Δύσκολη χρονιά το 2023 με τους Τούρκους ανεξάρτητα της εκλογής ή μη του Ερντογάν

Κρίσιμες ζώνες   η Κύπρος, το Τουρκο-Λιβυκό Μνημόνιο  και οι υβριδικές κινήσεις της Άγκυρας

31-12-2022

Γράφει ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος, Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Το 2023 αναμένεται να είναι μία ιδιαίτερα κρίσιμη, δύσκολη  και καθαριστική χρονιά και στα Ελληνοτουρκικά.Πέραν του Ουκρανορωσικού πολέμου που εισέρχεται  στο δεύτερο έτος, σε πολλές γεωγραφικές και γεωπολιτικές “γωνιές” του πλανήτη μας υπάρχουν ενεργά τοπικο-περιφερειακά προβλήματα ,διενέξεις, ανακατατάξεις,αυταρχικά και αναθεωρητικά  καθεστώτα που επιδιώκουν να αλλάξουν το στάτους κβο, πυρηνική διασπορά, ομιχλώδεις καταστάσεις αναφορικά με δικαιώματα επί θαλασσίων  ζωνών και ενδεικτικά αναφέρω την αντιπαράθεση του Ισραήλ με το Ιράν , την αστάθεια στην υποσαχάριο Αφρική,την επικρατούσα  πολύ ασταθή και ρευστή κατάσταση στην  έντονα στρατιωτικοποιημένη και πυρηνικοποιημένη Κορεατική χερσόνησο,τις εντάσεις στη νότια Σινική Θάλασσα, κυοφορούμενες/ αναμενόμενες εξελίξεις στον Αρκτικό χώρο  κα).

Από τις ανωτέρω περιοχές κρίσεων και με έντονα “στοιχεία” υποτροπής δεν μπορεί να εκλείψει η περίπτωση των Ελληνο-Τουρκικών εντάσεων στο Αιγαίο,στην ανατολική Μεσόγειο και φυσικά στα ενεργειακά θαλασσοτεμάχια της Κύπρου. Τα τελευταία χρόνια συσσωρεύτηκαν μαζικά οι Τουρκικές απειλές κατά της Ελλάδος και της Κύπρου με “αιχμές” το εύρος του εναερίου χώρου και των χωρικών υδάτων, την παρουσία στρατιωτικών  δυνάμεων στα νησιά μας από την Σαμοθράκη μέχρι το σύμπλεγμα Καστελόριζου/Μεγίστης, μείζονα προσφυγομεταναστευτικά θέματα, η κατάσταση στην Δυτική Θράκη με την Μουσουλμανική μειονότητα, το παράνομο και ομιχλώδες Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο του 2019  νοτιοανατολικά του νομού Λασιθίου ,κα.

Οι Τουρκικές αναθεωρητικές θέσεις και προκλήσεις προκάλεσαν εντάσεις,λεκτικές αντιπαραθέσεις,πολιτική οξύτητα, κατευναστικές παρεμβάσεις τρίτων για χαλάρωση της έντασης και αποκλιμάκωση από τους Αμερικανούς, του Ευρωπαίους, το ΝΑΤΟ και άλλους διεθνείς παράγοντες κλπ. Η αντιπαράθεση Ελλάδος-Τουρκίας  περιελάμβανε επιστολές και κείμενα στα Ηνωμένα Έθνη από Αθήνα  και Άγκυρα, ενίσχυση και αναβάθμιση διακλαδικών  και κλαδικών εξοπλιστικών προγραμμάτων (ειδικά από την χώρα μας λόγω της ορατής απειλής,και από την Τουρκία με περαιτέρω προβολή της  ιδιαίτερα αναπτυγμένης εγχώριας  αμυντικής βιομηχανίας της), υιοθέτηση του  ναυτικού δόγματος της “Γαλάζιας Πατρίδας”,καθώς και σύσταση νέων περιφερειακών συγκλίσεων και τριγωνικών  σχημάτων  και “συμμαχιών”(περισσότερο πολιτικής διάστασης και πολύ λιγότερο τύπου Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, δηλαδή από κοινού αντιμετώπισης της Τουρκικής απειλής με κάπως διακρινόμενη την συμφωνία Ελλάδος-Γαλλίας).Μέσα στο 2023  θα έχουμε καταρχήν σημαντικές εξελίξεις σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο. Σε πολιτικό επίπεδο εθνικές εκλογές στην χώρα μας ,προεδρικές στην Κύπρο (για την μετά-Αναστασιάδη εποχή),και προεδρικές-κοινοβουλευτικές στην Τουρκία, που συμπληρώνει 100 χρόνια από την ιστορική Συνθήκη της Λωζάνης.Την ίδια στιγμή η κατάσταση στη βόρεια Συρία (σε μία συνοριακή ζώνη μήκους 910 χλμ) η κατάσταση είναι προβληματική , μ την Άγκυρα να απειλεί με τέταρτη εισβολή στην περιοχή (δεν μπορεί να αποκλειστεί αν και Αμερικανοί και Ευρωπαίοι έχουν μεταφέρει τα απορριπτικά και αποτρεπτικά τους μηνύματα προς τον αλαζονικό Ερντογάν),ενώ η διπροσωπία του Τούρκου προέδρου με τον έτερο  υπερόπτη,αναθεωρητή Πούτιν έχει προκαλέσει προβληματισμό και αρκετό σκεπτικισμό  σε πολύ σημαντικούς διπλωματικό-στρατιωτικούς κύκλους στο ΝΑΤΟ.

Πρώτο : Οι εκλογές στην γειτονική Τουρκία είναι γρίφος και προεδρικά καθώς και κοινοβουλευτικά αρκετά ομιχλώδεις.Μπορεί οι δημοσκοπήσεις στην Τουρκία(ως και οι Έλληνες δημοσιογράφοι) να εμφανίζουν ως ήδη χαμένο τον Ερντογάν,αλλά προσωπικά “δεν θα έβαζα το χέρι μου στη φωτιά”Ο εμπρηστικός λεκτικά Τούρκος πρόεδρος έχει πολλά “χαρτιά” στα χέρια του.μεταξύ τω οποίων την επίκληση “φανταστικού εχθρού”  για την χώρα του, το Κουρδικό, την συγκρουσιακή επιλογή με τους Αμερικανούς ,και τους Ευρωπαίους, τις απειλές με το κατοχικό καθεστώς στην Κύπρο,και απέναντί του μία εξάδα κομματικών αντιπολιτευομένων αρχηγών πραγματικά αδύναμων , άσχετων ,ορισμένων ακραίων και  πολιτικά νάνων. Επιπρόσθετα έχει τα γεωγραφικό βάθος της Τουρκίας που διαχρονικά τον υποστηρίζει , την διαβόητη μυστική υπηρεσία ΜΙΤ του δαιμόνιου Χακάν Φιντάν  τα ισχυρά Ισλαμικά κέντρα(που συγκροτούν μέχρι στρατούς και μισθοφόρους)  , τις υπό τον  στρατηγό εα υπουργό άμυνας Ακάρ ένοπλες δυνάμεις , ενώ οι όποιοι Γκιουλενιστές βρίσκονται στο εξωτερικό  και δύσκολα μπορούν να τον απειλήσουν. Δεν μπορώ να αποκλείσω επανεκλογή του ,ενώ η προεκλογική αντιπαράθεση προβλέπεται οξύτατη.

Προφανώς εκτιμώ ότι θα είναι αρκετά δύσκολη η επικράτησή του (ειδικά λόγω των οικονομικών και νομισματικών  δυσκολιών), αλλά παρά τα λεγόμενα, έχει επιλογές. Και μην ξεχνάμε ότι διακυβεύεται η ζωή του, η οικογενειοκρατία του, και κυρίως η κληρονομιά του (στο να υπερκεράσει τον Κεμάλ). Επίσης παίζεται η έντονη φιλοδοξία του να καταστήσει την Τουρκία προσεχώς μία “παγκόσμια δύναμη”,ενώ διαθέτει και αρκετό μαύρο χρήμα από τους πλούσιους φίλους του στον κόλπο των πετρελαίων .Άρα μπορεί να προκαλέσει άπειρα προβλήματα και εμπόδια  σε αντιπάλους του ,και να φθάσει μέχρι τα άκρα για να παραμείνει στην εξουσία. Για αυτό μην αποκλείουμε  τίποτα. Είναι επικίνδυνος και ριψοκίνδυνος.Στα Ελληνοτουρκικά δεν πρόκειται να αλλάξει ρότα,  και μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω εντάσεις,αλλά όχι  πόλεμο (συμβατικό).Οι Αμερικανοί και το ΝΑΤΟ δεν του επιτρέπουν κάτι μεγάλο. Η Τουρκική εξωτερική πολιτική δεν πρόκειται να διαφοροποιηθεί απέναντι σε Αθήνα και Λευκωσία.(όποιος και να εκλεγεί), ενώ το ΝΑΤΟ θα επαγρυπνεί για την αποφυγή /αποτροπή κάποιας ενέργειας της Άγκυρας που ξεφεύγει από τα “ελεγχόμενα”….

Η Κύπρος που δεν είναι  υπό τη Νατοϊκή “ομπρέλα’ είναι  πιο αδύναμος κρίκος από το τριεθνές του Έβρου μέχρι τα ελεύθερα μέρη της επαρχίας Αμμοχώστου. Εκεί μπορεί  να προκαλέσει με πολλά  υδρογραφικά και γεωτρητικά του πλοία.

Δεύτερο : Η περίπτωση του Τουρκο-Λιβυκού μνημονίου Σάρατζ-Ερντογάν του 2019 και η ανανέωσή του προ δυο και πλέον μηνών θα είναι στο προσκήνιο μέσα στο 2023.Ο Ερντογάν ποικιλοτρόπως “οπλοποιει” την Τριπολιτάνα και την Αλβανία.Στην βορειοαφρικανική ακτή έχει το πάνω χέρι.Αυτή είναι η πραγματικότητα.Δύσκολα αποχωρεί από εκεί.Μου θυμίζει σε άλλες εποχές την παρουσία του νοτιοαφρικανικού στρατού επί  ρατσιστικού απαρτχάιντ στη Ναμίμπια και νότια Αγκόλα.Επίσης την Ινδική κατοχή στο Κασμίρ,ή των Ισραηλινών σε ορισμένα Παλαιστινιακά εδάφη.Επιπλέον σταδιακά “οπλοποιεί” τον Οργανισμό Τουρκικών κρατών, και επιδιώκει διευρυμένες συνεργασίες με Ασιατικά και Αφρικανικά κράτη.Μην περιμένει κανίς ότι το στρατοκρατικό και πολιτικά ασπόνδυλο καθεστώς της Αιγύπτου θα πολεμήσει κατά της Τουρκίας. Η Αίγυπτος έχει υπολογίσιμες ένοπλες δυνάμεις αλλά οικονομικά είναι καχεκτική.Επιβιώνει μέσα στη φτώχεια της χάρη στα πλούσια κράτη του Κόλπου.Και ελοχεύει μέσα στο σώμα της πανίσχυρη η Μουσουλμανική Αδελφότητα που έχει τις δυνατότητες  να προκαλέσει ουσιαστικές αλλαγές στα ισχύοντα σήμερα.

Προσωπικά δεν αποκλείω μέσα στο 2023 η Τουρκία να ενεργοποιήσει το Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο από την μεριά της Λιβύης.Επίσης ας ληφθεί υπόψη ότι έχει πλέον βάσεις στην χωρισμένη Λιβύη, εκπαίδευε τον στρατό της, διεισδύει στο Σαχέλ,και δεν μπορεί να αποκλειστεί μία ένταση διαρκείας  με την Λιβύη (της χώρας μας).Οι πολυεθνικές στρατιωτικές ασκήσεις που κάνουμε με διάφορες χώρες είναι προς τη  σωστή κατεύθυνση, αλλά σε τέτοιες κρίσεις είναι καλό να συνεχίσουμε να εξοπλιζόμαστε, γιατί αυτό ενδεχομένως να διαδραματίσει τον κύριο ρόλο.Επίσης δεν πρόκειται να αλλάξει στάση η Άγκυρα στα θέματα της μειονότητας,του εξοπλισμού των νησιών μας,ως και των απειλών για το εύρος  των χωρικών υδάτων  στο Αιγαίο .Αν προχωρήσουμε σε επέκταση στα 12νμ  σε Κρητικό και Λιβυκό Πέλαγος ,καλό θα ήταν να ενημερώσουμε αρκετά νωρίς φίλους, συμμάχους και εταίρους.

Τρίτο : Στο ΄Κυπριακό δεν φαίνεται κάποιο φως στο βάθος του τούνελ. Μπορεί να υπάρχει στασιμότητα, αλλά ο Ερντογάν “οπλοποιείι”  ποικιλοτρόπως τα ψευδοκράτος του Ερσίν Τατάρ δημιουργώντας νέα τετελεσμένα ειδικά στα Βαρώσια..Από πλευράς Ηνωμένων Εθνών οι αποτυχίες σε Μον Πελεράν , Κραν Μοντανά και η επικρατούσα κατάσταση δύσκολα θα αλλάξουν τα ισχύοντα. Όμως χρειάζεται προσοχή γιατί εκεί ο Ερντογάν εκτιμά ότι υπάρχουν ευκαιρίες.Η διεθνής “ομίχλη” που είναι εμφανής στις τρέχουσες διεθνείς σχέσεις απαιτεί προσοχή γιατί ισχύει  το λεχθέν ότι “οι λύκοι αγαπούν την ομίχλη. για τις κινήσεις τους ..” Συμπερασματικά το 2003 θα είναι μία ιδιαίτερα κρίσιμη χρονιά με πολλά γεγονότα,ανατροπές, και ραγδαίες εξελίξεις.Ο Ερντογάν θα παλέψει μέχρι τέρμα για την επιβίωσή του. Η Τουρκία θα εξακολουθήσει να απειλεί και θα περιμένει από εμάς την λάθος κίνηση.Το Κυπριακό, το Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο  θα είναι τα επικυρίαρχα θέματα της Τουρκικής ατζέντας. Ανεξάρτητα της επικράτησης ή μη του Ερντογάν η χώρα μας θα πρέπει να εμμείνει στους εξοπλισμούς, στη συλλογή καλών πληροφοριών , στις σωστές εκτιμήσεις(και όχι σε φαντασιόπληκτους που επαναλαμβάνουν  τα ίδια και είναι ιστορικά και χρονολογικά  αχθοφόροι στατικών και περιθωριακών σκέψεων), ενώ η χώρα μας θα πρέπει να ενισχύει την παρουσία της στην Ευρωατλαντική οικογένεια, καθώς και στην Ευρωπαϊκή άμυνα, ασφάλεια και συνεργασία.Μέσα στο 2022έγιναν αρκετά και σημαντικά από την πλευρά μας. Όμως πέραν των συμβατικών απειλών για το 2023, πρέπει να είμαστε πιο ενισχυμένοι για την αντιμετώπιση ασύμμετρων ,υβριδικών,μη-γραμμικών και παραπληροφορικών -προπαγανδιστικών  επιθέσεων  από τον ανατολικό μας γείτονα.

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο

*Το άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του συντάκτη