Μια μικρή “πτήση” στην ιστορία των Ατσαλένιων Αετών μας από τον Σμήναρχο ε.α. Ηλία Δημητρόπουλο και την Ένωση Αποστράτων Αεροπόρων

8-11-2022

Σήμερα είναι η γιορτή της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Της Αεροπορίας που τιμούμε και σεβόμαστε. Γιορτάζουν οι Αεροπόροι μας, οι Αετοί μας που σε αυτούς στηριζόμαστε να μας προστατεύσουν απέναντι σε κάθε είδους επιβουλή και οποιονδήποτε επιχειρήσει να απειλήσει την εδαφική μας ακεραιότητα, την εθνική μας κυριαρχία.

Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, μια αεροπορία που έχει ματώσει κυριολεκτικά τους ελληνικούς ουρανούς με τις θυσίες των Αετών της δείχνοντας σε όλον τον κόσμο πως ο Έλληνας Αεροπόρος θα είναι πάντα συνώνυμο θάρρους και γενναιότητας.

Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε εμείς για αυτούς, τους τιμημένους Αεροπόρους μας, μέρα γιορτής σήμερα, είναι να παρουσιάσουμε ένα μικρό αφιέρωμα για την ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Μέσα από την περιεκτική περιγραφή του κ. Ηλία Δημητρόπουλου, Σμήναρχου ε.α., Ιστορικού-Ερευνητή, μέλους και υπευθύνου Δημοσίων Σχέσεων της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας – παράρτημα Αχαΐας και Διευθυντή της εφημερίδας “Ναυπακτιακή Φωνή” μαθαίνουμε για τα πρώτα «πετάγματα» της ένδοξης Αεροπορίας μας στους γαλανόλευκους αιθέρες και την πορεία της έως σήμερα που πια στα υπόστεγά της σταθμεύουν τα υπερσύγχρονα μαχητικά Rafale.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ένωση Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας – παράρτημα Αχαϊας, είναι πάντα παρούσα σε όλες τις τιμητικές εκδηλώσεις και συμβάλλει διαρκώς με πλήθος δραστηριοτήτων στην διατήρηση της ιστορικής μνήμης και προσφοράς της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.

Γράφει ο Ηλίας Δημητρόπουλος, Σμήναρχος ε.α.

Είναι αλήθεια ότι ο 20^ος αιώνας, μεταξύ των άλλων κατακτήσεων, γέννησε δυο «τέκνα» που κυριολεκτικά άλλαξαν τη μορφή του κόσμου. Κι αυτά είναι η Αεροπορία και η ατομική ενέργεια. Σ’ ό,τι αφορά την Αεροπορία αυτή γεννήθηκε στο λυκαυγές του αιώνα και συγκεκριμένα στις 17 Δεκεμβρίου του 1903 όταν οι ποδηλάτες στο επάγγελμα, αδερφοί Ράιτ (Wilbur και Orville) στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κατάφεραν για πρώτη φορά στην ιστορία να πετάξουν με κατασκευασμένη μηχανή βαρύτερη του αέρα.

Στη μικρή Ελλάδα μπαίνοντας το 1912 έκανε την εμφάνισή του, αυτό το «σιδερένιο πουλί», τον μήνα Φεβρουάριο. Νέος ‘’Φαέθων’’, που οδηγούσε τούτο το σιδερένιο άρμα του αέρα, ήταν ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, γιος του πρεσβευτή μας στην Αγία Πετρούπολη. Είχε σπουδάσει αεροπορική τέχνη στη Γαλλία και με δικά του έξοδα αγόρασε κι έφερε αποσυναρμολογημένο αεροπλάνο τύπου Νιούπορτ 50 ίππων.

Όταν στις 8 Φεβρουαρίου 1912 ο Αργυρόπουλος πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση από το Ρούφ, ευθύς αμέσως στη δεύτερη έξοδο πέταξε μαζί του ως συνεπιβάτης, ο οξυδερκής, αλλά και τολμηρός Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, που με την σπάνια διορατικότητα που τον διέκρινε έκανε την ιστορική δήλωση :

«Το αεροπλάνο ενδείκνυται ως το όπλον των αδυνάτων. Η ριψοκίνδυνος μάλιστα και τολμηρά φύσις του Έλληνος θα καταστήσει τούτο λαμπρόν εν πολέμω όπλον, μέλλον να προσφέρη  μεγάλας υπηρεσίας».

Σχεδόν ταυτοχρόνως, ένα άλλο Ελληνόπουλο με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, ο δημοσιογράφος Αλέξανδρος Καραμανλάκης, κάνει τις ίδιες σπουδές στη Γαλλία και γυρίζει στην Πάτρα με το αεροπλάνο του, τύπου Μπλεριό και φέρνει μαζί του τον Γάλλο μηχανικό Ντουσιέ. Μπορεί ο Καραμανλάκης να ήρθε δεύτερος σε σχέση με τον Αργυρόπουλο, αλλά πήρε την πρωτιά των πεσόντων Ελλήνων Αεροπόρων, στον μακρύ κατάλογο που θα ακολουθήσει. Αυτοί οι δυο μαζί με τον θεατρικό επιχειρηματία Λεωνίδα Αρνιώτη είναι οι πρώτοι των πρώτων στην ιστορία της Ελληνικής Αεροπορίας.

Η Γέννηση της  Ελληνικής Αεροπορίας

Με το νόμο ΤΨΗ΄ της 27ης Μαρτίου 1911 κλήθηκε Γαλλική Στρατιωτική Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα, με σκοπό να οργανωθεί Αεροπορική Υπηρεσία μέσα στα πλαίσια εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων.

Σε λίγους μήνες (Δεκ. 1911) θα εκπαιδευτούν στη Γαλλία οι πρώτοι Έλληνες Αξιωματικοί που δικαιολογημένα θα πάρουν τον τίτλο των “πατέρων” της Ελληνικής Στρατιωτικής Αεροπορίας.

Η πρώτη πτήση Στρατιωτικού αεροπλάνου στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε το Μάιο του 1912.

Το Φθινόπωρο του 1912 με την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων και την εξόρμηση της Ελλάδας προς το βορρά η τετράδα των αξιωματικών αεροπόρων με τα τέσσερα αεροπλάνα «Μωρίς Φαρμάν» συγκρότησαν στη Λάρισα (πρώτο αεροδρόμιο της Ελλάδας) την πρώτη αεροπορική Μονάδα με τίτλο : «Λόχος Αεροπόρων».

Η Αεροπορία ως Ανεξάρτητο  όπλο

Με τις εκλογές του 1928 επανέρχεται στην εξουσία ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Το 1929 ψηφίζεται νόμος, με τον οποίο ιδρύεται Υπουργείο Αεροπορίας, με πρώτο Υπουργό τον ίδιο και Υφυπουργό τον παλιό και καταξιωμένο αεροπόρο Αλέξανδρο Ζάννα. Στις 5 Σεπτεμβρίου του 1929 κατατέθηκε το νομοσχέδιο στη Βουλή το οποίο ψηφίστηκε στις 19 Δεκεμβρίου 1929 (Ν 4451) ‘’Περί συστάσεως Υπουργείου Αεροπορίας’’.

Στις 10 Ιουλίου 1931 ψηφίστηκε ο νόμος 5121 (ΦΕΚ 204/15-7-1931) περί ‘’Οργανισμού Πολεμικής Αεροπορίας’’

φωτ. Ο οραματιστής Ελευθέριος Βενιζέλος μαζί με τον Υφυπουργό Αεροπορίας Αλέξανδρο Ζάννα, θεμελιωτές του ανεξάρτητου όπλου της Αεροπορίας. Δεξιά διακρίνεται ο πρώτος Διευθυντής Αεροπορίας Πλοίαρχος Πέτρος Βούλγαρης.

Στις 23 Νοεμβρίου 1931 παρουσιάστηκαν στη Σχολή Δοκίμων Αξιωματικών Αεροπορίας οι πρώτοι ένδεκα (11) επιτυχόντες, μεταξύ των διακοσίων σαράντα (240) που διαγωνίστηκαν.

Με το νόμο 6248/1934 η Διεύθυνση του Επιτελείου Αεροπορίας μετονομάσθηκε σε “Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας” (ΓΕΑ) με υπαγωγή στον Υπουργό Αεροπορίας και με πρώτο Αρχηγό (Διευθυντή) τον Πλοίαρχο Κ. Οικονόμου.

Στις 16 Νοεμβρίου του 1935 με αναγκαστικό νόμο η Αεροπορία ονομάστηκε Ελληνική Βασιλική Αεροπορία (Ε.Β.Α), ενώ τον Αύγουστο του 1935 ιδρύθηκε και Σχολή Τεχνικών Αεροπορίας (ΣΤΑ).

Μετά και την απώλεια της Κρήτης τα υπολείμματα της αεροπορίας ήτοι τα πέντε Avro Anson, ένα Dornier 22 και τέσσερα Avro 621 κατέφυγαν στην υπό Αγγλική κυριαρχία Μέση Ανατολή. Εκεί σταδιακά κατέφθασε προσωπικό της αεροπορίας διαφόρων ειδικοτήτων κι άρχισε η ανασυγκρότηση της Ελληνικής Αεροπορίας, υπαγόμενη στο Υπουργείο Αεροπορίας, το οποίο έδρευε στο Κάιρο, με την επιχειρησιακή ένταξή της στις Συμμαχικές δυνάμεις. Έτσι εκ της “τέφρας «αναγεννάτε» η Ελληνική Αεροπορία”.

Την 1^η Νοεμβρίου 1941, συγκροτήθηκε η 335 Μοίρα με αεροσκάφη Χαρρικαίην, που μαζί με την 13^η Μ.Ε.Β (Μοίρα ελαφρού βομβαρδισμού) και την 336 Μοίρα που συγκροτήθηκε το 1943, αποτέλεσαν τη νέα Ελληνική αεροπορία, η οποία έγραψε σελίδες δόξας με επιχειρήσεις στην Μέση Ανατολή, προσβολή στόχων στην Κρήτη και με σταθμούς και επιχειρήσεις στο μέτωπο της Ιταλίας, επέστρεψαν θριαμβευτικά στην Ελλάδα το Νοέμβριο του 1944.

Και ενώ μόλις είχε λήξει το δράμα του εμφυλίου πολέμου, τον Νοέμβριο του 1950 η Ελλάδα μετείχε στα πλαίσια του Ο.Η.Ε στον Κορεατικό Πόλεμο με το 13^ο Σμήνος με επτά (7) αεροπλάνα Ντακότα (C-47) και με εξήντα επτά (67) Αξιωματικούς και Σμηνίτες, 12 Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί και στρατεύσιμοι άφησαν τα κόκκαλά τους στη μακρινή Κορέα.

Οι κύριοι σταθμοί της  Πολεμικής Αεροπορίας (Π.Α.)

Το διάστημα 1951- 53 η Αεροπορία περνά στο κατώφλι των σύγχρονων εξελίξεων. Αρχίζει να μεταπίπτει από τα ελικοφόρα στα αεριωθούμενα αεροσκάφη (Jet). Αρχηγός του ΓΕΑ από το 1950 μέχρι το 1955 ήταν ο πολύ εργατικός Υποπτέραρχος Εμμανουήλ Κελαϊδής (προέλευσης Σέδες), ενώ το 1955 ανήλθε στην Ηγεσία του ΓΕΑ, ο Αντιπτέραρχος (Ι) Μαργαρίτης, ο πρώτος Αξιωματικός που προερχόταν από τα σπλάχνα της Σχολής Αεροπορίας (Ικάρων).

Η περίοδος 1954-1973 μπορεί να χαρακτηριστεί ως εποχή με αεριωθούμενα αεροσκάφη πρώτης γενιάς που σταδιακά παραλαμβάνονται και αξιοποιούνται (F-84G, F-86E, F-84F, RF-84F, F-86D, F-104G, F-5A/B, F-102 και τα ALBATROS HU-16B, NOR ATLAS).

Η περίοδος 1974-1987 χαρακτηρίζεται ως το πέρασμα στη σύγχρονη Πολεμική Αεροπορία με ένταξη στο δυναμικό της και αεροσκαφών δεύτερης και τρίτης γενιάς (F-4E ‘’PHANTOM’’, A-7H ‘’Corsair, F-1CG Mirage, C-130, CL-215 και RF-4E). Ήδη ενισχύεται με αφη 4^ης  γενιάς. Γαλλικά Mirage 2.000 EG, F-16C/D Block 30, F-16 Block 52, Mirage 2000-5.

Η Επιχείρηση ‘’ΝΙΚΗ’’, η χαρακτηρισθείσα από όλους τους διεθνείς παράγοντες ως Αποστολή Αυτοκτονίας, με την μεταφορά ενισχύσεων στην δοκιμαζόμενη Κύπρο το βράδυ της 21^ης προς 22^η Ιουλίου 1974 με τα δεκαπέντε (15) πεπαλαιωμένα αεροσκάφη NOR-ATLAS της 355 Μοίρας Τακτικών Μεταφορών, αποτέλεσε μια καινούργια σελίδα δόξας για τα ελληνικά φτερά. Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι αν κρατήθηκε το διεθνές αεροδρόμιο της Λευκωσίας σε ελληνικά χέρια οφείλεται στην παράτολμη επιχείρηση μεταφοράς των καταδρομέων της 1^ης Μοίρας από την Κρήτη.

Η αεροπορία και η Πάτρα

Η Πάτρα αποτέλεσε μια βασική εστία  της  Αεροπορίας αφότου αυτή εμφανίστηκε. Άρχεται από την περίοδο του 1912, όταν δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή ο πρώτος Έλληνας πεσών αεροπόρος, ο Αλέξανδρος Καραμανλάκης.

Προπολεμικά ακόμη λειτούργησε στον Άραξο αεροπορική βάση  με αεροδρόμιο στα μέτρα της εποχής, η οποία μεταπολεμικά εξελίχθηκε στη ρωμαλέα 116 Πτέρυγα Μάχης.

Επίσης μεταπολεμικά λειτούργησε  στον Άραξο η 124 Πτέρυγα Βασικής εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων σμηνιτών, η οποία το 1975 μεταφέρθηκε στην Τρίπολη.

Στη δεκαετία του 1960 ιδρύθηκε στη γειτονική Ανδραβίδα Ηλείας η 117 Πτέρυγα Μάχης.

Τη δεκαετία του 1985 ιδρύθηκε στον Άραξο, ως ανεξάρτητη Μονάδα,  το στρατιωτικό Εργοστάσιο ΜΜΕΕ. Σε αυτές τις Μονάδες να προστεθεί και το Περιφερειακό Εφοδιαστικό Κέντρο  (ΠΕΚ).

Όπως ήταν φυσικό η Πάτρα κατέστη πόλη με έντονη παρουσία του αεροπορικού στοιχείου και με ενσωμάτωση οικογενειών σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής.

Οι Αεροπορικές Λέσχες

Για τις ψυχαγωγικές ανάγκες, αλλά και ως σταθμός εξυπηρέτησης του προσωπικού της, η Π.Α. λειτούργησε, σε κύριες πόλεις, Λέσχες.

Όπως ήταν φυσικό η Πάτρα, πόλη με έντονη παρουσία του αεροπορικού στοιχείου, ήταν από τις πρώτες πόλεις που απέκτησε ψυχαγωγική, αεροπορική Λέσχη

Τη δεκαετία του 1960 στεγαζόταν στην οδό Μαιζώνος πλησίον της συμβολής με την Πλατεία Γεωργίου Α’, δηλαδή στον αστικό ιστό της πόλης και κατά βάση εξυπηρετούσε το εν/εν προσωπικό, μάλιστα διέθετε στοιχειώδη υποδομή για τυχόν διανυκτέρευση μετακινουμένων για υπηρεσιακές ανάγκες.

Στη συνέχεια λειτούργησε ως Λέσχη  αποστράτων Αξκων- Υπξκων της Π.Α. και στεγάστηκε στη διασταύρωση των οδών Κορίνθου και Ερμού.

Από τις Λέσχες στα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

Το Έμβλημα του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ ΑΧΑΪΑΣ

Το καθεστώς αυτό διατηρήθηκε μέχρι το 1972, όταν με το τα το άρθρον 10 του ΝΔ 1171/1972 “περί Ενώσεων Αποστράτων Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΦΕΚ 82Α/1972)οι Λέσχες αυτές  μετατράπηκαν σε ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Δημοσίου Δικαίου.

Εν τω μεταξύ η Αεροπορία μεγάλωνε και με τα χρόνια μεγάλωνε και ο αριθμός των Αξιωματικών σε αποστρατεία (ε.α.), οπότε το στεγαστικό πρόβλημα οξυνόταν και τέθηκε στόχος η απόκτηση ιδιόκτητης στέγης που να καλύπτει όλες τις ανάγκες.

Στο πλαίσιο αυτό με την έγκριση της προϊσταμένης Αρχής, (ΥΕΘΑ Πτέραρχος (Ι) Δημήτριος Αποστολάκης), αγοράστηκε ο 3^ος όροφος της τετραώροφης Πολυκατοικίας, επί της Οδού Γούναρη 77-79 (πλησίον Υψηλών Αλωνίων).

Το Παράρτημα (Λέσχη) λειτουργεί με τους κανονισμούς και διοικείται από τοπικό Συμβούλιο υπό την εποπτεία του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΑΑΑ.

Στη δύναμή του εντάσσονται ως μέλη οι απόστρατοι Αξιωματικοί της Π.Α. και ορφανικές οικογένειες, που κατοικούν στην Αχαΐα και την Αιτωλοακαρνανία.

Στον χώρο λειτουργεί κυλικείο, αίθουσα ψυχαγωγίας  εξοπλισμένη με διάφορα ηλεκτρονικά μέσα και βιβλιοθήκη. Υπάρχουν ξεχωριστά γραφεία του Προέδρου του Γραμματέα και του Ταμία με τον ανάλογο εξοπλισμό.

Το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ παρέχει  όλες τις διευκολύνσεις στα μέλη του και τις οικογένειές τους, όπως :  καθοδηγεί για θέματα υγείας, συντάξεων, ενημέρωσης για θανάτους μελών, Αντιπροσωπεύεται σε κοινωνικές και δημόσιες εκδηλώσεις.

Πραγματοποιεί σειρά εκδηλώσεων, όπως διαλέξεις, απονομή βραβεύσεων σε αριστούχους μαθητές των μελών του, κοπή βασιλόπιτας, αποκριάτικος χορός, περιοδικές συνεστιάσεις και σειρά εκδρομών. Επίσης πραγματοποιούνται περιοδικές επισκέψεις και συνεστιάσεις  στις περιφερειακές πόλεις Αγρίνιο, Μεσολόγγι Ναύπακτο που ανήκουν στη δύναμη του Παραρτήματος. Συνεργάζεται με τις αντίστοιχες Ενώσεις αποστράτων του Στρατού Ξηράς και του Ναυτικού. 

Ήδη βρίσκεται υπό εκτύπωση το βιβλίο του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ, με τίτλο «Αφιέρωμα για τα 200 χρόνια της Εθνικής Παλιγγενεσίας», που συνέγραψαν τρία μέλη του, στο οποίο περιλαμβάνονται και ιστορικά στοιχεία γύρω από το Παράρτημα, ενώ προβάλλονται  και τα αξιοθέατα της Πάτρας.

Το Νομικό καθεστώς

Τόσον το κεντρικό όργανο, δηλαδή η Ένωση Αποστράτων Αξκών Αεροπορίας (ΕΑΑΑ), όσον και τα Παραρτήματα είναι  Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και λειτουργούν σύμφωνα με την κατωτέρω νομοθεσία και κανονισμούς :

N.Δ.1171/1972 – Περί Ενώσεων Αποστράτων Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων

Ν.610/1977 – Περί τροποποιήσεως του Ν.Δ.1171/1972

Π.Δ.163/1980 – Περί κυρώσεως Κανονισμού Οργανώσεως και Λειτουργίας της Ε.Α.Α.Α.

Φ.900/ΑΔ.712/73 – Ρύθμιση ειδικοτέρων θεμάτων που αφορούν στην εκλογή Δ.Σ. της Ε.Α.Α.Α.

Φ.454/ΑΔ.452352 – Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στην εκλογή του Δ.Σ. της Ε.Α.Α.Α.

Φ.454/ΑΔ.451618 – Τροποποίηση της υπό στοιχεία Φ.454/ΑΔ.452352

N.1911-1990, ΦΕΚ. A’-166,11.12.1990

Η σύνθεση του σημερινού Δ.Σ. έχει ως εξής :

Πρόεδρος: Βασίλειος Χρόνης, Ασμχος ε.α.

Αντ/δρος: Νικόλαος Πατσαούρας, Ασμχος  ε.α.

Γραμματέας    :  Μιχάλης Σαρδελής, Ασμχος ε.α.

Ταμίας : Χαράλαμπος Θεοδοσόπουλος, Σμχος ε.α.

Μέλος : Αριστοτέλης Μπαρτζούκας, Ασμχος ε.α.

φωτ. Παραλαβή του νέου Δ.Σ. της ΕΑΑΑ, από τον Απχο (Ι) ε,α. Κωνσταντίνο Τζαβέλλα, παρουσία και των περιφερειακών Προέδρων

φωτ. 1998. Εκδήλωση στη Λέσχη, παρουσία του Δκτή της 116 Π.Μ. Ταξιάρχου (Ι) Δημ. Γεωργιόπουλου

φωτ.εκδήλωση σε διάλεξη

φωτ. 1996. Επίσκεψη κλιμακίου στην 116 Π.Μ.

φωτ. 2014. Κοπή πίτας

φωτ.Βραβεύσεις αριστούχων Μαθητών

φωτ. Εκδρομή στα Καλάβρυτα

φωτ. Εκδρομή

φωτ. Επίσκεψη στο θρυλικό θωρηκτό »ΑΒΕΡΩΦ»

φωτ. Ο Πρόεδρος Βασίλειος Χρόνης καταθέτει στεφάνι (πλατεία Όλγας), στον  εορτασμό της απελευθέρωσης της Πάτρας από τους Γερμανούς

Χρόνια πολλά και καλά στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, καλές πτήσεις και ασφαλείς προσγειώσεις στους Έλληνες Αεροπόρους μας, τους άσσους των αιθέρων!

*Θερμές ευχαριστίες στον Σμήναρχο ε.α. κ. Ηλία Δημητρόπουλο, στον Πρόεδρο της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας – παράρτημα Αχαϊας κ. Βασίλειο Χρόνη, Ασμχο ε.α. και στα μέλη του Δ.Σ. για την πραγματοποίηση του σημερινού μας αφιερώματος.