16-1-2023

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος -Γεωστρατηγικός αναλυτής

Μέσα στις επόμενες ημέρες η προεδρία Μπαίντεν/Στέιτ Ντιπάρτμεντ  και ενώ έχουν περατωθεί οι τεχνικού χαρακτήρα  συνομιλίες ΗΠΑ-Τουρκίας πρόκειται  να στείλει στο Κογκρέσο το αίτημα για έγκριση της αμυντικής σύμβασης που αφορά την πώληση 40 μαχητικών αεροσκαφών F-16BLOCK 70/72  ως και 79 κιτ εκσυχρονισμού υπαρχόντων αεροσκαφών F16 (στον αεροπορικό στόλο της Άγκυρας) , ενώ παράλληλα θα σταλεί και για έγκριση η περίπτωση πώλησης μαχητικών αεροσκαφών  5ης γενιάς /stealth F-35 στην Ελλάδα μέσα στη προσεχή πενταετία.(η χώρα μας έχει εκφράσει το ενδιαφέρον της  για το συγκεκριμένο τύπο  αεροσκάφους από τα μέσα του 2022). Επιπλέον μεθαύριο  Τετάρτη ο υπεξ της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου θα συναντηθεί με τον Άντονι Μπλίνκεν στη Ουάσιγκτον ,όπου θα συζητήσουν ολόκληρο το πλαίσιο των Αμερικανοτουρκικών σχέσεων.(υπάρχουν ήδη 9 θέματα στην ατζέντα)

Η συγκεκριμένη πρόταση  της Αμερικανικής Διοίκησης (με εντονότατη την επιρροή του υπεξ Άντονι Μπλίνκεν ως  και του υπουργού άμυνας Λόιντ Όστιν υπέρ της προμήθειας των αεροσκαφών στην Άγκυρα δεν πρόκειται να είναι  ανέφελη ,ούτε “περίπατος στην Έδέμ”, αφού σημαντικά και υπολογίσιμα στελέχη των δυο νομοθετικών σωμάτων των ΗΠΑ έχουν εκφράσει διαχρονικά την έντονη και σθεναρή αντίδρασή τους στην προκλητική συμπεριφορά του αυταρχικού καθεστώτος Έρντογάν, έναντι  γειτονικών κρατών(υπερπτήσεις αεροσκαφών πάνω από τα νησιά μας, παραβιάσεις  Κυπριακής ΑΟΖ κα),τις διαρκείς απειλές του για μία τέταρτη στρατιωτική διασυνοριακή  εισβολή στη βόρεια Συρία,την επικρατούσα  απαράδεκτη κατάσταση σε ότι αφορά τον μη-σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην χώρα του , τις τριμερείς συναντήσεις του με τους ηγέτες της Ρωσίας και του Ιράν,την αγορά  του Ρωσικού  αντιαεροπορικού/αντιπυραυλικού συστήματος S400 καθώς και την προκλητική και αντισυμμαχική συμπεριφορά να προωθήσει για έγκριση των πρωτοκόλλων ένταξης της Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ από το Τουρκικό Κοινοβούλιο.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών υποθέσεων/Διεθνών σχέσεων της Γερουσίας Μπομπ Μενέντεζ (Δημοκρατικός Νιου Τζέρσει) τόνισε ότι για μία ακόμα φορά ότι προτίθεται  να ασκήσει βέτο , δικαίωμα το οποίο έχε ως πρόεδρος της .Επίσης, στην παρούσα φάση δικαίωμα βέτο διατηρεί και ο επικεφαλής της μειοψηφίας στην Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων,  παλαίμαχος Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Τζιμ Ρις (της πολιτείας Άινταχο)  αλλά και ο νέος πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων  βουλευτής της πολιτείας Τέξας  Μάικ Μακόλ.Έντονες αντιδράσεις εξέφρασαν επίσης  οι γνωστοί βουλευτές Γκας Μπιλιράκης, Κρις Πάπας , Νικόλ Μαλιωτάκη κα.

Στην παρούσα φάση το εν λόγω αίτημα της κυβέρνησης των ΗΠΑ  πρέπει να εγκριθεί από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας. Εάν τελικά η αμυντική σύμβαση για τα F-16 δεν περάσει από το  Κογκρέσο αυτό πρακτικά θα σημαίνει ότι η υπόθεση δεν θα προχωρήσει καθόλου για έναν ολόκληρο μήνα, καθώς η διαδικασία προβλέπει ότι σε αυτό το  μηνιαίο διάστημα θα γίνονται  εσωτερικές διαβουλεύσεις προκειμένου να λάβουν χώρα πιθανές διορθωτικές κινήσεις που θα ήθελε να δει το Κογκρέσο να γίνονται.Αν και εκεί δεν υπάρξει θετική αποδοχή  ,τότε ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να υπερκεράσει τις αντιρρήσεις του Κογκρέσου  και να επικαλεστεί  γραπτά λόγους εθνικής ασφαλείας , άμυνας ,και συμφερόντων ,με αποτέλεσμα να προχωρήσει η πώληση των αεροσκαφών. Το προεδρικό βέτο μπορεί να αρθεί μόνο αν τα 2/3 των 535 μελών του Κογκρέσου ψηφίσουν υπέρ της μη-αποδοχής της προεδρικής απόφασης ( δηλαδή 356 μέλη του Κοινού Σώματος πράγμα πολύ δύσκολο ως απίθανο).Για την εκτελεστική εξουσία των ΗΠΑ προέχει το θέμα της ένταξης των δυο Σκανδιναβικών κρατών στην Ατλαντική Συμμαχία, λαμβάνοντας υπόψη την προκλητική και αρνητική θέση του Ερντογάν ,ειδικά απέναντι στη Σουηδία (από την οποία ζητάει να εκδώσει στην Τουρκία ένα σημαντικό αριθμό  υψηλόβαθμων Γκιουλενιστών και Κούρδων εξτρεμιστών που ζούνε εκεί επί χρόνια) με την Ουγγαρία και την Τουρκία να είναι οι μόνες χώρες του ΝΑΤΟ   που δεν έχουν επικυρώσει τα σχετικά έγραφα, ενώ και οι δυο δεν εφαρμόζουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας του Πούτιν για την βάναυση εισβολή στην Ουκρανία, εδώ και σχεδόν ένα χρόνο.

Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει υποσχεθεί  προσωπικά δυο φορές στον Ερντογάν ,ότι  θα υποστηρίξει το αίτημα  της Τουρκίας ότι θα πάρει τα αεροσκάφη,την πρώτη στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στα τέλη Ιουνίου 2022 στη Μαδρίτη, και την δεύτερη τον περασμένο Νοέμβριο στη Σύνοδο της G20  στο Μπαλί της Ινδονησίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες του υπογράφοντα δύο  ειναι τα τελικά σενάρια. Το ένα είναι μέσα στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα να υπάρξουν διπλωματικές και άλλες διεργασίες και παρεμβάσεις με αποτέλεσμα να αρθούν οι υπάρχουσες διαφορές και να επιλυθεί το θέμα στο Κογκρέσο, και το δεύτερο να υπερισχύσει η παρέμβαση Μπάιντεν. Διαχρονικά έχουν υπάρξει τέτοιες περιπτώσεις σε ότι αφορά τα εξοπλιστικά προγράμματα τρίτων κρατών επί διαφόρων προεδριών (Ρέιγκαν Μπους, Κλίντον κα) με αεροσκάφη F-16  στο Πακιστάν (λόγω  τότε παρανομιών του πυρηνικού του προγράμματος), με τη Σαουδική Αραβία (λόγω της διάθεσης των εναερίων ραντάρ/AWACS  αλλά και οπλικών συστημάτων σε Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα). Τελικά με  τον ένα ή άλλο τρόπο  τα ζητήματα επιλύθηκαν, ενώ τα οικονομικά θέματα και επιμέρους παράμετροι των πωλήσεων παίζουν τον κυρίαρχο ρόλο.

Αναφορικά με τα δικά μας F-35  η κίνηση είναι σωστή,ενώ παράλληλα θα παίρνουμε σειρά στην σταδιακή κατασκευή τους ,δεδομένου ότι πέραν των κρατών που από το 1999 είναι στο κονσόρτσιουμ, συμπαραγωγής ήδη έχουμε Ελβετία, Πολωνία, Φινλανδία, Καναδάς και Γερμανία να έχουν  παραγγείλει  δεκάδες αεροσκάφη.Η Τουρκία(προς το παρόν είναι  εκτός προγράμματος,λόγω της προμήθειας του Ρωσικού αντιαεροπορικού/αντιπυραυλικού συστήματος S400  για την  οποία ισχύουν οι κυρώσεις της CAATSA/SECTION  231.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Τα κείμενα που δημοσιεύονται στην ενότητα “Απόψεις” του Diplomatic Point απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους.

φωτ. ambassadorsatlarge.com