22-1-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Πλησιάζουμε  στη συμπλήρωση ενός χρόνου από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ,και πολλά θέματα που σχετίζονται με τις τελευταίες ημέρες πριν την απόφαση του τσάρου του Κρεμλίνου δεν έχουν φωτιστεί , ενώ  αναζητούνται λεπτομέρειες αναφορικά με τις τότε αποφάσεις της αποτυχημένης επιχείρησης για την πλήρη εξάλειψη της Ουκρανίας από τον πολιτικό και γεωγραφικό χάρτη.(γιατί ουσιαστικά εκεί σκόπευε ο αυταρχικός Ρώσος πρόεδρος).

Ο κύκλος των  συμβούλων γύρω από τον Ρώσο πρόεδρο- βάσει αποκλειστικών πληροφοριών και εγγράφων που είναι στη διάθεση του υπογράφοντα- – έπαιξε καθοριστικό  ρόλο στο γεγονός ότι εξαπέλυσε μια πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Τώρα-παρά την αποτυχία της πολεμικής αποστολής- ο «εσωτερικός κύκλος» του Πούτιν συνεχίζει να υποστηρίζει τον πόλεμο,  όχι επειδή πιστεύουν στη νίκη, αλλά επειδή δεν βλέπουν εναλλακτική λύση. Πριν από περίπου ένα χρόνο, ο Ρώσος ηγέτης  πήρε την τελική απόφαση , αλλά προηγήθηκαν μακροχρόνιες συνομιλίες μεταξύ του Πούτιν και ενός πολύ περιορισμένου κύκλου των διαχρονικά στενότερων συνεργατών του, που ώθησαν τον ηγέτη του Κρεμλίνου να πει «ναι» στο νέο  μεγάλο πόλεμο. Αλλά σε αντίθεση με τους σημερινούς πρωταγωνιστές της Ρωσικής επιθετικότητας στο περιβάλλον του Πούτιν (δηλαδή τον υπουργό άμυνας Σεργκέι Σοιγκού  και  τον επικεφαλής της μισθοφορικής οργάνωσης Wagner PMC Γεβγένι Πριγκόζιν ) αυτά τα άτομα  τόσο πριν όσο και τώρα, προτιμούν να παραμένουν στη σκιά, χωρίς να τονίζουν για άλλη μια φορά τον πραγματικό τους ρόλο στη σύγκρουση. που  έχει επηρεάσει όχι μόνο την Ευρώπη αλλά ολόκληρο τον κόσμο και ενώ απειλείται παγκόσμια σύρραξη. Από επαφές του υπογράφοντα(όλους αυτούς τους μήνες)  με δυτικούς  αλλά και Ρώσους ειδικούς  τα τρία  μυστικοπαθή και  «απομονωμένα γεράκια» ήσαν  ο Γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Νικολάι Πατρούσεφ,ο διαβόητος  διευθυντής της μυστικής υπηρεσίας  FSB Αλεξάντερ Μπόρτνικοφ και ο προσωπικός φίλος  και συνομήλικος του Πούτιν, επιχειρηματίας Γιούρι Κοβάλτσουκ. Οι Πατρούσεφ  και  Μπορτνίκοφ είναι ένα κόμμα εξουσίας, άνθρωποι που συγκροτήθηκαν και οργανωθήκαν  πλήρως στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Πιστεύουν ότι μια σύγκρουση  με τη Δύση είναι μια λογική και σωστή εξέλιξη  για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων.Και  ότι για να επιστρέψουμε σε μια προβλέψιμη και διαχειρίσιμο αντιπαράθεση, είναι απαραίτητο να διαιρεθούν οι ζώνες επιρροής μέσω πολέμου, ακόμη και με τον ορατό κίνδυνο σύγκρουσης με το ΝΑΤΟ.

Σύμφωνα με τους δυο λίαν υπολογίσιμους παράγοντες  η Ουκρανία θα πρέπει να βρίσκεται στη Ρωσική ζώνη επιρροής, εκτός (πιθανότατα)  τις δυτικές περιφέρειες της, που είναι έτοιμοι να «δώσουν» στην Ε.Ε.(Λβιβ -Κόβελ,Ιβάνο Φράνκιφσκ,Τερνόπιλ,Ουζχορόντ κλπ). Και δεδομένου ότι η Ουκρανία ενίσχυε ενεργά και με τη βοήθεια του ΝΑΤΟ την άμυνά της, ήταν απαραίτητο να ξεκινήσει(κατά τη γνώμη τους) ένα προληπτικό χτύπημα πριν να είναι πολύ αργά.. «Αυτή είναι η συμβουλή που έδωσαν στον Πούτιν». Βρετανοί αναλυτές υποστηρίζουν   ότι η  συγκεκριμένη τριάδα  ήταν πεπεισμένη για την ανάγκη για ένα «προληπτικό χτύπημα στην Ουκρανία» και ως επιχείρημα ανέφεραν την ιδέα να σωθεί η Ρωσία από την αυξανόμενη απειλή της Δύσης.(!)

Στο  μεταξύ, στελέχη των Αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών  υποστηρίζουν ότι μετά την έναρξη της πανδημίας COVID, ο Πούτιν εγκαταστάθηκε σε μια απομακρυσμένη κατοικία κοντά στη λίμνη Βαλντάι/Βαλνταισκόγιε στην περιοχή Νοβγκορόντ (εκεί γίνονται συχνά κλειστά συμπόσια) , όπου τον επισκέπτονταν  ο Κοβαλτσούκ. Οι δυο τους πέρασαν  αρκετό χρόνο μιλώντας εκτενώς για την «αποκατάσταση της Μεγάλης Ρωσίας». Ο επικεφαλής της CIA, πρέσβης ετ  ως και Ρωσολόγος Μπιλ Μπερνς, ανέφερε τότε σε 3σέλιδη έκθεσή του  τη “στενότητα” του κύκλου των τακτικών συνομιλητών του Πούτιν. Πιστεύει ότι μόνο λίγοι άνθρωποι είχαν πρόσβαση στον αρχιερέα του Κρεμλίνου και κανένας από αυτούς δεν αμφισβήτησε τη σχεδόν μυστικιστική πίστη του στο πεπρωμένο του ως τον άνθρωπο που θα αναστήσει την παγκόσμια  επιρροή  της Ρωσίας. Αυτές οι ιδέες ενσωματώθηκαν στο γνωστό  άρθρο που δημοσίευσε ο Πούτιν τον Ιούλιο του 2021, στο οποίο  περιέγραψε την Ουκρανία ως «ανύπαρκτο κράτος».Ο  υπογράφων θεωρεί ότι ο Μπόρτνικοφ ήταν το μεγαλύτερο «γεράκι» ανάμεσα στους τρεις προαναφερθέντες . Ήταν η FSB  που παρείχε στον Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς  πληροφορίες ότι ο Ρωσικός στρατός θα ήταν ευπρόσδεκτος στην Ουκρανία. Εξ ου και η υπερβολικά πολεμική ομιλία του Μπορτνίκοφ σε μια συνεδρίαση του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας την παραμονή της εισβολής, που  πίστευε ειλικρινά σε μια γρήγορη νίκη. Και, κατά συνέπεια, θα μπορούσε να υπολογίζει σε  συγχαρητήρια /επαίνους  ως  και σε  άλλα προσωπικά  κίνητρα.Ο Πατρούσεφ  αντίθετα, είπε ότι  θα ήταν καλύτερο να προσπαθήσουμε πρώτα να διαπραγματευτούμε για 2-3 ημέρες με το Κίεβο  αλλά τελικά συνέκλινε  με τον Μπορτνίκοφ  καθώς η Ρωσική ελίτ επιδιώκει εδώ και καιρό να εμφανίζεται μονολιθική και ο Πούτιν δεν καλωσορίζει τις αντιφάσεις σε αυτό. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Πατρούσεφ  ήταν υπέρ του πολέμου, αλλά όχι του άμεσου πολέμου.

Ρώσοι αναλυτές που ζουν τώρα  στο Ισραήλ, υποστηρίζουν  ότι τα κίνητρα των δυο  για πόλεμο είναι κατανοητά, καθώς είναι αξιωματούχοι ασφαλείας και μυστικών υπηρεσιών  που σκέφτονται μόνο με όρους «πρέπει να πιέζουμε τους πάντες» αλλά  ο Koβάλτσουκ είναι το πιο ενδιαφέρον άτομο  σε αυτό το τρίο.Μελέτησε τον Ρώσο φασίστα φιλόσοφο Ιβάν Ιλγίν(1883-1954) και “εμποτίστηκε” από  τις ιδέες του(Σλαβοφιλία, έντονο Ρωσοκεντρισμό, αντιδυτισμό,αντι-Μπολσεβικισμό κα) . Από όσο ξέρω, ο Κοβάλτσουκ είναι ένα απολύτως κυνικό άτομο, που σκέφτεται μόνο τα χρήματα.  Είδε στην Ουκρανία μια δυνητικά άπειρη  γεωγραφική ποσότητα που μπορεί να λεηλατηθεί, δηλαδή  για λεία. Στη Ρωσία, τα πάντα έχουν διαιρεθεί εδώ και καιρό από τον στενό κύκλο του Πούτιν και η Ουκρανία με αυτή την έννοια είναι σαν το παιχνίδι Klondike. Σημειώνεται  ότι ο Πούτιν ήταν τόσο επηρεασμένος  από τους τρεις που  αποδίδει τις δυσκολίες και την αποτυχία των σχεδίων του στη δυτική παρέμβαση και όλοι τους πλέον ισχυρίζονται  ότι δεν βρισκόμαστε σε πόλεμο με την Ουκρανία, αλλά με το ΝΑΤΟ. Έμμεσα, αυτά τα συναισθήματα επιβεβαιώνονται από τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις και αλλαγές  του Ρωσικού στρατού δηλαδή τον σχηματισμό νέων  στρατιωτικών περιοχών, των μονάδων κλπ.

Τώρα ο Πούτιν εμπλέκεται σαφέστατα και καθημερινά όλο και  περισσότερο στον πόλεμο συγκριτικά με  την  προηγούμενη άνοιξη και το καλοκαίρι Και αυτά τα συναισθήματα του επικεφαλής του Κρεμλίνου “διαβάζονται” και  από άλλους εκπροσώπους των Ρωσικών ελίτ. Επομένως, για παράδειγμα, ακόμη και ο σχετικά μετριοπαθής  δήμαρχος της Μόσχας Σεργκέι Σομπιάνιν  χρησιμοποιεί μιλιταριστική ρητορική, ντυμένος πρόσφατα στο χακί και επισκέφθηκε τα χαρακώματα στο Ντονμπάς, ενώ οι ελίτ υποστηρίζουν τις παράνομες  ψευδοπεριοχές  του Ντονμπάς που θα αποτελούν μακροχρόνιο οικονομικό στρατιωτικό πολιτικό βάρος για τη Ρωσία.(εκτός αν απελευθερωθούν μέσα στο 2023 από την Ουκρανία)

Προφανώς λόγω των εξελίξεων στο έδαφος  δεν υπάρχει περίπτωση για  μία «ομάδα  ειρήνης» στη Ρωσική Ομοσπονδία  σήμερα με την κυριολεκτική έννοια . Όλοι όσοι κορυφαίοι αξιωματούχοι ή κρατικοί διευθυντές δεν συμφωνούν με τον πόλεμο, έφυγαν αθόρυβα  από το προσκήνιο ή σιώπησαν. Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα αυτού είναι ο Aνατόλι Τσουμπάις. Άλλοι εξακολουθούν να φοβούνται  τόσο πολύ τον Πούτιν και είναι πολύ δεσμευμένοι από τη συλλογική ευθύνη για να αντιταχθούν ανοιχτά στον ηγέτη τους . Υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, μόνο ένα « μικρό κόμμα πραγματιστών», που βλέπει ότι ο πόλεμος είναι ανεπιτυχής, επομένως πρέπει να παγώσει για κάποιο χρόνο , με  τη Ρωσία  να πρέπει να ενισχυθεί στα κατεχόμενα και να προετοιμαστεί για τον επόμενο γύρο. Αυτή η “υπό όρους’ ομάδα περιλαμβάνει,  εκπροσώπους του οικονομικού μπλοκ της κυβέρνησης, ορισμένες  μεγάλες Ρωσικές επιχειρήσεις και κρατικούς καπιταλιστές όπως ο πρόεδρος της Rosneft  Iγκόρ Σέτσιν και ο πρόεδρος της Rostec Σεργκέι Τσεμέζοφ .

Αλλά η Μόσχα  κυβερνάται από «γεράκια» όπως ο Πατρούσεφ  και ο Σοιγκού , ή ακόμα και «ultra-γεράκια» όπως ο Πριγκόζιν  ή ο Τσετσενός οιονεί δικτάτορας Kαντίροφ. Οι δύο τελευταίοι ενδιαφέρονται όχι μόνο για τον πόλεμο, αλλά και για την εσωτερική «επανάσταση». Ο ιδρυτής της  μισθοφορικής Wagner, για παράδειγμα, ήδη υπαινίσσεται ξεκάθαρα την ανάγκη απαλλοτρίωσης των περιουσιακών στοιχείων των Ρώσων ολιγαρχών που δεν βοηθούν το πολεμικό  μέτωπο. Και ο Πούτιν, όπως πάντα προσπαθεί να είναι πάνω από τη μάχη. Οι πιο κοντινοί του τώρα είναι τα «γεράκια», γιατί μιλούν για νίκη με οποιοδήποτε κόστος και ο Ρώσος πρόεδρος δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει, γιατί η Ρωσία θα οδηγηθεί στο χάος.

Ο Πούτιν  στο φόντο των ηττών της Ρωσίας, αποδεικνύεται ότι  το στυλ διακυβέρνησης του  γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτό από το περιβάλλον του ως αδυναμία. Επομένως, ο δικτάτορας δεν θα μπορέσει να κρατήσει την ελίτ από τη διάσπαση για πολύ καιρό. Επιπλέον, ο Πούτιν έχει συνηθίσει να τον αντιλαμβάνονται ως  ένα άτομο που βγάζει συνεχώς τον εαυτό του απέξω από οποιαδήποτε δύσκολη κατάσταση. Αλλά τώρα είναι φανερό σε όλους ότι η τύχη του τον εγκατέλειψε και κάνει το ένα στρατηγικό λάθος μετά το άλλο. Ως εκ τούτου, ο Πούτιν  αρχίζει να εκνευρίζει πολλούς ανθρώπους: άλλους με τη μετριότητα και την επιφυλακτικότητα του ως ηγέτη, άλλους αντίθετα, από την έλλειψη κρίσης και την απροθυμία του να επιδιώξει  επώδυνους συμβιβασμούς. «Ο αγώνας μεταξύ πραγματιστών και γερακιών θα κυριαρχήσει στην ατζέντα του πολιτικού νέου έτους στο Κρεμλίνο».

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Τα κείμενα που δημοσιεύονται στην ενότητα “Απόψεις” του Diplomatic Point απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους.