διπλωμάτες και είχε αρνηθεί την παράταση της βίζας για ένα τρίτο ως απάντηση στη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία «και στην κατάσταση ασφαλείας στην Ευρώπη». Δεν είναι σαφές εάν ο Ντολγκοσίν ήταν μεταξύ των Ρώσων διπλωματών που αναφέρονται στη δήλωση του Ελσίνκι . Μια φωτογραφία που δημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Ρώσου “διπλωμάτη ” αυτή τη στιγμή δημοσιεύτηκε στη Ρωσική πρεσβεία στο Βελιγράδι, μπροστά από το Προεδρικό Μέγαρο στο Ελσίνκι, όπου υπηρέτησε μέχρι το καλοκαίρι του 2022.

Το ποιοι ακριβώς εκδιώχθηκαν και ποιοι απλώς απομακρύνθηκαν από τη Φινλανδία παραμένει ασαφές. Η μετακίνηση του Ντολγκοσίν από τη Φινλανδία στη Σερβία αντικατοπτρίζεται σε αναρτήσεις στο VK(το Ρωσικό facebook)  όπου διατηρούσε τουλάχιστον έναν ψευδώνυμο λογαριασμό. Τον Φεβρουάριο του 2021, δημοσίευσε μια selfie του μπροστά από το Φινλανδικό προεδρικό μέγαρο. Τον Δεκέμβριο δημοσίευσε φωτογραφίες από τον ναό του Αγίου Σάββα(τη μεγαλύτερη εκκλησία στη Βαλκανική)  στο Βελιγράδι.Πάντως το Σερβικό υπεξ αρνείται πεισματικά να δώσει απαντήσεις.

 Η Ρωσική πρεσβεία στο Βελιγράδι είχε εμπλακεί στο παρελθόν σε κατασκοπευτικές δραστηριότητες  σε όλα τα Βαλκάνια,ενώ στη νότια Σερβία (Νις) εδώ και χρόνια σταθμεύουν Ρώσοι στρατιωτικοί και αστυνομικοί σε μία “κοινή βάση για ανθρωπιστικές αποστολές(!) που στη πραγματικότητα έχει εμπλοκή σε ευρύτερες Ρωσικές δραστηριότητες(σύμφωνα μ Αμερικανικές, Γερμανικές,Αλβανικές,Σκοπιανές, Σλοβενικές  και Κροατικές υπηρεσίες πληροφοριών) .Τον Νοέμβριο του 2019, η Σερβική κυβέρνηση είπε ότι είχε αποκαλύψει ένα Ρωσικό δίκτυο κατασκοπείας που συνδέεται με την πρεσβεία, με αποτέλεσμα ο Βούτσιτς να καλέσει προσωπικά τον Ρώσο πρεσβευτή.

Η Ρωσία κατηγορείται για τη λειτουργία ενός έντονου αντιδυτικού  κυκλώματος κατασκοπείας στον Σερβικό στρατό(με παλιότερους αξιωματικούς του καθεστώτος,ενώ οι νεότεροι συγκλίνουν προς τη Δύση,για αυτό και  αρκετοί συμμετέχουν σε κοινές ασκήσεις με τους Αμερικανούς στο πεδίο ασκήσεων στο Γκράφενβορ στη Βαυαρία).Ο Βούτσιτς, ωστόσο, υποβάθμισε το περιστατικό. «Δεν θα αλλάξουμε την πολιτική μας απέναντι στη Ρωσία, την οποία βλέπουμε ως μια αδερφική και φιλική χώρα…αλλά θα ενισχύσουμε τις δικές μας άμυνες πληροφοριών!», είπε.

Ο Νίκολα Λούνιτς, απόστρατος Σέρβος στρατιωτικός  και διπλωμάτης και ακόλουθος άμυνας στο εξωτερικό  (που τώρα είναι επικεφαλής) του Συμβουλίου Στρατηγικών Πολιτικών με έδρα το Βελιγράδι, τόνισε ότι η Σερβία μπορεί να παρεμποδίσει τις δικές της φιλοδοξίες για υποστηρικτικές των  πολεμικών  προσπαθειών  της Ρωσίας στην Ουκρανία.’Άλλωστε  οι υπηρεσίες πληροφοριών, κατά κανόνα, «χρησιμοποιούν διπλωματικά προνόμια προκειμένου να εκτελούν ανεμπόδιστα τα καθήκοντα  τους, με διπλωματική ασυλία”. Είναι προφανές ότι αυτή τη στιγμή η Σερβία είναι το τελευταίο καταφύγιο στην Ευρώπη για το ασφαλές έργο πληροφοριών των Ρώσων πρακτόρων.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο, ambassadorsatlarge

φωτ.ambassadorsatlarge