5-2-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Το Σύμφωνο του Βορείου Ατλαντικού του Απριλίου του 1949   είναι κατά βάση αμυντικό  και ουσιαστικά  αποτελεί μία πολυεθνική  συμμαχία ασφάλειας. Στο προοίμιό του ΝΑΤΟ (συμφωνία της Ουάσιγκτον) επισημαίνεται  ότι η συμμαχία στηρίζεται στις πάγιες και δεδομένες  αρχές της δημοκρατίας, της ατομικής ελευθερίας και του κράτους δικαίου.Επίσης βάσει του Άρθρου 10 της συνθήκης είναι ανοικτή σε κράτη που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, και εκ των πραγμάτων τότε δεν συμπεριέλαβε άρθρο για το ότι δεν μπορούν τα κράτη-μέλη της να εκδιώξουν ή αποκλείσουν ή περιθωριοποιήσουν  χώρα η οποία κινείται παράξενα, περίεργα,αντισυμμαχικά ή και πιθανότατα να είναι  και “Δούρειος Ίππος” μέσα στην Συμμαχία της Ευρωατλαντικής Κοινότητας(πχ διαρροή πληροφοριών σε Μόσχα) .Συνεπώς επαφίεται σε μία χώρα να αποχωρίσει από τον διασυμμαχικό χώρο οικειοθελώς γνωστοποιώντας την πρόθεσή της στις ΗΠΑ.

Το κατάφωρα αυταρχικό , εκκεντρικό  προβληματικό και  αλλοπρόσαλλο   καθεστώς της Τουρκίας χώρας- μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952  δεν χαρακτηρίζεται από τα ανωτέρω . Σύμφωνα με το 2021 Democracy Index που εκπόνησε η γνωστή  Economist Intelligence Unit (EIU), η Τουρκία κατατάσσεται στην 103η θέση μεταξύ 167 χωρών για τις οποίες υπάρχουν καταγραφές  και στοιχεία του πως κινούνται και συμπεριφέρονται. Η αξιολόγηση του δείκτη βασίστηκε σε πέντε κριτήρια: εκλογικές διαδικασίες και πλουραλισμός, λειτουργία της κυβέρνησης, πολιτική συμμετοχή, δημοκρατική πολιτική κουλτούρα και πολιτικές ελευθερίες. Στην  ετήσια έκθεσή του Freedom in the World 2022, το Freedom House, ένας  έγκυρος οργανισμός που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, τοποθετεί την Τουρκία στην κατηγορία των «μη ελεύθερων» χωρών, μαζί με το Αφγανιστάν, την Αγκόλα, τη Λευκορωσία, την Καμπότζη, την Κίνα, την Κούβα, την Αιθιοπία, το , Ιράν, το  Ιράκ, τη Λιβύη,  τη Νικαράγουα, τη Ρωσία,  Αραβικά κράτη (όπως Σαουδική Αραβία, Σομαλία, Σουδάν, Συρία) καθώς και με  ορισμένα άθλια καθεστώτα του νοτίου ημισφαιρίου.Βάσει των ανωτέρω κριτηρίων , καμία από αυτές τις χώρες δεν έχει θέση σε ένα Οργανισμό τύπου Ατλαντικής Συμμαχίας.Σταράτα λόγια.

Δυστυχώς και ειδικά τα τελευταία 10-15 χρόνια η Τουρκία συμμετέχει στο ΝΑΤΟ.Ο υπογράφων που διαχρονικά είναι  ένθερμος υποστηριχτής της συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού έχει τονίσει ότι η Τουρκία(κυρίως) αλλά και η Ουγγαρία του κομπλεξικού και ανεκδιήγητου Όρμπαν , θα έπρεπε  να περάσουν στο περιθώριο. Το ΝΑΤΟ  είναι η ισχυρότερη παγκοσμίως συμμαχία και  δεν είναι  μία καταπιεστική , άθλια και αντιδημοκρατική ομήγυρη διαφόρων καταπιεστικών  και εκτρωματικών καθεστώτων.σαν το άληστου μνήμης Σύμφωνο της Βαρσοβίας.

Το 2012, η Τουρκία εντάχθηκε στον χαοτικό   και ιδιόρρυθμο Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) ως «εταίρος διαλόγου». (Άλλοι εταίροι διαλόγου είναι η Λευκορωσία  του  αχρείου Λουκασένκο αλλά και η Σρι Λάνκα· ενώ  κράτη παρατηρητές είναι το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν ,  η Ινδία των μεγάλων διακυμάνσεων και αποχρώσεων , το Πακιστάν, το Ιράν των Αγιατολλάχ, και η Μογγολία). Το 2022, ο Ερντογάν δήλωσε ότι ελπίζει να ενταχθεί στην SCO. Νωρίτερα, τον Σεπτέμβριο του 2013, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι επέλεξε μια Κινεζική εταιρεία (στη λίστα κυρώσεων των ΗΠΑ) για να κατασκευάσει αεράμυνα και  και αντιπυραυλική  άμυνα διευρυμένων και ενισχυμένων δυνατοτήτων.Το 2019, η Τουρκία αποφάσισε να αγοράσει τα Ρωσικής κατασκευής συστήματα αεράμυνας S-400, αφού εκβίαζε την κυβέρνηση των ΗΠΑ , ότι  αν επέλεγε τα PATRIOT-3  ήθελε συμπαραγωγή!!!Επιπρόσθετα αρκετοί Νατοϊκοί επιτελείς στα πλείστα στρατηγεία της Συμμαχίας  δεν εμπιστεύονται τους Τούρκους συναδέλφους τους για “διαρροές…”. Αυτό έχει αρχίσει να συμβαίνει και με τους Ούγγρους του Όρμπαν.(αν και πιο εύκολα θα περάσει η  έγκριση για ένταξη του Σκανδιναβικού δίδυμου από το Μαγυάρικο κοινοβούλιο στην Βουδαπέστη )

 Η Τουρκία είναι το μόνο μέλος του ΝΑΤΟ που έχει επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ βάσει του νόμου για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων της CAATSA . Το 2022 ο ακροδεξιός   Ντεβλέτ Μπαχτσελί (ο επικεφαλής των Γκρίζων Λύκων και σύμμαχος του Ερντογάν ) είπε ότι η Τουρκία θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο αποχώρησης από το ΝΑΤΟ γιατί έχουμε άλλες απόψεις.Εκτιμώ ότι είχε δίκιο αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα….

Ο Ερντογάν χρειάζεται το ΝΑΤΟ — ειδικά τώρα που οξύνει τα πράγματα  και  που χρειάζεται υλικό  για την αντιδυτική, αντι-ΝΑΤΟική ρητορική του, δηλαδή  “εμείς  οι Τούρκοι ενάντια στους απίστους”, ενόψει των πολύ  κρίσιμων προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών της Τουρκίας στα μέσα Μαΐου και ειδικά εμφανιζόμενος έντονα αρνητικός  με απαράδεκτες και ανυπόστατες  θέσεις απέναντι στη Σκανδιναβική επέκταση της Συμμαχίας (έχει πλέον εντάξει τα νταηλίκια του απέναντι στη   Σουηδία και τη Φινλανδία) . Δύο προκλητικά  και ίσως προκατασκευασμένα συμβάντα  στη Στοκχόλμη τον περασμένο μήνα– ένα ομοίωμα του Ερντογάν κρεμάστηκε  από έναν φανοστάτη στη Στοκχόλμη ,ως και ένας Δανό-Σουηδός ρατσιστής, ακροδεξιός και συνδεόμενος με την Ρωσία  πολιτικός έκαψε το Κοράνι μπροστά στην Τουρκική πρεσβεία στη Σουηδική πρωτεύουσα.  Και τα δυο απαράδεκτα περιστατικά έδωσαν στον εκκεντρικό Τούρκο πρόεδρο την τέλεια ευκαιρία να συγκεντρώσει  υποστήριξη και να αποσπάσει την προσοχή των Τούρκων  ψηφοφόρων του από μια προβληματική οικονομία. Και τα δύο περιστατικά, παρεμπιπτόντως, επικρίθηκαν από τις Σουηδικές κυβερνητικές  και αστυνομικές αρχές.(και μάλιστα σε μία χώρα πρότυπο στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών)

Με μία μαζική υποστήριξη  από τους συντηρητικούς  κύκλους  τους  Ισλαμιστές και εθνικιστές ψηφοφόρους του σε  πρόσφατη ομιλία του στο Ντενιζλί  ο Ερντογάν είπε ότι η Σουηδία δεν  θα μπορούσε πλέον να περιμένει την υποστήριξη της Τουρκίας για την ένταξη της στο ΝΑΤΟ  γιατί δεν λαμβάνει μέτρα σε υπεράσπιση του Ισλάμ, ενώ δεν  εκδίδει  100 και πλέον Γκιουλενιστές  του FETO  ως και Κούρδους εξτρεμιστές των PKK-PYD-YPG .(κάθε μέλος του ΝΑΤΟ έχει δικαίωμα βέτο για την είσοδο νέων μελών ). Στις 21 Ιανουαρίου, ο Τούρκος υπουργός άμυνας Χουλουσί Ακάρ(κατ εντολή Ερντογάν ) ακύρωσε την προγραμματισμένη επίσκεψη του Σουηδού ομολόγου του, Παλ Τζόνσον, καθώς και κοινοβουλευτικής επιτροπής του Σουηδικού κοινοβουλίου. Η Άγκυρα ακύρωσε επίσης μια τριμερή συνάντηση με τη Σουηδία και τη Φινλανδία σχετικά με τη Σκανδιναβική επέκταση του ΝΑΤΟ(δυο κράτη που η ένταξή τους στο ΝΑΤΟ τυγχάνει μεγάλης αποδοχής από την κοινή τους γνώμη) .

Ο γνωστός  στρατηγικός και πολιτικός αναλυτής Οζέρ Σενσάρ  πρόεδρος της δημοσκοπικής εταιρίας Metropoll, είπε ότι η ενίσχυση των θεμάτων ασφάλειας της εξωτερικής πολιτικής πριν από τις εκλογές επιτρέπει στον Ερντογάν να “πακτώσει”  τη βάση των ψηφοφόρων του. «Δημιουργεί την αντίληψη ενός «ισχυρού ηγέτη» εντός της Τουρκίας», είπε. «Αν μπορείτε να αντιμετωπίσετε ένα πρόβλημα ασφάλειας, τότε οι άνθρωποι συσπειρώνονται πίσω από τον ισχυρό ηγέτη».  Ο Τζον Ρ. Ντένι, καθηγητής  και γνωστός ερευνητής στο Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών του  εν των κορυφαίων Κολεγίων  Πολέμου του  Στρατού των ΗΠΑ στο Κάρλαιλ της πολιτείας Πενσιλβανία  γράφοντας στη γνωστή σελίδα  The Hill, κάνει λόγο για  την επιλογή της «στρατηγικής υπομονής».

Αναφέρει  “Υπάρχουν κάποια βήματα που η Ουάσιγκτον θα μπορούσε τουλάχιστον να υποδείξει ότι εξετάζονται, εάν η Άγκυρα δεν υποχωρήσει προς τη Φινλανδία και τη Σουηδία μέχρι τα τέλη της άνοιξης. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν την  περαιτέρω υποβάθμιση της αξίας της Τουρκικής λίρας δημοσιοποιώντας τη δυσαρέσκεια και τη βούληση της Ουάσιγκτον να δράσει.  νέος γύρος κυρώσεων σε βασικά  Τουρκικά εξαγωγικά προϊόντα, κυρώσεις ταξιδιωτικές σε  πολιτικά και στρατιωτικά στελέχη , επαναφορά περιορισμών στην πώληση στρατιωτικού υλικού των ΗΠΑ στην Τουρκία· και σηματοδότηση  επανεξέτασης της  στρατιωτικής στάσης του ΝΑΤΟ  προς την Τουρκία, καθώς και υποβάθμιση/ μείωση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ σε Τουρκικό έδαφος.(απειλή για απόσυρση βάσεων και Νατοϊκών υποδομών, στρατηγείων ,πυρηνικών όπλων  ως  και βάσεων σε Αττάλεια, Κωνσταντινούπολη, Άγκυρα, Ικόνιο,Ιντσιρλίκ, Κιουρετσίκ  κα) .Τέτοιες ενέργειες μπορεί να έχουν επιπτώσεις  στο εσωτερικό πολιτικό αφήγημα του Ερντογάν, αλλά μπορεί επίσης να επιτύχουν τον πιο σημαντικό στόχο της εδραίωσης της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Σε κάθε περίπτωση, προς το παρόν, η στρατηγική υπομονή φαίνεται  να είναι η πιο συνετή πολιτική επιλογή. Επειδή το έχω συζητήσει με δεκάδες Νατοϊκούς παράγοντες τα τελευταίους μήνες οποιαδήποτε  ξαφνική, εκδικητική  και ασύνετη δημόσια αντιπαράθεση Τουρκίας-Δύσης 4  μήνες πριν από τις εκλογές στην Τουρκία θα προσθέσει  αναμφισβήτητα ψήφους υπέρ του Ερντογάν. Οι περισσότεροι Τούρκοι εξακολουθούν να πιστεύουν αυτό που τους έμαθαν από πολύ μικρά παιδιά  και το ακολουθούν. Ότι ο μόνος φίλος ενός Τούρκου είναι ένας άλλος Τούρκος. Εξακολουθούν να ζουν σε έναν εξωγενή  , ξενοφοβικό,εξωπραγματικό, ιδιόρρυθμο  και εμμονικό  κόσμο όπου κάθε άλλο κράτος εκλαμβάνεται ως εχθρός τους και συνωμοτεί  διαρκώς εναντίον της Τουρκίας. Αυτό το  φοβικό και  προβληματικό παιδικό συναίσθημα, σε ένα  διευρυμένο θέμα συλλογικής ψυχολογίας και κομπλεξικών συμπλεγμάτων  τους ωθεί στο  να επικεντρωθούν και  ενωθούν πίσω από τον ισχυρό  ηγέτη. Δυστυχώς για τον δυτικό κόσμο, την Ευρώπη , το ΝΑΤΟ, επιβιώνει ο Ερντογάν με όλα τα θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Μένει  να δούμε αν οι Τούρκοι θα το ξεπεράσουν στα μέσα Μαΐου,αν και μου φαίνεται πολύ δύσκολο.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Τα κείμενα που δημοσιεύονται στην ενότητα “Απόψεις” του Diplomatic Point απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους.

ambassadorsatlarge.com