▪Μία γενικότερη και ειδικότερη ανάλυση  των επόμενων βημάτων

5-2-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Πρώτο : Τα δυτικά άρματα μάχης  είναι βέβαιο ότι θα ηγηθούν της επικείμενης  Ουκρανικής αντεπίθεσης Η  θετική απόφαση της Γερμανίας, επιτέλους, επιτρέπει και  σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη να στείλουν άρματα μάχης Leopard 2 στην Ουκρανία, και  αποτελεί  ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στην ενίσχυση της  δυτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία. Η ταυτόχρονη απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να στείλουν άρματα μάχης Abrams, φαίνεται να ενθάρρυνε το Βερολίνο να κάνει το σωστό, προσθέτει επίσης στην συνολική  αξία του πακέτου όπλων που στέλνει η Δύση στο Κίεβο. Το χρονοδιάγραμμα είναι σημαντικό καθώς η πολύμηνη επίθεση της Μόσχας στο Ντονμπάς ( στο Μπαχμούτ και στο Σολεντάρ ) έχει σημειώσει μικρά κέρδη τις τελευταίες ημέρες ενώ παράλληλα  η Μόσχα έχει ξεκινήσει μικρές επιθετικές επιχειρήσεις στην περιοχή  της Zαπορίζια . Τα άρματα μάχης  θα βοηθήσουν την Ουκρανία να υπερασπιστεί τις θέσεις της με λιγότερα θύματα και στις δύο περιοχές . Θα αποδειχθούν επίσης ανεκτίμητα εάν η Μόσχα ξεκινήσει μια μεγάλη επίθεση από τη Λευκορωσία ή από  αλλού φέτος, κάτι που αναμένουν οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ουκρανίας. Αν τα τανκς φτάσουν στην Ουκρανία  μέσα τους επόμενους 3-4 μήνες -κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο- θα μπορούσαν επίσης να αναπτυχθούν από την Ουκρανία στον δικό της σχεδιασμό για μια νέα αντεπίθεση. Στο επίπεδο έδαφος στα ανατολικά και νότια της Ουκρανίας, θα μπορούσαν να πρωτοστατήσουν στην αντεπίθεση.

Δεύτερο :Η  χρονική  καθυστέρηση στην αποστολή αρμάτων μάχης  στην Ουκρανία είναι μέρος της εμμονικής και  αδικαιολόγητης επιμονής των ΗΠΑ και της Γερμανίας στον σταδιακό  οπλισμό της Ουκρανίας. Μια καλά διεξαχθείσα επιχείρηση  προπαγάνδας και επιρροής από τη Μόσχα που υποδηλώνει ότι οποιαδήποτε δυτική παροχή εξελιγμένων όπλων  στο Κίεβο θα μπορούσε να ωθήσει τον Πούτιν να κλιμακώσει με πυρηνικά όπλα, εμπόδισε τη Δύση να κινηθεί πολύ γρήγορα στο να παράσχει στην Ουκρανία τα απαραίτητα όπλα για να νικήσει τον Πούτιν (πιο γρήγορα στο πεδίο της μάχης).

Και παρά αυτή την ευπρόσδεκτη απόφαση για τα τανκς, αυτή η στάση  εξακολουθεί να είναι ένας  χρονοβόρος παράγοντας. (Πράγματι, η απόφαση των ΗΠΑ να στείλουν τα άρματα μάχης Abrams μέσω της Πρωτοβουλίας για την Ασφάλεια Βοήθειας της Ουκρανίας σημαίνει ότι η παράδοση θα είναι σε αρκετούς μήνες στο μέλλον – όχι στην ώρα τους για μια Ουκρανική επίθεση σύντομα..) Τα τανκς είναι σημαντικά για την αύξηση της ικανότητας του στρατού της Ουκρανίας, αλλά δεν είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας. Αυτό που χρειάζεται περισσότερο η Ουκρανία είναι μακράς εμβέλειας πυραυλικά συστήματα.Οι τρέχουσες επιχειρήσεις της Μόσχας στο Ντονμπάς και τη Ζαπορίζια είναι  με πυροβολικό μεγαλύτερου βεληνεκούς και πυραύλους  με βεληνεκές έως και τριακόσια χιλιόμετρα.

Επί του παρόντος, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν στείλει μόνο πυροβολικό με βεληνεκές ογδόντα πέντε χιλιομέτρων, γεγονός που ώθησε τη Μόσχα να δημιουργήσει υλικοτεχνικά κέντρα εκατό χιλιόμετρα μακριά από τις γραμμές του μετώπου. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες έδιναν στην Ουκρανία άμεσα πυραύλους  μεγαλύτερης εμβέλειας, η Ρωσία θα έπρεπε να μετακινήσει τις αποθήκες εφοδιασμού της πολύ πιο πίσω. Ακόμη περισσότερο από τα άρματα μάχης, αυτά τα όπλα θα επέτρεπαν μια γρήγορη και επιτυχημένη αντεπίθεση. Κάποια στιγμή, η Ουάσιγκτον πιθανότατα θα υποχωρήσει και θα στείλει αυτά τα συστήματα.(ATACMS) . Αλλά η καθυστέρηση αυξάνει μόνο το κόστος για την Ουκρανία σε θύματα και επιμηκύνει τον πόλεμο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν και πρέπει να προχωρήσουν άμεσα σε συνολική παροχή  των πιο σύγχρονων  οπλικών συστημάτων στο Κίεβο.

Τρίτο : Η απόφαση του Γερμανού Καγκελαρίου Όλαφ Σολτς να παραδώσει τα κύρια άρματα μάχης Leopard 2 στην Ουκρανία ακολουθεί ένα γνωστό μοτίβο που έχει αποδειχθεί βασανιστικό για τους συμμάχους, τους εταίρους του  πολυεθνικού συνασπισμού και, κυρίως, το Κίεβο. Για άλλη μια φορά, ο Σολτς  έχασε περισσότερες από μία ευκαιρίες για να διαμορφώσει τη Γερμανική ηγεσία και μια νέα, πραγματικά Ευρωπαϊκή ή διατλαντική πρωτοβουλία στο  να βοηθήσει την Ουκρανία. Αντίθετα, η μακρά διαδικασία λήψης αποφάσεων του Βερολίνου κινδυνεύει να υπονομεύσει τη δική του αξιοπιστία  στη συμμαχία, καθυστερώντας φαινομενικά, αποφεύγοντας και εμποδίζοντας το αναπόφευκτο. Δυστυχώς, ο Σολτς έχασε άλλη μια ευκαιρία να ανταποκριθεί στην διάταση του οραματιστή του καινοτόμου Zeitenwende(σημίο καμπής)  για μια νέα, πιο στιβαρή Γερμανική στρατηγική στάση. Ταυτόχρονα, η εντυπωσιακή εκστρατεία εσωτερικής πίεσης από όλα τα κόμματα του συνασπισμού και της κύριας αντιπολίτευσης για την υποστήριξη των παραδόσεων του Leopard 2 —και η τελική απόφαση του Scholz— δείχνει ότι δεν έχουν χαθεί όλα για μια αληθινή Zeitenwende στη Γερμανία. Οι υποσχέσεις των ΗΠΑ και  της Γαλλίας που ακολούθησαν σε συνδυασμό με όσα έχουν ήδη υποσχεθεί η Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, η Φινλανδία  και άλλοι, θα μπορούσαν να κάνουν την απόφαση Leopard 2 να μοιάζει με ένα μεγάλο στρατηγικό αριστούργημα του Σόλτς δηλαδή μια ισχυρή, συντονισμένη διατλαντική κοινοπραξία ,που θα δώσει  στην Ουκρανία την απαραίτητη  γροθιά για να αντέξει μια Ρωσική ανοιξιάτικη επίθεση (και όχι μόνο).

Τέταρτο :Κοιτάζοντας το μέλλον, πολλά θα εξαρτηθούν από την ταχεία εκτέλεση  της παράδοσης  από το Βερολίνο ενός τμήματος  ειδικά των Leopard 2A6 Ηell   ως  και την απαραίτητη εκπαίδευση για τις Ουκρανικές δυνάμεις. Προκειμένου να αναπληρώσει τον χαμένο χρόνο και την αξιοπιστία, το Βερολίνο θα πρέπει να συνδυάσει την παράδοση με την ενσωμάτωση της υποστήριξης του κλάδου για τη συντήρηση και τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας στο αρχικό δυνατό στάδιο. Επιπλέον, η κυβέρνηση θα πρέπει να οργανώσει πολύ «μη-γερμανικές» πληροφορικές κινήσεις ως  και μια επικοινωνιακή προσπάθεια για να προχωρήσει άμεσα πάνω σε αυτό  που τόνισε ο νέος υπουργός άμυνας Μπόρις Πιστόριους.. Και, τέλος, για να διπλασιάσουν την πρόσφατη  απόφαση  ως και να δείξουν νέα  ορμή και αποφασιστικότητα, οι Γερμανοί υπεύθυνοι λήψης  των αποφάσεων θα πρέπει να καταλήξουν τώρα στον απαραίτητο σχεδιασμό για να συμπληρώσουν τις απώλειες στο πεδίο της μάχης και να επεκτείνουν τις παραδόσεις του Leopard 2, μεταξύ άλλων από τη αμυντική  βιομηχανία  αλλά και τις συμμαχικές συνδρομές . Μόνο μια τέτοια προ-ορατική και συντονισμένη προσπάθεια θα καθησυχάσει το Κίεβο και τους συμμάχους της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ ότι το Βερολίνο πήρε το μήνυμα αυτή τη φορά.

Πέμπτο :Το Βερολίνο πλέον έχει αντιληφθεί την άθλια συμπεριφορά του ανεκδιήγητου και κομπλεξικού  τσάρου του Κρεμλίνου.

Η όλη  διαδικασία ήταν ακατάστατη, αλλά η Γερμανική απόφαση να παράσχει στην Ουκρανία άρματα μάχης Leopard είναι μεγάλη υπόθεση. Ανοίγει το δρόμο για την ενίσχυση της δύναμης της Ουκρανίας να συγκρατήσει τους Ρώσους και να απελευθερώσει  το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της. Η ταχύτητα παράδοσης τεθωρακισμένων οχημάτων στην Ουκρανία είναι κρίσιμη. Αλλά αυτό δεν είναι μια απλή χειρονομία: Λεοπαρδάλεις και Μάρντερ από τη Γερμανία, Λεοπαρδάλεις από την Πολωνία και άλλες χώρες. Bradley, Strykers και τελικά τανκς Abrams από τις Ηνωμένες Πολιτείες. και ελαφρά τανκς από τη Γαλλία(ίσως και Λκλ΄ρκ)  σημαίνουν ότι ο Ελεύθερος Κόσμος είναι σοβαρός στο να βοηθήσει την Ουκρανία να αμυνθεί. Το Γερμανικό ναι στα τανκς θέτει σε προοπτική την αγωνιώδη λήψη αποφάσεων του Βερολίνου.

Οι σκεπτικιστές λένε ότι οι Γερμανοί συγκρατήθηκαν για να εξευμενίσουν το Κρεμλίνο. Αλλά νομίζω ότι οι Γερμανοί εργάζονταν μέσω της κατάρρευσης των μακροχρόνιων υποθέσεων τους για τη Ρωσία, δηλαδή ότι ο διάλογος ήταν πάντα η απάντηση και η συνεργασία ήταν εφικτή. Οι Αμερικανοί είχαν παρόμοιες ελπίδες για τη Ρωσία. Ο Πούτιν τα ανατίναξε όλα . Το Βερολίνο έπρεπε να αλλάξει πολιτική. Το έκανε υπό την πίεση της Ευρώπης (ιδιαίτερα των Πολωνών) και των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά ενήργησε κυρίως επειδή οι Γερμανοί μπορούσαν να δουν μόνοι τους τι έγινε η Ρωσία του Πούτιν: ένας αιμοδιψής επιτιθέμενος που έχει  την τάση να κατακτήσει και να σκοτώσει. Η απόφαση του Βερολίνου για τα τανκς είναι ένα σημαντικό βήμα προς μια νέα πολιτική απέναντι στη Ρωσία που πρέπει να υιοθετήσουν η Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ομάδα των Επτά (G7) και οι ομοϊδεάτες χώρες

Έκτο :Αυτή η πολιτική ξεκινά με την υποστήριξη της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης και στο μέλλον μ  ρεαλισμό για τη Ρωσία ως αντίπαλο που πρέπει να περιοριστεί και να αποδυναμωθεί, ώστε να μην μπορεί πλέον να ξεκινήσει πολέμους ή με άλλο τρόπο να διαπράξει επιθετικότητα. Μια καλύτερη σχέση με μια καλύτερη Ρωσία είναι δυνατή, αλλά για να φτάσει εκεί ο Ελεύθερος Κόσμος πρέπει να εμποδίσει την επιθετική Ρωσία που αντιμετωπίζει τώρα. Παρά τις διαμαρτυρίες από τον Λευκό Οίκο ότι οι συζητήσεις σχετικά με την αποστολή τανκς στην Ουκρανία ήταν υπερβολικές, το θέμα αποκάλυψε σαφείς διαφορές μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ σχετικά με το πόσο μακριά πρέπει να φτάσουμε στον οπλισμό της Ουκρανίας. Και ο δημόσιος χαρακτήρας αυτών των διαφορών, ανεξάρτητα από τα πλεονεκτήματά τους, υπονόμευε έναν από τους πιο σημαντικούς στρατηγικούς παράγοντες της επιτυχίας του Κιέβου: τη σταθερή ενότητα για την υποστήριξη των ευγενών προσπαθειών της Ουκρανίας να αμυνθεί.

Ο Ζελένσκι  και άλλοι που πιέζουν τη Γερμανία να στείλει Leopards 2 στην Ουκρανία πίστευαν ξεκάθαρα ότι τα τακτικά πλεονεκτήματα που θα παρέχουν τα τανκς στο πεδίο της μάχης άξιζαν τον κίνδυνο δημόσιας εσωτερικής διαμάχης μεταξύ των υποστηρικτών της Ουκρανίας. Φαίνεται ότι αυτό το στοίχημα έχει πληρώσει. Με διάφορες χώρες να είναι πλέον έτοιμες να εξοπλίσουν τον Ουκρανικό στρατό με σύγχρονα τανκς, οι δημόσιες διαμάχες θα καταλαγιάσουν και η δυτική ενότητα θα αποκατασταθεί. Η συζήτηση γύρω από το Leopards, ωστόσο, ήταν μόνο το πιο πρόσφατο κεφάλαιο στην ιστορία του να πειστούν οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ να στείλουν  όλο και πιο εξελιγμένο υλικό για την πολεμική προσπάθεια της Ουκρανίας. Παρόμοιες διαπραγματεύσεις για πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς και συστήματα αεράμυνας διευθετήθηκαν επίσης προς ικανοποίηση της Ουκρανίας. Έχοντας αποκτήσει πλέον σύγχρονα τανκς, ο Zελένσκι  αναμφίβολα θα επιστρέψει στο επιτυχημένο βιβλίο του για να πιέσει τους συμμάχους για περισσότερα, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων  μεγαλύτερης εμβέλειας  ως και των μαχητικών αεροσκαφών.

Έβδομο : Δεν υπάρχει επιστροφή για τη σχέση της Γερμανίας με τη Ρωσία.Μετά από μια καταστροφική δημόσια διπλωματία, η απόφαση της Γερμανίας να «απελευθερώσει επιτέλους τα Leopards» – με το  να στείλει άρματα μάχης Leopard 2 στην Ουκρανία και να επιτρέψει σε άλλες χώρες που κατέχουν αυτά τα  πολύ καλά άρματα να κάνουν το ίδιο – είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Με τον αληθινό Γερμανικό τρόπο, η διαδικασία ήταν αργή και ολοκληρώθηκε μόνο αφού οι σύμμαχοί της άσκησαν σημαντική πίεση στον Σολτς  και στα πιο κοντινά του άτομα στην κυβέρνηση. Παρόλο που πολλοί ήλπιζαν ότι η απόφαση θα είχε ληφθεί νωρίτερα, η Γερμανία καταλαβαίνει πλέον  ότι η σχέση της με τη Ρωσία δεν θα είναι ποτέ η ίδια. Δεν υπάρχει επιστροφή, τουλάχιστον όχι όπως είναι τώρα τα πράγματα.

Όγδοο :Ο Σολτς έθεσε τις προσδοκίες στα ύψη με την περσινή ομιλία «Zeitenwende» και νομίζω ότι είναι σημαντικό να αντιληφθούμε  ότι η απόφασή  του  πρόκειται για την ουσιαστική αναμόρφωση της Γερμανικής νοοτροπίας. Αυτό απαιτεί χρόνο. Ήδη από την περασμένη εβδομάδα, εξέφρασα δημόσια την απογοήτευσή μου για το αν συνέβαινε πράγματι μια Zeitenwende (ή ιστορική καμπή). Είπα ότι είχα τις αμφιβολίες μου. Αυτές οι αμφιβολίες εξακολουθούν να παραμένουν, αλλά αυτή η τελευταία απόφαση είναι ένα μεγάλο βήμα προς τη μεγαλύτερη αλλαγή που όλοι ελπίζαμε . Πολλοί αναλυτές κατά τη διάρκεια των ετών έχουν χαρακτηρίσει τα άρματα να μην είναι πλέον πολύ  χρήσιμη. Σίγουρα, το αστικό έδαφος -όπου έχουν γίνει πολλές σύγχρονες μάχες- δεν ταιριάζει καλά στο τανκ ενώ  τα εξελιγμένα σύγχρονα φορητά συστήματα από άνθρωπο, όπως οι πύραυλοι Javelin και τα ελαφρά αντιαρματικά όπλα επόμενης γενιάς (NLAW) έχουν κάνει τα άρματα μάχης πιο ευάλωτα από ό,τι ήταν .

Όμως, ενώ αυτά τα όπλα είναι αποτελεσματικά και δημιουργούν ακραίες ασυμμετρίες μεταξύ του κόστους του όπλου και του κόστους του  άρματος  που καταστράφηκε, εξακολουθούν να είναι ακριβά και δύσκολο μαζικά να παραχθούν. Μπορούν επίσης να μετριαστούν κάπως με αποτελεσματικούς ελιγμούς συνδυασμένων όπλων και ικανή τακτική χρήση – αν και έχουμε δει πολύ λίγα από αυτά από τις Ρωσικές δυνάμεις. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν λίγα συστήματα που μπορούν να παρέχουν το συνδυασμό πυρός, προστασίας και ελιγμών που μπορεί να παρέχει ένα άρμα.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, υπήρχαν εκείνοι που πίστευαν ότι το πυροβολικό είχε γίνει άσχετο στον σύγχρονο πόλεμο. Αλλά η κρίσιμη φύση του πυροβολικού είναι εμφανής σε όποιον δίνει έστω και την παραμικρή προσοχή στην Ουκρανία. Η παροχή αρμάτων μάχης Leopard 2 στην Ουκρανία, εάν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα και αποτελεσματικά – και είμαι βέβαιος ότι θα χρησιμοποιηθούν – θα καταδείξει πόσο αποτελεσματικό, ισχυρό και κρίσιμο εξακολουθεί να είναι το σύγχρονο άρμα μάχης. Και η εξελιγμένη και αποτελεσματική σχεδίαση θωράκισης, η προηγμένη οπτική και η προηγμένη εκπαίδευση πληρώματος που συνθέτουν το σύγχρονο δυτικό κύριο σύστημα αρμάτων μάχης είναι ένα πολύ διαφορετικό θηρίο από τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση της Σοβιετικής εποχής που χρησιμοποιούν οι Ρώσοι επιτιθέμενοι.

Ένατο :Προσοχή σε μία Ρωσική επίθεση πριν τα δυτικά  τανκς φτάσουν στο πεδίο της μάχης .Η απόφαση της Γερμανίας να επιτρέψει στους συμμάχους να στείλουν άρματα μάχης Leopard 2 στην Ουκρανία,  είναι ένα σημαντικό σύμβολο της διασυμμαχικής δέσμευσης προς την Ουκρανία, αλλά οι συνέπειες αυτής της κίνησης δεν πρέπει να υπερβάλλονται.  Ο Ζελένσκι ζήτησε τριακόσια τανκς. Η συνδυασμένη κατανομή των  παρεχόντων αρμάτων μάχης Abrams, Leopard 2 και Challenger 2 είναι αυτή τη στιγμή περίπου 100-135 . Θα χρειαστεί χρόνος για να φτάσουν αυτά στο πεδίο της μάχης και να εκπαιδευτούν δυνάμεις για να τα χειριστούν αποτελεσματικά. Θα υπάρχει επομένως μια χρονική καθυστέρηση από την απόφαση στην  πλήρη ανάπτυξη. Αν και τα 100-135 τανκς είναι καλύτερα από το τίποτα , και θα έχουν τακτική επίδραση, το μειονέκτημα μιας τέτοιας  ανάπτυξης σε σύγκριση με την Ουκρανική δήλωση απαιτήσεων είναι ότι δίνει στο Κίεβο περισσότερο εξοπλισμό για να παρατείνει τη μάχη και ίσως για  να ξεκινήσει μια επίθεση.

Η Ρωσία έχει τώρα κίνητρα να ξεκινήσει μια μεγάλη επίθεση πριν αυτός ο  δυτικός εξοπλισμός τεθεί σε λειτουργία στο πεδίο της μάχης . Γιατί να περιμένουμε τα τανκς να είναι στο έδαφος και να επιτεθούν στη Ρωσία; Η λατρεία της επίθεσης υπαγορεύει ένα χτύπημα νωρίτερα παρά αργότερα. Έτσι, οι σύμμαχοι θα έκαναν καλά να αυξήσουν άμεσα  τον αριθμό των τανκς τους -ιδιαίτερα του Leopard 2, το οποίο είναι πιο εύκολο να διατηρηθεί από  τα αντίστοιχα Αμερικανικά .ενώ τελικά η Γαλλία εκτιμάται ότι  θα συμμετάσχει και μ άρματα μάχης  Leclerc. Συμπερασματικά χρειάζονται άμεσες αποφάσεις και υπερκινητικότητα στην παροχή των νέων αρμάτων μάχης στο Κίεβο.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Τα κείμενα που δημοσιεύονται στην ενότητα “Απόψεις” του Diplomatic Point απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους.